از اهداف برجامی تا دلایل فوتبالی

مریم عمادی: «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر در اواخر هفته‌ای که گذشت در پاسخ به سفر سه ماه پیش «سید ابراهیم رییسی» رئیس جمهور ایران به دوحه به تهران سفر کرد و ضمن دیدار با همتای ایرانی خود با تعدادی دیگر از مقامات عالی رتبه کشورمان دیدار و رایزنی کرد. دولت قطر در چند سال اخیر دریافته است یکی از کشورهای مورد اعتماد و اطمینان که بتوانند با آن روابط حسنه برقرار کنند ایران است ضمن اینکه سفر امیر قطر به ایران نقطه عطفی در زمینه روابط دو جانبه و گشودن فصلی جدید در این زمینه است. در اویل هفته جاری، ایران میزبان بشار اسد رییس جمهور سوریه بود و امیر قطر دومین مقام عالی رتبه یک کشور عربی است که در این هفته به ایران سفر می‌کند و این بیانگر عزم ایران برای گسترش روابط خود با کشورهای منطقه و همسایه در چارچوب سیاست حسن همسایگی است. در ادامه به برخی از اهداف سفر امیر قطر به تهران اشاره می‌شود.

• میانجیگری برای احیای برجام

در روزهای اخیر برخی از رسانه عنوان کرده‌اند که با توجه به وفقه پیش آمده در برگزاری حضوری مذاکرات وین و باقی ماندن برخی چالش‌ها بین ایران و آمریکا در جریان برگزاری این مذاکرات، امیر قطر که رابطه خوبی با مقامات دو کشور ایران و آمریکا دارد، تلاش می‌کند که به تسهیل این مذاکرات کمک کند. با توجه به این که طبق خبرهای منتشر شده، امیر قطر بعد از سفر به تهران راهی، برخی از کشورهای غربی از جمله انگلیس و آلمان خواهد شد. او احتمالاً در این سفرها دیدگاه‌های ایران را به مقامات غربی منتقل خواهد کرد تا در این فرایند در قامت یک میانجی و یا تسهیل کننده عمل کند. گفتنی است در ژانویه، امیر تمیم با بایدن در کاخ سفید دیدار کرد و بدون شک عکس‌های آن دیدار با تصاویر دیدار این هفته با رهبران ایران در کنار هم قرار می‌گیرد. حداقل، سفر امیر قطر یادآور این است که قطر ایران را کشوری می‌بیند که باید به جای مقابله باید با آن وارد تعامل شد. صمن اینکه اوضاع کنونی جهان، فرصتی را ایجاد می‌کند که باعث می‌شود کار دوحه در قانع کردن غربی‌ها بر لزوم رسیدن به توافق با ایران، آسان‌تر شود، دستیابی غربی‌ها به نفت و گاز ایران از طریق توافق هسته‌ای بهتر و راحت‌تر از دستیابی آن‌ها به نفت و گاز روسیه در شرایط جنگ با یک دشمن قوی است. اما اینکه آیا تهران روابط دوحه با واشنگتن را به عنوان یک اهرم مفید در مذاکرات هسته‌ای می‌داند یا خیر، هنوز مشخص نیست.

• رایزنی در خصوص پیمان امنیتی خلیج فارس

 قطر بارها از آمریکا خواسته است تا یک پیمان امنیتی در منطقه خلیج فارس ایجاد کند و به دوحه وظیفه متقاعد کردن کشورها رابرای پیوستن به این یمان امنیتی بدهد. در نتیجه می‌توان دلیل اصلی سفر امیر قطر به تهران را رایزنی برای ایجاد امنیت در خلیج فارس دانست. البته ممکن است قطری‌ها بخواهند از ظرفیت‌های خود برای تسهیل مسائل مورد علاقه دوجانبه استفاده کنند، اما تمرکز اصلی بر همکاری‌ها و مسائل منطقه‌ای است.

• توافق برای آزادسازی پولهای بلوکه شده

در رسانه‌های اجتماعی صحبت از این است که دوحه ممکن است در توافقی برای آزادسازی بخشی از وجوه بلوکه شده ایران دخالت و میانجی گری کند. همین چند روز پیش سفیر قطر در تهران با رئیس بانک مرکزی ایران دیدار کرد. گفتنی است انتقال این وجوه همچنین می‌تواند با آزادی افراد دوتابعیتی بازداشت شده مرتبط شود فرآیندی که قبلاً عمان، کشور دیگری از اعضای شورای خلیج فارس در آن نقش داشت.

• تأمین انرژی مورد نیاز کشورهای اروپایی

 از آنجایی که روسیه درگیر بحران اوکراین است و کشورهای اروپایی نگران امنیت انرژی خود هستند، به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه بو. ده و به دنبال تقویت روابط انرژی با قطر هستند. این در حالی است که وزیر انرژی قطر گفته است که هیچ کشوری توانایی جایگزینی گاز طبیعی مایع روسیه به اروپا را در صورت بروز اختلال ندارد. ینابراین یکی از مهم‌ترین مسئال مورد توجه امیر قطر در سفر به تهران مسئله تأمین انرژی کشورهای غربی و همچین حفظ امنیت انتقال انرژی از خلیج فارس به کشورهای اروپایی بود.

• هماهنگی برای برگزاری جام جهانی

یکی از مسئله بحث برانگیز در سفر امیر قطر به ایران، تسهیل فرایند صدور ویزا برای تماشاگران ایرانی علاقه مند به حضور در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بود. دوحه در حال مذاکره با ایران برای تأمین محل اقامت احتیاطی برای هواداران فوتبالی است که در جام جهانی نوامبر شرکت خواهند کرد. در حال حاضر، فضای محدود هتل قطر با کشتی‌های کروز در تأسیسات بندری تکمیل می‌شود، اما یکی از طرح‌های پیشنهادی جایگزین، استفاده از هتل‌های ایرانی در جزیره کیش است که با پرواز حدود سی و پنج دقیقه تا دوحه فاصله دارد.، این حقیقت که قطر به دنبال کمک ایران برای پذیرایی از طرفداران جام جهانی اواخر امسال است، ناشی از مشکلات مستمر قطر با بحرین و امارات عربی متحده است که به عربستان سعودی و مصر پیوستند و از سال ۲۰۱۷ تا سال گذشته، محاصره اقتصادی و دیپلماتیک را به این کشور تحمیل کردند. البته برگزاری جام جهانی فوتبال در سال جاری در قطر، فرصت خوبی است تا ایران بتواند از این فرصت برای گسترش گردشگری خود استفاده کند و سهمی از بازار ایجاد شده در این زمینه را از آن خود کند.