کرونا، تیر خلاص بر پیکر گردشگری اصفهان

استان اصفهان با ۲۲ هزار اثر تاریخی که بیش از هزار و ۸۰۰ مورد آن در فهرست آثار ملی و هفت اثر نیز در سازمان جهانی قرار گرفته، یکی از قطب های مهم گردشگری در دنیا به شمار می رود و سهم بالایی از گردشگر را دارد. علاوه بر آثار تاریخی، جاذبه های طبیعی و تنوع فصل در این استان بر امتیازات این حوزه افزوده و همواره  اصفهان به عنوان یکی از فرصت های اقتصادی مورد توجه بوده است. باید در نظر داشت که وقتی صحبت از بخش گردشگری می شود، امکاناتی نظیر حدود ۱۵۰ هتل، ۴۴۴ اقامتگاه بوم گردی، ۷۰ هتل سنتی، ۱۵۰ مسافرخانه و۲۳۰ مهمانپذیر را شامل می شود.

اما در طول یکسال گذشته شرایط متفاوتی برکل اقتصاد کشور به خصوص اقتصاد استان حاکم شد. وضع ضوابط کنترل شیوع بیماری کرونا در سطوح بین المللی، ملّی، منطقه‌ ای، استانی و حتی شهری موجب آثار منفی متعدد اقتصادی و اجتماعی شده است در این میان بخش گردشگری که متأثر از اتفاقات سیاسی، اجتماعی و اقلیمی کشور (از جمله سیل، تحریم ها، افزایش نرخ ارز، افزایش نرخ سوخت، توقیف کشتی ها، ترور سردار شهید و سقوط هواپیمای اوکراینی) رکود گردشگری داخلی و خارجی را تجربه کرده بود و پس از انتظار طولانی، با برنامه ریزی همه ذینفعان در آستانه تعطیلات سال نو میلادی و چینی و عید نوروز انتظار بازیابی آن می رفت به یکباره با شیوع ویروس کرونا مجدداً شرایط پیش بینی نشده ای را تجربه کرد. چراکه پس از شیوع کرونا در بهمن ماه ۱۳۹۸ پروتکل‌های بهداشتی برای کاهش ابتلا وضع شدند. قسمتی از این پروتکل‌ها شامل تعطیلی مشاغل و اماکن پرخطر بود. متاسفانه اقامتگاه‌ها در صدر لیست قرار داشتند، بنابراین در اواخر اسفند ماه تا اطلاع ثانوی تعطیل شدند. به نظر می‌رسید که پس از پایان فصل سرما و کاهش رطوبت هوا، آمار شیوع کووید ۱۹ سیر نزولی پیدا می‌کند و زندگی به جریان عادی باز می‌گردد اما متاسفانه چنین اتفاقی نیفتاد. با اینکه در اردیبهشت سال ۹۹ اقامتگاه‌ها فعالیت خود را از سر گرفتند، مدیران هتل‌ها، مهمانپذیر‌ها و … گزارش دادند که تنها ۴۰ درصد از ظرفیت اقامتگاه‌ها تکمیل شده و از نظر اقتصادی خسارات زیادی به بار آمده است. از طرفی با وجود اینکه دولت اعلام کرد برای جبران خسارات اقامتگاه‌ها تسهیلات مناسبی عرضه می‌کند ولیکن به دلیل اینکه این تسهیلات تنها به اماکنی تعلق می‌گرفت که دارای بیمه بودند برای همین اقامتگاه‌های بوم گردی که معمولاً به صورت خانوادگی اداره می‌شوند، علاوه بر تحمل ضرر و زیان هیچ تسهیلاتی را نیز دریافت نکردند.

 یکی دیگر از مشاغل مرتبط با گردشگری تولید، توزیع و فروش صنایع دستی است که شامل پنج هزار کارگاه تولیدی و بیش از یک هزار فروشگاه صنایع دستی است که به طور قطع کاهش گردشگران در این شهر‌، مشاغل مرتبط با صنایع دستی را نیز با بحران رو به رو کرده است.در این بخش بنا به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا تاکنون بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان به فعالان صنایع دستی استان اصفهان خسارت وارد کرده است . همچنین با توجه به اینکه برای اداره و مدیریت بنا‌های تاریخی علاوه بر بودجه‌های دولتی از بلیط‌های ورودی استفاده می‌شد و گردشگران با پرداخت هزینه برای بازدید از بنا‌های تاریخی، درآمدی ایجاد می‌کردند که در حفظ و نگهداری این اماکن مورد استفاده قرار می‌گرفت که از این حیث نیز خسارات شایان ذکری به بدنه دولتی گردشگری وارد شد و تمام آثار و بنا‌های تاریخی نیز متضرر شدند.یکی دیگر از تاثیرات کرونا بر صنعت گردشگری، تأثیر آن بر تور‌های طبیعت گردی است که اگرچه کاهش گردشگران در طبیعت فرصتی بوجود آورد تا زباله‌های کمتری در جنگل‌ها و کوهستان‌ها رها شود و بسیاری از مناطق طبیعی جان تازه‌ای بگیرند ولیکن قطعاً تاثیرات کرونا بر گردشگری اصفهان برای تمام افرادی که به نوعی به این صنعت ارتباط داشتند، ضرر و زیان زیادی به همراه آورد. در مجموع با توجه به گزارشی که معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی اصفهان تهیه کرده،‌ تخمینی از ضررهای اقتصادی بر بدنه صنعت گردشگری در این استان دیده می شود. بر این اساس هتل ها حدود ۲۵۰ میلیارد تومان، واحدهای پذیرایی ۳۶ میلیارد تومان، مراکز تفریحی گردشگری نزدیک به ۱۰میلیارد تومان، شرکت های مسافرتی ۶۵ میلیارد تومان و راهنمایان تور هم ۳۳ میلیارد تومان خسارت دیده اند که باید برای این بخش از بدنه گردشگری رویکرد ترمیمی و بهبود اساسی در نظر گرفته شود. همچنین در دوران پسا کرونا باید قسمتهای آسیب دیده و  ضعیف بخش گردشگری کاملا شناسایی شده و در این راستا، مؤلفه‌های  تاثیر گذار مختلفی مانند مسائل سیاسی کشور با سایر کشورها، فضای نامناسب کسب و کار در اصفهان، عدم وجود زیرساخت‌های کافی و مناسب گردشگری، عدم وجود برنامه مدون راهبردی در حوزه گردشگری، کمبود شدید مراکز تفریحی و سرگرمی در اصفهان به عنوان محصولات گردشگری مکمل برای جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهر و نوسانات اقتصاد کلان شهر به عنوان عوامل تاثیرگذار در کنار بحران ناشی از کرونا باید مورد توجه و بازبینی قرار گیرند.