ریزتراشه هایی که اقتصاد جهان را دچار چالش کرد

فرزانه مستاجران

کوچکترین مشکلی که این روزها مردم کشور ما با ان رو به رو هستند صادر نشدن کارتهای ملیشان است ، آن هم به دلیل وارداتی بودن تراشه های موجود در این کارتهاست . اما این ریز تراشه ها در دنیا سر و صدای زیادی ایجاد کرده و برخی عنوان جنگ جهانی ریز تراشه ها را بر این درگیری ها اتخاذ کرده اند! البته این ریزتراشه ها با آنهایی که در کارتهای ملی مان به کار می رود اندکی متفاوت است اما مسئله تحریم بر همه ی ریز تراشه های موجود در جهان تاثیر گذاشته است. از یک سو تحریم ایران برای واردات این محصولات و از سوی دیگر تحریم چین برای تولید ریز تراشه ها!

در واقع، این تراشه‌ها رونق را برای غول‌های دیجیتالی امروزی به ارمغان آورده‌اند. در حال‌حاضر میکروتراشه‌‌های مدرن در همه‌چیز از خودرو گرفته تا هواپیماهای جنگنده تعبیه شده‌اند. درآمد جهانی تجارت الکترونیک سالانه بیش از دو هزار میلیارد دلار است.  کاربرد گسترده تراشه‌ها منجر به رشد یک صنعت بزرگ جهانی شده است. این محصول پیچیده، زنجیره تامین به همان اندازه پیچیده‌ای دارد که هزاران شرکت تخصصی در سراسر جهان را ایجاد کرده است. تراشه‌ها در رقابت انحصارطلبانه بین آمریکا، ابرقدرت دنیای فناوری و چین، طالب این قدرت، گرفتار شده است. چین می‌خواهد درآمدهای صنعت داخلی تراشه‌ها را از ۶۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ به ۳۰۵ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ افزایش دهد و اکثر تقاضای تراشه‎ها را در داخل تامین کند .اما این رویکرد چینی به مذاق آمریکایی‌ها خوش نیامده تا آنجا که مانع از توسعه و پیشرفت صنعت تراشه‌ این کشور آسیایی شوند.

این روزها افزایش تقاضا برای خودرو و همچنین بالا رفتن تقاضا برای ریزتراشه‌ها به خاطر فروش بیشتر کامپیوتر طی بحران کرونا باعث شده خودروسازان و سازندگان قطعات الکترونیکی با کمبود جهانی ریزتراشه‌ها مواجه شوند و مجبور شوند تولید خود را پایین بیاورند.  شرکت‌های فورد، تویوتا، فیات‌کرایسلر و نیسان اعلام کردند تولید خودروهای خود را در این ماه به خاطر کمبود نیمه رسانه‌ها پایین می‌آورند. این شرکت‌ها جدیدترین شرکت های خودروسازی هستند که از کمبود ریز تراشه‌ها ضربه خورده‌اند. تقاضا برای این قطعات افزایش یافته است. در این بین ظرفیت تولید ریزتراشه‌ها افزایش چندانی در جهان نداشته است، آن هم در شرایطی که فروش لپ‌تاپ، کامپیوترهای شخصی و کنسول‌های بازی به خاطر مسائل مربوط به دورکاری و ماندن در خانه بالا رفته است. بنابراین شرکت های بزرگ سازنده ریزتراشه نسبت به محدودیت عرضه آنها هشدار داده‌اند.

چند روز پیش هم شرکت TSMC تایوان که بزرگترین شرکت تراشه سازی قراردادی جهان است، در بحبوحه شکاف فزاینده میان آمریکا و چین برای نخستین بار هشدار داد که تنشهای تجاری ممکن است دسترسی به تجهیزات تولید کلیدی را مختل کرده و به فعالیت‌های این شرکت لطمه وارد کند. این شرکت که نیمه رساناها را برای شرکت اپل و سایر شرکت‌های فناوری بزرگ جهانی تولید می کند، در گزارش سالانه خود اعلام کرد ادامه تنشهای تجاری یا تدابیر حمایت گرایانه ممکن است به قیمت‌های بالاتر و یا حتی غیر قابل دسترس شدن تجهیزات کلیدی منجر شود. این شرکت به عواملی مانند تاخیر یا مخالفت با مجوزهای صادرات، تدابیر کنترل صادرات بیشتر و سایر موانع تعرفه‌ای یا تعرفه‌ای اشاره کرد. شرکت TSMC به تجهیزات از سوی شرکت‌های آمریکایی نظیر اپلاید متریال اینک و لام ریسرچ کورپ برای تولید متکی است.

آنچه مسلم است این کمبود ها تاثیر زیادی بر تولیدات داخلی کشور ما نخواهد داشت زیرا اگر هم کمبودی نبود ما به دلیل تحریم نمیتوانستیم این ریز تراشه ها را خریداری کنیم و اصلا صنعت دیجیتال در کشور ما آنچنان پیشرفتی نکرده که ما نیازی به ریز تراشه ها داشته باشیم اما مسلما بر قیمت محصولات دیجیتال وارداتی تاثیر گذار است و اینکه ما همچنان باید منتظر کارتهای ملیمان باشیم.