مهاجرت برای علم ، یا کپی ایده

فرزانه مستاجران

از آنجایی که هر منطقه یا کشوری در علمی خاص سرآمد است ،دانش جویان در سراسر جهان سعی می کنند تا با کنار گذاشتن محدودیت هایی هم چون تفاوت زبان و فرهنگ وحتی قوانین از مرزها عبور کنند و در زمینه ای که علاقه دارند تحصیل کنند حتی اگر کیلومترها با محل زندگیشان متفاوت باشد. البته در سالهای اخیر به دلیل شرایط ارتباط جمعی گسترده ، گسترش علم در دنیا به صورت یکنواخت انجام شده و فرقی نمی کند که در آسیا باشی یا اروپا و یا هر قاره و کشور دیگر ، تنها با چند کلیک میتوان به بروز ترین مقالات علمی در هر زمینه ای دست یابی پیدا کنید. اما با این وجود باز هم دانشجویان تمایل دارند علاوه بر فراگیری علم، با فرهنگ ها و سبک زندگیهای متفاوت آشنا شوند و به همین دلیل در عصر حاضر نیز هنوز مهاجرت به دلیل تحصیل وجود دارد. اما در ایران مسئله کمی فراتر از آشنایی با فرهنگ ها و سبک های زندگی مختلف است . حتی نمیتوان گفت درصد بالایی از مهاجران تحصیلاتی قصد فراگیری بیشتر و بهتر علم را داشته باشند، زیرا در سراسر ایران شرایط تحصیل محیا است.

 در سالهای اخیر مهاجرانی که به نام تحصیلات ایران را ترک می کنند دو گروه هستند ، عده همان جا مانده و دیگر حاضر به بازگشت نیستند و گروهی دیگر بعد از اتمام تحصیلاتشان به ایران باز می گردند و می شوند نور چشمی، آن هم فقط به خاطر اینکه مهر تحصیلات خارجه بر پیشانیشان وجود دارد. البته دراین گروه دوم نیز هستند عده ای که پشتوانه نداشته و با وجود تحصیلات در خارج از کشور مانند بقیه محصلان داخلی با آنها برخورد می شود اما وقتی برخی مسئولان ما یکی در میان فارغ التحصیلان دانشگاه های آمریکا و انگلیس هستند توقع می رود افرادی هم چون خود را بیشتر بها دهند. غافل از اینکه ما در دانشگاه های داخلی نخبه هایی داریم که در سراسر دنیا خواهان و طرفداردارند اما در کشور اهمیت چندانی به آنها داده نمی شود. آآن

به طور مثال از سال ۱۳۹۴ تا کنون برنامه همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور  با هدف ایجاد ساز و کاری جهت بهره‌مندی از دانش و تجارب ارزشمند محققان و متخصصان ایرانی خارج از کشور آغاز شده که به شکل گیری استارتاپ هایی توسط این افراد منجر شد.

تجربه برنامه مذکور در شکل‏ گیری زیرساختی مناسب و سریع برای استفاده از ظرفیت و توان علمی و فناوری متخصصان ایرانی در حوزه‌های مختلف تخصصی مشارکت بیش از ۱۰ هزار نفر از متخصصان و محققان ایرانی خارج از کشور را در پی داشته است. بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ نفر از محققان و متخصصان ایرانی دانشگاه‌های برتر دنیا که بیشتر آنها از کشورهای امریکا، کانادا و کشورهای اروپایی هستند، هم‌اکنون به کشور بازگشته‌اند. ۱۹ درصد آنها از ۲۰ دانشگاه برتر دنیا همچون ام‌آی تی، استنفورد، کمبریج، هاروارد، برکلی، ایلینوی، امپریال کالج، پرینستون، میشیگان، ملی سنگاپور و ای پی اف ال سوئیس فارغ‌التحصیل شده‌اند و حدود ۷۹ درصد این افراد تجربه زندگی بیش از ۵ سال را در خارج از ایران داشته‌اند.همچنین تاکنون ۲۶۵ شرکت استارتاپ در حوزه‌های مختلف تخصصی توسط این افراد ایجاد شده که زمینه اشتغال تخصصی مستقیم برای بیش از ۶ هزار نفر از بهترین متخصصان و فارغ‌التحصیان داخلی را فراهم کرده است. فرصتی که میتوانست در اختیار فارغ التحصیلان داخلی قرار گیرد!

البته که با بها دادن به هر دانشجوی ایرانی میتوان برداشت های بهتری انجام داد اما چرا چنین برنامه هایی برای فارغ التحصیلان داخلی انجام نمی شود و هر دانشجویی ایده ای داشته باشد باید ماه ها دوندگی کند اما فارغ التحصیلان خارجی با کپی کردن ایده های فرامرزی به راحتی میتوانند استارت آپ راه اندازی کنند؟!