خرمای بی ارزش!

فرزانه مستاجران

نخل خرما یکی از قدیمی‌ترین درخت‌های شناخته‌شده در جهان است، که ایران و حوزه خلیج فارس از مهم ترین کشت زار های تولید این محصول به حساب می آیند. این درخت که  از نظر تولید میوه، عمر اقتصادی حدود ۴۰ سال دارد تاثیر به سزایی در ارز آوری کشور ما میتواند داشته باشد. اما به شرطی که فرآوری شود و با شیوه های نوین به بازار عرضه شود.  امروزه یکی از شیوه‌های مصرف خرما، استفاده از محصولات فراوری شده آن است. به‌عنوان‌مثال، شیره خرما را از خود خرما به دست می‌آورند، اما محصولاتی مانند؛ ترافل، شیرینی خرمایی، رنگینک و… را از ترکیب خرما با مواد دیگر تولید می‌نمایند.

ایران با دارا بودن شرایط مناسب برای کشت خرما، ازنظر سطح زیر کشت، دارای مقام دوم جهان، ازنظر مقدار صادرات با ۳۴.۱ درصد، مقام اول و ازلحاظ ارزش صادرات با ۱۲.۸ درصد، دارای مقام دوم جهان می‌باشد. با توجه به این‌که مقدار خرمای تولیدی در کشور بسیار بالاست، اما واحدهای چندانی برای فرآوری این محصول وجود ندارد و کمتر برندی در زمینه تولید فرآورده‌های خرما فعالیت می‌کنند. این در حالی است که تعداد زیادی از فرآورده‌ها وجود دارند که با استفاده از این محصول پرارزش تهیه می‌شوند.

فصلی که در آن قرار داریم فصل برداشت خرما از باغات مختلف در سراسر کشورمان است البته در برخی مناطق بسته به نوع خرما و آب و هوا اندکی فصل خرما پزان دیرتر یا زودتر است. امسال وضعیت اقتصادی کشورمان به شدت تحت تاثیر کرونا و تحریم ها قرار گرفته است. علی رغم افزایش هزینه های معیشت و نهاده های کشاورزی اعم از سم و کود، قیمت خرما از سال گذشته تاکنون تغییری نداشته است. با وجود افزایش ۲۱ درصدی حقوق و دستمزد و رشد بالای تورم جای این سوال مطرح است که آیا نرخ خرما نباید افزایش یابد؟ البته ما خواهان افزایش قیمت هیچ محصولی نیستیم اما باید شرایط به گونه ای رقم بخورد که کشاورز نیز از پس مخارج زندگی خود برآید.

با حضور واسطه های منفعت طلب، مدیریت بازارخرما  دچار مشکل شده است . با توجه به سال آوری پیش روی تولید خرما بر آورد می‌شود که تولید این محصول به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال ۹۹ برسد که  با وجود  شیوع ویروس کرونا ، توسعه بازار دیجیتال یکی از راهکارهای اصلی مبارزه با دلالی در این بازار است. اما کشاورز برای موفقیت در این راستا نیازمند حمایت مسئولین امر می باشد تا بستری را فرآهم آورد برای تبلیغ وفروش خرما و فرآوری آن تا صادرات این محصول ارزشمند رونق دوباره ای بگیرد. سال گذشته صادرات خرما نسبت به سال ما قبل خود ۳۰ درصد کاهش داشته است و با گسترش ویروس کرونا، امسال در بحث صادرات سال سختی را پیش رو داریم، همانگونه که بازار مواد غذایی در دنیا دچار تنش شده است.

فرآورده‌هایی که از خرما تهیه می‌شوند، به دلیل اینکه در ساختار خود دارای ترکیبات افزودنی غیرطبیعی نیستند و ارزش غذایی بالایی داشته، به همین علت موردتوجه مصرف‌کنندگان قرار دارند. قطعا توسعه صنعت فرآوری و بسته بندی خرما در استان‌های جنوبی کشور و همچنین استان کرمان  یکی از راه‌های مهم ایجاد اشتغال پایدار است. توجه به این نکته که از مجموع ۳۰ کشور خرماخیز جهان فقط شش کشور به لحاظ تولید این محصول و عرضه در بازار‌های جهانی باایران قابل رقابت هستند اهمیت پرداختن به فرآوری و صادرات خرما در کشور را دو چندان می‌کند. خرید خرما و فرآوری آن در استان‌های خرماخیز علاوه بر کمک به اشتغال جوانان بومی سبب توسعه و احیای نخلستان‌ها و رونق بخش کشاورزی می‌شود و این امر نشانگرضرورت افزایش کارخانه‌ها و حتی رونق مشاغل خانگی در این راستا است تا دیگر شاهد بی ارزش بودن محصول مهمی چون خرما در بازار نباشیم.