طراحی بد لامپ ها باعث ایجاد آلودگی نوری می شود

مدرس نجوم رصدی و پژوهشگر آلودگی نوری گفت: در استان خوزستان، نوار شمالی کشور و بخش هایی از زاگرس آسمان خیلی تاریک یافت نمی شود و این مکان ها دارای آلودگی نوری اند اما در مرکز و جنوب شرق ایران هنوز آسمان تاریک یافت می شود.در کشورهای همسایه نیز در برخی نقاط آن آسمان تاریک وجود دارد.

سهراب علیدوستی در سلسله برنامه های آسترومینار مرکز نجوم ادیب در رابطه با بررسی وضعیت آلودگی نوری رصدگاههای ایران، اظهار کرد: طراحی لامپ های شهری به گونه ای است که به جز سطح زمین، آسمان را نیز روشن می کنند. لامپ ها زمانی استاندارد هستند که کل نور تولیدی خود را به سطح مورد نظر بتابانند.

وی ادامه داد: نوری که از یک لامپ خارج می شود باید ۲۰ درجه زیر خط افق به سطح زمین بتابد.نورهای غیراستاندارد باعث روشن شدن زمینه آسمان و محو شدن ستارگان کم نور در این نور می شود.

مدرس نجوم رصدی و پژوهشگر آلودگی نوری افزود: در شب به دلیل آلودگی نوری زیادی که در شهرها وجود دارد، آسمان کم ستاره ای دارند.این نورها تا کیلومترها در جو زمین نفوذ می کنند و تاثیر خود را تا کیلومترها آن طرفتر می گذارند، به طوریکه اصفهان تا فاصله ۲۵۰کیلومتر بر آسمان شب اثرگذار است.

علیدوستی با اشاره به اینکه اگر لامپ ها به طور استاندارد طراحی شوند کمک بزرگی به رفع آلودگی نوری می کنند، تصریح کرد: در دنیا حدود ۵۰ سال است که برخی از کشورها برای مقابله با آلودگی نوری تلاش می کنند، ما نیز در ایران برای حفظ آسمان تاریک تلاش می کنیم.

مدرس نجوم رصدی و پژوهشگر حوزه آلودگی نوری گفت: در کشور ما مناطق کاملا تاریک کمیاب است.یکی از پارامترهای سنجش تاریکی آسمان حد قدر آسمان است.در صورتی که حدقدر آسمان بالای ۶ باشد، آسمانی مناسب رصد ستارگان یافته ایم.یکی از روشهای سنجش تاریکی استفاده از دستگاه اس کیوام می باشد که بر اساس فرکانس تولیدی از یک سنسور نوری است.

علیدوستی ادامه داد: مقیاس بورتل روش دیگر سنجش تاریکی آسمان است. در این مقیاس از بهترین تا بدترین آسمان شب را به ۹ رتبه تقسیم می کنند.که بهترین آسمان رتبه یک و بدترین آن رتبه۹ می باشد.در ایران رتبه یک نداریم ولی آسمان رتبه دو به سختی یافت می شود.

وی اظهار داشت: آلودگی نوری زیادی در اروپای غربی وجود دارد مناطق رصدی بسیار تاریک در این منطقه دیده نمی شود ولی در پهنه قاره آفریقا مناطق وسیعی با تاریکی زیاد وجود دارد.در کویر لوت و بخش هایی از کویر مرکزی تاریک ترین مناطق ایران را داریم.

وی تصریح کرد: کویر شرقی شهر بهاباد آسمان تاریک وجود دارد که در کنار زیرساخت مناسب شهر و امنیت، این منطقه را به مکان مناسبی برای منجمان بدل کرده است.در صورتی که مشکل آلودگی نوری بهاباد و چادرملو حل نشود،یکی از آسمان های بکر ایران را از دست خواهیم داد.

وی افزود: همچنین در فاصله ۲۵۰کیلومتری اصفهان یکی از مناطق تاریک روستای اشین در نزدیکی انارکنیز آسمان تارک وجود دارد ولی در شمال خور و بیابانک و در مجاورت روستای محمدآبادکورگز آسمان های تاریک تری وجود دارد.

علیدوستی گفت: گاهی در برخی مناطق رطوبت و غبار نیز باعث افت کیفیت آسمان می شوند.بهترین مناطق رصدی ایران در اعماق کویر مرکزی و لوت قرار دارند و تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد

وی خاطرنشان کرد: اگر جلوی آلودگی نوری گرفته نشود،اندک آسمان تاریک را از دست می دهیم لذا یکی از روش های کاهش آلودگی نوری استفاده از سرپوش بالای لامپ ها می باشد.