رسم اقتصادی که خصم شد

خبر افزایش قیمت ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومانی خودروهای هیبریدی در بازار در حالی از طرف یکی از اعضای اتحادیه نمایشگاه داران تهران اعلام شد که بر اساس مشاهدات میدانی قیمت این خودروها ۳۰ تا ۲۱۰ میلیون تومان افزایش را در بازارهای خودروی اصفهان تجربه کرده است.

افزایش قیمت بنزین در سال‌های گذشته بر ارزش خودروهای گازسوز موجود در چرخه حمل و نقل جاده‌ای کشور تاثیرگذار بوده و قیمت این نوع از وسایل نقلیه پس از افزایش نرخ بنزین دولتی، افزایش چشمگیری را تجربه کرده است. اما ترویج استفاده از وسایل نقلیه برقی (هیبریدی) در سال‌های اخیر موجب شده تا آخرین سیاست اعمال شده افزایش قیمت بنزین که از سوی شورای هماهنگی سران قوا تصویب شده بود، نه تنها بر قیمت خودروهای گازسوز بازار بلکه بر قیمت خودروهای هیبریدی نیز تأثیر بگذارد و عاملی برای رشد ارزشی بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومانی در برخی از مدل‌ها باشد.

• رسم اقتصادی وارونه کشور ما

در این میان البته خودروهای بنزینی نیز افزایش قیمت قابل توجهی را تجربه کرده‌اند و این در حالی است که نظریه‌های اقتصادی افزایش نرخ بنزین دولتی را عاملی برای کاهش قیمت خودروهای بنزینی می‌دانند و شگفت انگیز است که این رسم اقتصادی در کشور ما وارونه است.

بازار خودرو پس از اعمال سیاست افزایش نرخ بنزین از سوی دولت، تاکنون افزایشی بوده و قیمت اغلب خودروهای بنزینی، گازسوز، دوگانه و هیبریدی در آن افزایش پیدا کرده است و به نظر می‌رسد بازار خودروهای سنگین که بیشتر آنها از گازوئیل استفاده می‌کنند نیز تا حدودی تحت تأثیر این موج افزایشی قیمت قرار گرفته باشد زیرا بر اساس آمار ارائه شده از سوی شبکه ایران کالای رسانه ملی، انواع خودروهای گازوئیل سوز سیستم حمل و نقل سنگین کشور، افزایش ۵ تا ۱۲ میلیون تومانی را در دو هفته گذشته تجربه کرده‌اند.

• احتکار خودروهای برقی

حسن اسماعیلی، یک نمایشگاه دار اتومبیل‌های خارجی که در شرق اصفهان فعالیت می‌کند، در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تاثیرگذاری افزایش نرخ بنزین بر قیمت خودروهای بنزین سوز و بالا رفتن ارزش آنها بسیار تعجب برانگیز است و در هیچ یک از مناطق جهان این اتفاق نمی‌افتد. تعداد مشتری‌های نمایشگاه در روز به کمتر از پنج نفر رسیده و هیچ یک از آنها نیز قصد خرید ندارند، بلکه برای اطلاع از قیمت‌های بازار به نمایشگاه آمده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: فروش خودروهای هیبریدی در بازار به شدت کاهش پیدا کرده و چندی پیش یکی از همکاران شنیده بود واردات این خودروها به کشور متوقف شده و دیگر فروشندگان نمی‌توانند درخواست خودروهای برقی بکنند. اغلب همکارانم نیز خودروهای هیبریدی موجود در نمایشگاه‌های خود را از دید عموم خارج کرده‌اند و سعی می‌کنند با احتکار مدل‌های مختلف خودروهای هیبریدی پس از کمیاب شدن آنها در بازار، منفعت هنگفتی به جیب بزنند.

این نمایشگاه دار اضافه می‌کند: احتکار خودروهای هیبریدی حماقت محض است زیرا اگر در این وضعیت راکد بازار، مشتری برای آنها پیدا شود و ما آنها را نفروشیم، هیچوقت دیگری قادر به فروش آنها نخواهیم بود زیرا وضعیت اقتصادی و درآمد خانواده‌های جامعه به سمتی می‌رود که دیگر نمی‌توانند اتومبیل جدیدی تهیه کنند.

• گرانی بنزین را به استهلاک خودروی برقی ترجیح می‌دهند

غلامرضا محقق دیگر فروشنده اتومبیل‌های هیبریدی که در جنوب اصفهان فعالیت می‌کند نیز پیرامون وضعیت بازار خودروهای برقی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: نخستین بار است در حالی که تقریباً هیچ مشتری برای این نوع خودرو در بازار وجود ندارد، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند؛ در حقیقت تا پیش از افزایش نرخ بنزین هیچ کس برنامه‌ای برای خرید خودروی برقی نداشته و پس از اجرای این قانون نیز برنامه ریزی اقتصادی کسی تغییر نکرده است.

وی ادامه می‌دهد: قیمت تجهیزات این نوع از خودروها در بازار نیز به شدت افزایش پیدا کرده و همین امر استهلاک خودروها برای دارندگان آنها را تا حد زیادی گران کرده است. اغلب افرادی که یک خودروی هیبریدی و یک خودروی بنزینی دارند، گرانی بنزین را به استهلاک خودروی برقی خود ترجیح می‌دهند و استفاده از بنزین آزاد جایگاه‌ها برای آنها به صرفه‌تر است.

همچنین در میان خودروهای برقی تولید شده توسط شرکت خودروسازی هیوندا، مدل‌های سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ خودرو سوناتا با افزایش ۵۰ تا ۷۳ میلیون تومانی در بخش‌های مختلف بازار مواجه شده است.

البته به رغم استقبال جهانی از مدل‌های مختلف خودروهای برقی شرکت‌های خودروسازی متفاوت و عرضه گسترده این نوع از وسایل حمل و نقل شخصی در بازار خودرو کشورهای مختلف، تنها تعداد محدودی از مدل‌های این نوع از خودروها به بازار ایران آمده و بسیاری از فعالان بازار معتقدند علت استقبال ناچیز ایرانی‌ها از خودروهای برقی، فراهم نبودن ظرفیت و زیرساخت‌های تأمین انرژی برای این خودروها در کشور است و هزینه نگهداری بسیار بالای آنها به ریال در دراز مدت نیز مزید بر علت شده تا اغلب سرمایه داران ایرانی پیش از سهمیه بندی بنزین از خرید خودروهای برقی خودداری کنند.

• افزایش قیمت خودروهای برقی، کمترین تأثیر سهمیه بندی بنزین بود

مصطفی ایمانی پور، کارشناس اقتصادی، معتقد است افزایش قیمت خودروهای هیبریدی در ایران کمترین تأثیر را از سهمیه بندی بنزین پذیرفته و علت اصلی گران شدن خودروهای برقی در کشور، ایجاد یک موج افزایشی قیمت در همه بازارهای مرتبط مستقیم و غیر مستقیم با بنزین، پس از افزایش قیمت آن بوده است. وی اظهار می‌کند: علت افزایش قیمت همه کالاهای بازار و نیازهای اساسی مردم پس از سهمیه بندی بنزین ایجاد یک موج جدید افزایشی در بازار و بی شک تأثیر این موج زودتر از همه بازارها، به بازار خودروهای برقی رسیده است؛ اغلب خودروهای برقی موجود در کشور تنها از برق استفاده نمی‌کنند بلکه برقی-بنزینی بوده و اکنون صاحبان آنها سعی می‌کنند تا دردسر استفاده از برق برای فعالیت خودرو را به گرانی بنزین ترجیح دهند.

ایمانی پور اضافه می‌کند: افزایش قیمت خودروهای هیبریدی کوچک‌ترین و کم اهمیت‌ترین تأثیر سهمیه بندی بنزین در بازارهای مختلف است و به زودی شاهد صعودی شدن قیمت اغلب کالاهای اساسی در اثر بی توجهی مسئولان به نظام عرضه و تقاضا پس از فروکش کردن اعتراضات بنزینی خواهیم بود. بسیاری از فعالان اقتصادی به احتکار اجناس و کالاهای مورد نیاز مردم پرداخته و همین موضوع نشان دهنده آینده ناگوار نظام اقتصادی ایران در زمستان ۹۸ است.

این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: بیشتر دولت‌های جهان سعی می‌کنند با تسهیل روش‌های استفاده از خودروهای برقی در جاده‌های شهری و ایجاد اماکن شارژ به تعداد زیاد در جاده‌های اصلی کشور و ارائه معافیت‌های مختلف مالیاتی-تبلیغاتی به فروشندگان و استفاده کنندگان خودروهای هیبریدی، میزان استفاده از انرژی پاک این خودروها در کشورشان را افزایش دهند و در مقابل هزینه کمتری برای آلودگی‌های ایجاد شده در اثر استفاده از سوخت فسیلی پرداخت کنند.

ایمانی پور خاطر نشان می‌کند: دولت ایران نه تنها هیچ تسهیلاتی برای استفاده از این خودروها در نظر نگرفته؛ بلکه با محدود کردن و ارائه بسته‌های ارزش افزوده و تعرفه‌های چشمگیر واردات خودروهای برقی را تا حد زیادی کاهش داده و به نظر می‌رسد برنامه‌ای هم برای ترویج استفاده از انرژی پاک این خودروها توسط دولت تدوین نشده است.