افزایش مشاغل در دنیایی دیگر

فرزانه مستاجران

روزگاری شبکه های اجتماعی تنها برای گفت و گو و گردش و نهایتا جستجوی مطالب مورد نیاز بود اما این روزها تغییر کارایی داده و به محلی برای کسب و کار تبدیل شده است. بر اساس آمار تعداد فروشگاه های آنلاین در شبکه های مجازی هر روز در حال گسترش است. شاید تصور شود گرانی راه اندازی یک کسب و کار در دنیای واقعی مردم را در ایران به سمت راه اندازی کسب و کار در فضای مجازی سوق داده است اما واقعیت آن است که این اتفاقی است که علاوه بر  ایران ، در جهان نیز مشاهده می‌شود و پاندمی‌کرونا تاثیر زیادی روی رشد آن داشته است. همچنین بر اساس آمار زن ها پیشتاز تاسیس چنین مشاغلی هستند و نشان می دهد نه تنها در ایران به دلیل عقاید مذهبی و فرهنگی بلکه در تمام جهان زنان تمایل دارند در محیط خانه  فعالیت اقتصادی داشته باشند و از این رو راه اندازی مشاغل اینترنتی جز بهترین گزینه ها برای آنهاست.

از طرف دیگر گزارش‌های جدید منتشر‌شده حاکی‌از نقش قابل‌توجه دو شبکه اینستاگرام و تلگرام در فروش آنلاین کالا در ایران است و نکته جالب‌توجه این است که تلگرام به رغم فیلتر‌بودن در ایران سهم ۶/ ۱۵‌درصدی از فروش آنلاین کالا و اقتصاد کسب‌وکارهای کوچک در شبکه‌های اجتماعی را در اختیار دارد. تحقیقات نشان می دهد به‌دلیل شیوع کرونا سهم فروش آنلاین از طریق شبکه‌های اجتماعی ۴/ ۸۹ میلیارد دلار برآورد شده و پیش‌بینی می‌شود این میزان در سال ۲۰۲۷ به ۶۰۴میلیارد دلار برسد.

هر چند در کشور ما آمار دقیقی از میزان فروشی اینترنتی وجود ندارد اما در حدود ۲۵ هزار فروشگاه مجازی ایرانی در محیط اینستاگرام وجود دارد و تلگرام نیز۵ هزار فروشگاه فعال را در خود جای داده است. ۵۹‌درصد این فروشگاه‌های اینترنتی ساکنان تهران هستند و با فاصله‌ای زیاد استان فارس و خراسان‌رضوی با ۱۲ درصد در رتبه دوم قرار دارند. همچنین فروشگاه‌های آنلاین در این شبکه‌ها مستقر در مازندران و کرمان هم با ۹ درصد در جایگاه‌های بعدی هستند. متاسفانه این آمار نشان می دهد کلان شهری هم چون اصفهان جایگاه ویژه ای در بازار فروش محصولات به صورت اینترنتی ندارد و بیشتر خریدار است تا فروشنده! یکی از دلایل این امر میتواند عادات فرهنگی باشد زیرا اصفهانی ها در اعتبار سنجی فردی ارزش بالایی برای رده بندی افراد شاغل در فضای مجازی قائل نیستند و همین امر باعث شده نتوانند در فروشگاهی به وسعت جهان جایگاه لازم را داشته باشند. این در صورتی است که برخی فروشگاه های تهرانی ، محصولات و صنایع دستی اصفهان را با واسطه در دنیای مجازی به فروش گذاشته اند و اتفاقا سود خوبی هو عایدشان شده است.

در گزارشات آمده است که با شیوع کرونا، مشارکت و استقبال خریداران از صفحات اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی افزایش ۵/ ۲برابری داشته است که خانم‌ها با مشارکت بیش از ۶۰ درصد بیشترین فعالیت را در فروشگاه‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی داشته‌اند. بیشترین فروشگاه‌های اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی به پوشاک با سهم ۲۴درصدی تعلق دارد. زیبایی و سلامت سهم ۱۹ درصدی، لوازم‌خانگی سهم ۱۴درصدی و لوازم الکترونیکی سهم ۱۱درصدی را به خود اختصاص داده‌اند. ۷درصد فروشگاه‌های آنلاین هم به مواد خوراکی، لوازم ورزشی و زیورآلات اختصاص دارد.

آنچه مسلم است بعد از کرونا نیز در صورت محیا بودن بستر دنیا به عقب باز نخواد گشت واستقبال از فروشگاه های مجازی ادامه می یابد. در حال حاضر، از آنجا که تغییرات در تجارت الکترونیک منعکس کننده برخی از تحولات در زندگی واقعی ماست، و همچنین آشفتگی های روزمره اقتصادی و جامعه شناختی را نشان می دهد، آشنایی با همه پیچ و خم های آن، کار دشواری است به همین دلیل می طلبد قوانین خاص و ویژه ای همگام با قوانین اقتصادی کشور ایجاد شود تا بتوان از بستر  حاضر استفاده کرد.