ضرورتی که اجتناب ناپذیر است؛ توسعه کشت گلخانه‌ای راه نجات کشاورزی اصفهان

ضرورتی که اجتناب ناپذیر است؛
توسعه کشت گلخانه‌ای راه نجات کشاورزی اصفهان

کشاورزی به عنوان یکی از کلیدی‌ترین مشاغل در رشد و توسعه جوامع، متاسفانه باوجود تاثیرگذاری بالای آن در اقتصاد کشور امروز با مشکلات فراوانی از جمله کم‌آبی مواجه است. استان اصفهان نیز به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور نقش مهمی در پویایی این حوزه دارد تا جایی که امروز علاوه بر رفع نیاز کشور، در حوزه صادرات هم گام‌های بلندی برداشته است اما قصه خشکسالی استان اصفهان در چند سال گذشته و خشکی زاینده‌رود برای کشاورزان استان به ویژه شرق اصفهان مشکلات زیادی به بار آورده است.
با این وجود به گفته بسیاری از کارشناسان تغییر الگوی کشت و آبیاری و تغییر به سمت کشت گلخانه‌ای می‌تواند راهگشای کشاورزان به خصوص در مناطق خشک و کویری باشد. وزیر جهاد کشاورزی مهر ماه امسال در سفر به اصفهان انجام داد، در جمع خبرنگاران با اشاره به صنعتی‌شدن کشاورزی و تشدید خشکسالی در کشور، بر لزوم توسعه کشت گلخانه‌ای تاکید کرد و گفت: راهی جز این نداریم که آب را به سمت گلخانه‌ها هدایت کنیم. استان اصفهان از نظر وضعیت گلخانه‌ها در سطح متوسط کشور قرار دارد درصورتی‌که باید با مشکلات کم‌آبی وضعیت بهتری داشته باشد.
به گفته محمود حجتی، محصولات کشت گلخانه‌ای به دلیل تقاضای بالا در کشور می‌تواند درآمدزا باشد و با توجه به اینکه در کشت گلخانه‌ای می‌توان محصول غیر فصل را کشت کرد، این تولیدات با داشتن متقاضی زیاد، می‌تواند درآمد خوبی داشته باشد.
باید توجه داشت که کشت گلخانه‌ای کشور با مشکلات بسیاری مواجه است، تا جایی که وزیر کشاورزی نیز کمبود تسهیلات را مهمترین مشکل پیش روی این نوع کشت می‌داند و معتقد است: نبود آب دومین مشکل گلخانه‌هاست درحالی‌که باید آب بیشتری به گلخانه‌ها اختصاص یابد از سوی دیگر حل مشکل تسهیلات در وام اشتغال روستایی پیش‌بینی شده است.
فعالان بخش گلخانه‌ای نیز از عمده مشکلات متقاضیان احداث گلخانه‌ها را مربوط به نقدینگی و اختصاص بخش اعظمی از هزینه‌ها برای احداث گلخانه‌ها می‌دانند. از سوی دیگر باوجود تخصیص تسهیلات نامحدود سازمان جهاد کشاورزی برای احداث گلخانه‌ها، در صورت تولید محصول سودمند، بازگشت هزینه‌ها به سه تا پنج سال به زمان نیاز دارد. از سوی دیگر باوجودی که ۹۰ درصد لوازم و تجهیزات گلخانه در کشور تولید می‌شود. شاید تحریم‌ها مانع توسعه گلخانه نشود، اما هزینه‌های جانبی را زیاد می‌کند. درنتیجه نگاه و حمایت مسئولان تا زمان بازدهی محصولات، ضرورت دارد.

نبود تشکل و اتحادیه منسجم مشکل کشت گلخانه‌ای
احمد امین یکی از گلخانه داران اصفهان در خصوص مشکلات کشت گلخانه‌ای، گفت: نبود مدیریت مناسب، تشکل و اتحادیه منسجم ازجمله مشکلات این بخش است. افزایش میزان سرمایه در گردش برای سرمایه‌گذاری اولیه در جهت احداث و حفظ وضع موجود در زمان رشد قیمت‌ها، ضرورت دارد.
وی با بیان اینکه در صورت تولید محصولات باکیفیت، مشکل بازار فروش، عرضه با قیمت مناسب و صادرات وجود ندارد، افزود: در واقع صرفه‌جویی ۹۰ درصدی آب، ارتقا و کنترل کیفیت محصولات، ایجاد اشتغال بالا ازجمله مزایای کشت گلخانه‌ای است. در واقع به ازای هر هکتار، ۱۰ شغل به صورت مستقیم و چهار برابر به صورت غیرمستقیم ایجاد می‌شود.
این گلخانه دار با اشاره به اینکه تعداد گلخانه‌های سنتی کمتر از مدرن است، تصریح کرد: تبدیل گلخانه‌های سنتی به مدرن جزو طرح‌های جهاد کشاورزی است. در واقع گلخانه‌های سنتی به علت عدم کنترل کیفیت محصول، مصرف بالای سوخت و سموم و نداشتن تهویه مناسب کارآیی لازم را ندارند.
وی با بیان اینکه بخش کشاورزی به علت مناسب نبودن زیرساخت‌ها مانند مشکل اسناد مالکیت، یکپارچه نبودن زمین‌های کشاورزی و نبود فرهنگ کارگروهی، قادر به جذب گروه کشاورزان نیست، ادامه داد: سازمان جهاد کشاورزی در کاهش و رفع موانع قانونی و مشاوره در مورد امور مختلف مانند بهبود کیفیت محصول تلاش بسیاری می‌کند، اما کشاورزان با برخی مشکلات از جمله چالش تغییر کاربری اراضی حاشیه روستاها، نبود امکان مدیریت آب برای آبیاری زمین‌ها روبرو هستند، با این وجود در حال حاضر اتکا به کشت گلخانه‌ای توجیه اقتصادی دارد و می‌تواند توسعه پیدا کند.

توسعه گلخانه‌ها اولویت اصلی جهاد کشاورزی استان است
معاون امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان نیز در خصوص وضعیت کشت گلخانه‌ای در اصفهان، گفت: ۲۸۰۰ واحد گلخانه در استان اصفهان در سطح ۱۶۳۸ هکتار وجود دارد که ۱۴۷۶ هکتار گلخانه‌ها به تولید سبزی و انواع صیفی و ۱۶۲ هکتار به تولید گل و گیاه زینتی اختصاص دارد.
به گفته محمدمهدی حداد، عمده تولیدات کشت گلخانه‌ای در استان اصفهان سبزی و صیفی شامل خیار، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه رنگی بادمجان توت‌فرنگی و انواع سبزیجات برگی و غده‌ای و گل‌های زینتی شامل انواع گل‌های شاخه بریده مانند گل رز، گیاهان آپارتمانی، گل‌های نشایی فصلی، درخت و درختچه‌های زینتی است.
وی تعداد شاغلان در گلخانه‌های استان را حدود ۱۶ هزار نفر به‌طور مستقیم دانست و افزود: از جمله مزایای گلخانه مصرف بهینه آب، اشتغال‌زایی بالا، امکان تولید باکیفیت و بالاتر از میزان در فضای باز و تولید محصول خارج از فصل است.
معاون امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه کشت گلخانه‌ای در شرایط کم‌آبی استان و عدم توسعه زراعت و باغات یکی از بهترین راه‌های توسعه کشاورزی است، تصریح کرد: توسعه گلخانه‌ها بعد از فعالیت‌های آبی و خاکی و تامین آب اولویت اصلی جهاد کشاورزی است. براساس نظام استاندارد گلخانه‌ای کشور اگر کسی مجوز پروانه تاسیس را اخذ کند به بانک‌های کشاورزی یا سپه معرفی می‌شود.
وی ادامه داد: سقف پرداخت تسهیلات ۱۴.۵ درصدی برای کشت گلخانه‌ای استان‌ها محدودیتی ندارد و در شهرستان‌ها تا سقف ۲۵۰ میلیون تومان و سود ۶ درصد، تسهیلات پرداخت می‌شود و بازپرداخت وام بعد از یک سال تنفس در طول پنج سال انجام می‌شود.
به گفته وزیر جهاد کشاورزی متاسفانه «ایران در بحث گلخانه‌ها نسبت به کشورهای دیگر با وضعیت اقلیمی نامساعدتر، عقب است و این کشورها چندین برابر ایران فضای گلخانه‌ای خود را توسعه داده‌اند». بااین‌وجود امروز به دلیل کمبود آب به مصلحت است تا کشاورزان به‌خصوص در منطقه خشک استان اصفهان توسعه گلخانه‌ها را در اولویت کار خود قرار دهند چراکه گلخانه‌ها فرصتی برای صرفه‌جویی در مصرف و افزایش بهره‌وری آب، توسعه اشتغال، پردازش و بازاریابی و … است.