سود بانکها در بورس از پول مردم!

فرزانه مستاجران

شهید محمد باقر صدر در کتاب البنک الاربوی فی السلام برای اولین بار بانکداری بدون ربا را توضیح داد و از آن به عنوان بانکداری اسلامی یاد کرد. نخستین موسسه مالی خصوصی با نام بانک در سال ۱۱۷۱ میلادی به نام بانک «ونیز» آغاز به کار کرد. اشکال مختلف بانکداری با تاسیس بانک بارسلونا در ۱۴۰۱، بانک آمستردام در ۱۶۰۹ و بانک انگلستان در ۱۶۹۴ میلادی ادامه یافت. شاید فکر کنید بانکداری بدون ربا تنها مخصوص دین اسلام است اما جالب است بدانید که مسیحیان نیز به شدت با بانکداری مدرن و ربایی مخالف بودند. در قرون وسطی با گسترش حیطه نفوذ  کلیسا،  فعالیت های بانکداری در اروپا به شدت محدود شد. تحریم ربا در آیین مسیحیت باعث شد که فعالیت های بانکداری دراروپا در انحصار یهودیان قرار گیرد، ولی با پایان قرون وسطی و شکل گیری رنسانس و ضعیف شدن کلیسا، صنعت بانکداری در اروپا شکل گرفت. شاید نخستین بانک مدرن و جدید را بتوان بانک فرانسه دانست که در سال ۱۷۱۶ میلادی به موجب یک مجوز دولتی به صورت خصوصی تاسیس شد. در این بانکها دیگر بویی از بانکداری بدون ربا نمی آمد و یهود توانسته بود با قوانین اقتصادی که اتفاقا چند دانشمند و اقتصاد دان یهودی آنها را اثبات کرده بودند به جهانیان بقبولاند که تنها در صورتی میتوان بانکداری کرد که در آن ربا وجود داشته باشد!

محمد باقر صدر بانکداری اسلامی را اینگونه تعریف کرد: بانکداری اسلامی نوعی سیستم بانکداری است که مبتنی بر قوانین اسلامی و نظریات اقتصاددانان و کارشناسان علوم بانکی و علمای اسلام است. بیش از ۱۴۰۰ سال پیش اسلام برای تمام جنبه های یک زندگی اسلامی راهکار داشته است اما متاسفانه در گذشت زمان این راهکارها به دست فراموشی سپرده شده و تنها پوسته ای از ان بر جای مانده است. و این می شود که مسلمانان بلادمان به جای پرداخت خمس و زکات خود برای یکجا جمع نشدن اموال و کمک به قشر ضعیف جامعه دست به احتکار میزنند و نزول میدهند و کلاه های رنگارنگ بر سر یکدیگر میگذارند!

انقلاب اسلامی باعث شد که بانکداری اسلامی بتواند در کشور ما  شکل قانونی به خود بگیرد البته از سوی بسیاری از افراد من جمله برخی مراجع تقلید ایراداتی به این نوع بانکداری و مغایرات آن با بانکداری اسلامی به خصوص در سالهای اخیر وارد آمده است. به نظر می رسد گرفتن و دادن سود های ۲۰درصدی برای وام و سپرده های مردم اصلا با بانکداری اسلامی همخوانی نداشته باشد. شواهد نشان می دهد متاسفانه در سالهای اخیر منابع بانکها به جای اینکه به سمت تولید روانه شود و رونق کشور از آن حاصل شود بیشتر به کسب و کارهای دلالی می رسد و در ماه های اخیر هم که به سمت بورس روانه شده است. البته طبق قوانین بانکها حق ورود پولهای بانک به بورس را ندارند اما هنوز به طور کامل این قانون اجرا نشده است. سالهاست مدافعان بانکداری اسلامی فریاد برآورده اند و از مزایای بانکداری اسلامی برای کشورمان گفته اند. زیرا دلایل اقتصادی متعددی وجود دارد که سیستم مالی مبتنی بر مشارکت در سود و زیان به تجمیع بهتر  پس اندازها و به کارگیری منابع مالی بانکی در بهترین کاربردها‌ی ممکن می انجامد و به دنبال آن باعث عدالت در توزیع درآمد و تقویت روحیه‌ مشارکت میان دارندگان پول و پس انداز کنندگان  می گردد . در حالی که در غیر آن روحیه‌ی منفی گرایانه وجود دارد. اما گوش شنوایی نبوده است . نتیجه آن هم اوضاع نا به سامان اقتصادی در حال حاضر است که به سختی می شود آن را سامان داد . شاید هنوز هم دیر نباشد برای برگشتن به راه درست و پیاده کردن قوانین اسلامی در بانکداری کشور ،برای نجات اقتصاد ایران عزیزمان…