مناطق آزاد یا مناطق قاچاق؟

مناطق آزاد به دلایل مختلفی از معافیت ها و امتیازات قانونی زیادی برخوردار است ، برخی معافیت های مالیاتی،آزاذی بیشتر در ساخت و ساز و گرفتن مجوزهای لازم از مزیت های این مناطق به حساب می آیند که مسلما تمامی این امکانات برای تجارت و اقتصاد روان تر به این مناطق داده شده است اما متاسفانه در سالهای اخیر به مبدائی برای اجناس از مد افتاده خارجی تبدیل شده است بهمن ماه امسال بود که گمرک ایران  مصوبه کمیسیون اقتصادی دولت در خصوص صدور مجوز واردات ۱۴۰ میلیون دلار کالای گروه ۴ ممنوعه به مناطق آزاد را ابلاغ کرد. بر اساس این بخشنامه مناطق آزاد می‌توانند با سهمیه‌های تعیین شده تا سقف ۱۴۰ میلیون دلار کالا‌هایی نظیر لوازم تحریر، انواع میوه و خوراکی و همچنین منسوجات را وارد کنند. اما چرا باید چنین مجوزی صادر شود آن هم درست موقعی که تولیدات داخلی نیاز به حمایت بیشتر دارند. بهانه این مجوز تنظیم بازار و فشار نیامدن به اقشار کم در آمد بود که مسلما تا شب عید باید تاثیر خود را میگذاشت اما بعد از بیش از یک ماه از این مصوبه و ورود کالاهای بی کیفیت به کشور ، مردم هنوز در بازار البسه شاهد گرانی های بیش از حد هستند و تنها نتیجه این مصوبه زدن ضربه به بدنه تولید کننده بوده است.

اگر از پتانسیل مناطق آزاد به خوبی استفاده می شد و برای واردات مواد اولیه و صادرات کالاهای ساخت ایران از آن بهره می بردیم رسالت  وجودی مناطق آزاد انجام می شد. مناطق آزاد مکانی برای سهولت واردات مواد اولیه است، نه اینکه با اعطای مجوز به واردات، بسیاری از اقلام مشابه کالا‌های داخلی وارد کشور شود و تولیدکننده با وجود هزینه بالای تولید، دیگر نتواند حتی کارگر خود را تامین کند.

هرچند این فرضیه که  سیاست‌های وارداتی به عنوان مکانیزمی برای جبران کمبود تولید داخلی به کار می‌رود در این موضوع صدق می کند اما این سیاست برای شرایطی است که اقتصاد کشور در شرایط عادی به سر می برد نه در شرایط بحرانی . امروز اقتصاد کشور ما  در شرایط نامساعد اقتصادی به سر میبرد تولید داخلی به شدت صدمه دیده است، به همین دلیل افزایش واردات از مناطق آزاد نه تنها تقاضا را کاهش نمی‌دهد و به نفع مصرف کننده نیست؛ بلکه چرخ تولید تضعیف شده را نیز به شدت آسیب می‌زند و سود آن نصیب شبکه توزیع می‌شود. که نتیجه آن در بازار فعلی به خوبی مشهود است. در این مدت نه تنها کالاهای داخلی توان رشد نداشته اند بلکه اجناس خارجی نیز به بی کیفیت ترین حد خود رسیده اند و در بالاترین قیمت ممکن در ایام نزدیک به عید نوروز به فروش میرسد.

با ذکر شرایط موجود به نظر میرسد مناطق آزاد کشورمان نیازمند مدیریت بیشتری هستند و افزایش تعداد مناطق آزاد دردی از اقتصاد کشور دوا نمیکند بلکه بر میزان قاچاق کالا دامن میزند. دولتمردان تصور می کنند با افزایش این مناطق، از انحصار خارج و به اقتصاد آزاد نزدیک می‌شویم، اما واقعیت چیز دیگری است و با محدودیت‌ها بیشتری رو به رو می شویم. محدودیت هایی که منجر به قاچاق بیشتر و ضربه به تولید داخل است.

فرزانه مستاجران