معضلی به نام رواج تک فرزندی در جامعه

تک‌فرزندی یکی از مشکلات عاطفی زندگی زناشویی است؛ چرا که فرزند تنها نه رفیقی دارد و مجبور است که به دیگران از نظر عاطفی تکیه کرده و جذب محبت‌های بیگانگان شود. به همین لحاظ تک‌فرزندی مشکلی است که باید خانواده‌ها به‌ طور جدی به آن توجه داشته باشند، مشکلی که گریبان جامعه امروز را گرفته است.

گفت‌وگو درباره فرزندآوری یا بی‌توجهی به فرزندآوری کافی نیست
علت توجه به تک‌فرزندی، گران بودن مسکن، کوچک بودن آن همچنین سخت‌گیری‌های بعضی از صاحبخانه‌ها برای فرزندآوری است، در شهرهای بزرگ مثل تهران و شهرهای دیگر هنگام اجاره‌خانه قبل از صحبت درباره اجاره‌خانه و وسعت منزل، درباره تعداد فرزندان گفت‌وگو می‌شود و همین موضوع مانعی برای فرزندآوری می‌شود. گران بودن وسایل بهداشت بزرگ کردن کودکان مثل شیرخشک و وسایل دیگر همچنین مشکلات تحصیلی در مدارس از گروه دوم علل تک‌فرزندی است. با توجه‌ به این دلایل فقط گفت‌وگو درباره فرزندآوری یا بی‌توجهی به فرزندآوری کافی نیست؛ بلکه دولت باید مشوق‌های مادی، معنوی و آموزشی در اختیار خانواده‌های جوان قرار داده و از نظر مسکن آن‌ها را مورد حمایت قرار دهد. در این صورت می‌توان امیدی داشته باشیم به جوان شدن جامعه؛ و گرنه تا حداکثر ده سال دیگر پنجره جمعیت در کشور بسته شده و جمعیت کشور رو به سالمندی خواهد رفت. در این صورت است که ما مجبور خواهیم شد نیروی کار خود را نیز از کشورهای دیگر وارد کنیم.

گیلان در بین ۳۱ استان با نرخ ولادت ۸.۲ درصد در رتبه آخر
طبق گزارش مرکز آمار در سال ۱۴۰۰، تهرانی‌ها با میانگین درآمد سالانه ۱۵۹ میلیون تومان، البرز با ۱۳۲ میلیون و مازندرانی‌ها با ۱۲۴ میلیون تومان بیشترین و کرمانی‌ها با ۷۱ و سمنانی‌ها با ۷۲ میلیون تومان کمترین میزان درآمد را داشته‌اند اما با این حال، براساس سالنامه آماری سال ۱۳۹۹، استان سیستان و بلوچستان با ۲۹.۴ بیشترین نرخ ولادت را دارد در حالی که استانی برخوردار مانند گیلان در بین ۳۱ استان با نرخ ولادت ۸.۲ درصد رتبه آخر را به خود اختصاص داده است.

اعمال مشوق‌هایی برای خانواده‌ها
توجه به رواج تک فرزندی در جامعه، اکنون یکی از موضوعات مورد توجه کارشناسان، آسیب‌شناسان و متخصصان علوم رفتاری، گرایش خانواده‌ها به موضوع فرزندآوری است . مجید ابهری درباره دلایل کم‌توجهی خانواده‌ها به فرزندآوری، علت گرایش والدین به تک فرزندی و اعمال مشوق‌هایی برای خانواده‌ها برای افزایش زمینه‌هایی برای جلوگیری از تک فرزندی، اذعان داشت : فرزندآوری یکی از هدف‌های اصلی خانواده و پیوند عاطفی است، در جامعه ما فرزندآوری به‌ عنوان امتیاز تشکیل زندگی است و امروزه به‌ خاطر دلایل مختلف، فرزندآوری مورد کم‌توجهی قرار گرفته است. دلایلی که درباره آن می‌توان صحبت کرد مشکلات اقتصادی، گرانی، تورم، مشکلات مسکن در شهرهای بزرگ به خصوص تهران، موانعی برای فرزندآوری است.وی افزود: از نگاه جمعیت‌شناسی و بافت اجتماعی، تک‌فرزندی باعث می‌شود فرزندان بی‌توجه به گروه‌های اجتماعی و روابط اجتماعی شده و در خانواده نیز به دنبال انزوا و گوشه‌گیری باشد و یا آنکه وقت خود را صرف کارها و بازی‌هایی کنند که هیچ‌گونه سودی برای آن‌ها نخواهد داشت.

والدین خانواده‌های تک‌فرزند، همواره نگران فرزند
ابهری گفت: والدین خانواده‌های تک‌فرزند، همواره نگران فرزند خود خواهند شد؛ چرا که اگر مشکلی برای وی به وجود بیاید، معلوم نیست سرنوشت خانواده، مشکلات عاطفی چه خواهد شد.وی افزود: مشوق‌های کوتاه‌مدت برای نجات از تک‌فرزندی و همچنین برای فرزندآوری، حمایت‌ها از نظر مسکن، بهداشت، همچنین هزینه‌های مهدکودک و نگه‌داری فرزندان می‌تواند کمک عملی به فرزندآوری و افزایش فرزندان در خانواده شود.

فرزند مانعی برای تحصیل یا ادامه تحصیل
صدیقه خسروانی کارشناس علوم تربیتی و مشاوره خانواده نیز به عوامل مختلف و اثرگذار غیر اقتصادی بر فرار از فرزندآوری پرداخت و گفت: زوج‌های بسیاری با وجود شرایط اقتصادی مطلوب تمایل به فرزندآوری ندارند.وی افزود: امروز حتی افرادی که از نظر موقعیت شغلی و شرایط زندگی وضعیت خوبی دارند، تمایل به فرزندآوری برای آنها وجود ندارد زیرا با تغییر عمیق در باورهای والدین روبرو هستیم که ساختار ذهنی و پیوندی آنان درباره فرزند را به طور کل متفاوت از گذشته ساخته است.

به گفته خسروانی، امروزه بخش قابل توجهی از زوج‌ها به خصوص کسانی که از تمکن مالی خوبی برخوردار هستند، فرزند را مانعی برای تحصیل یا ادامه تحصیل و موقعیت شغلی خود می‌دانند حتی این افراد که کم هم نیستند، بچه‌دار شدن را مساوی با سلب آزادی تعبیر کرده که آزادی‌های آنان را محدود می‌کنند.این مشاور خانواده بخش قابل توجهی از بی‌رغبتی به فرزندآوری را ناشی از همین تعبیر اثرگذاری فرزند (سلب آزادی والدین) دانست و توضیح داد: حتی با این که بعضی از زوجین بیش از ۱۰ سال زندگی مشترک دارند و خاطرات خوشی را با یکدیگر ساخته و به ثبات در زندگی رسیده‌اند نیز بر اساس همین الگوی ذهنی از فرزند دوری می‌کنند.