تغییر شمایل شهر بعد از کرونا

فرزانه مستاجران

بر اساس محاسبات یک ریاضی دان مشخص شد که حجم تمام ویروس هایی که  طی یکسال اخیر منجر به مبتلا شدن بیش از ۵۳ میلیون نفر در جهان شده است ، حدودا یک قاشق چایخوری است. اما این یک قاشق چایخوری توانسته تحولات مثبت و منفی شگرفی را در جهان منجر شود. بر اساس گفته های ماتیو توماس پارکر، ریاضیدان و از کارشناسان برنامه‌های علمی، مجموع ویروس‌های کرونا که انسان‌ها را در این مدت آلوده کرده حدود ۸ میلی‌لیتر است و در بیشترین حالت می‌توان تمامی کروناها را در یک ته استکان جای داد. در حالی که این آشوبها در یک قاشق چایخوری جای میگیرد اما تغییراتی ایجاد کرده که بر اساس آن دیگر دنیا به قبل باز نخواهد گشت. یکی از این تغییرات که در آینده نه چندان دور در تمام دنیا مشهود خواهد شد ، سبک ساخت و ساز ساختمان ها است.

 بر اساس پژوهش جدیدی که در “دانشگاه جورجیا”(UGA) انجام شده است، شواهدی را در مورد انتقال کووید-۱۹ از راه هوا در فضاهای بسته نشان می‌دهد. آنها در بررسی جدیدی دریافتند که احتمال انتقال ویروس کرونا از راه هوا در فضای بسته، بالا است و مردم باید حتما در این فضاها از ماسک استفاده کنند. بر همین اساس معماران برجسته جهان بر آن شده اند از این پس نقشه ساختمان ها به خصوص اماکن عمومی را به نحوی طراحی کنند که سیستم تهویه در آن به خوبی اجرایی شده باشد و کرونا یا هر ویروس دیگری که از طریق هوا امکان انتقال دارد را محصور کنند. تحقیقات نشان داده عدم توجه به مبحث ۱۴ قانون مقررات ملی ساختمان و نداشتن تهویه مطبوع در ساختمان‌ها زمینه ساز گسترش ویروس در مراکز تجاری و بیمارستان‌ها شده است. بنابراین توجه ویژه به این موضوع به ویژه در کلانشهرها بسیار جدی است و در این زمینه باید نظارت و کنترل بیشتر در بحث تاسیسات ساختمان ها صورت بگیرد .

تاسیسات تهویه مطبوع در حقیقت این وظیفه را دارند که هوای بیرون از ساختمان را به داخل ساختمان منتقل کنند و هوای آلوده داخل ساختمان را به سمت بیرون هدایت کنند. یک چرخش یکنواخت از هوا در سیستم های تهویه در ساختمان به وجود می آید.  هدف کلی از نصب سیستم های تهویه مطبوع هوا در ساختمان ها، فراهم کردن هوای سالم برای کار و زندگی و انجام امور روزانه است. با توجه به آن که ویروس کرونا یک ویروس جدید و یک پدیده نوظهور است باید دقت در حوزه این مباحث بیشتر شود.

در نگرش جدید باید به این نکته توجه داشت که ساختمان باید از نظر بار سرمایشی و گرمایشی، ناحیه بندی شود؛ به طور مثال در ساختمان یک بخش‌هایی ممکن است بادگیر و آفتاب‌گیر باشد و بخش های دیگر چنین نباشد در نتیجه، بار دمایی مختلفی به هر ناحیه از ساختمان تحمیل می‌شود.  با نگاهی به  پیشینه طراحی ساختمان در ایران در می یابیم که در گذشته تمامی این اصول رعایت می شده است. تغییراتی که در معماری سنتی ایران رخ داده شاید در نگاه اول حرکتی رو به جلو و صددرصد مثبت ارزیابی شود اما اطلاعات و تجاربی وجود دارد که نشان می‌دهد که معماری خانه‌ها در گذشته متناسب با هر اقلیمی بوده و نقش به‌سزایی را در تهویه، گرمایش و سرمایش خانه‌ها داشته است. علاوه بر این، معماری نواحی مختلف به گونه‌ای بوده که باعث مصرف صحیح منابع انرژی و سوخت‌های فسیلی می‌شده و در تمامی اقلیم ها مشاهده می کنیم که سیستم تهویه هوا در نوع ساختمان سازی نقش مهمی داشته است. در کدام یک از ساختمانهای قدیمی سرویس بهداشتی و آشپزخانه کنار هم بوده؟ برای معماری نوین لازم نیست طرحی نو داشته باشیم ، تنها به روز کردن طرحها و سنتهای قدیمی اما با کیفیت ، کافی است.