زمین لرزه‌های انارک و هشدار در خصوص فعالیت گسل درونه

از حوالی ظهر چهارشنبه ۲۸ خرداد تا جمعه ۳۰ خرداد ۱۳۹۹، طی سه شبانه روز تعداد ۱۱ زمین لرزه بالای ۲.۵ ریشتر در حدود ۷۰ کیلومتری شمال غرب انارک به وقوع پیوست که بزرگترین آن زلزله ۳.۴ ساعت ۸ صبح روز جمعه است. فاصله رومرکز این زمین لرزه ها تا نایین در مرکز شهرستان ۱۱۰ کیلومتر و تا اصفهان ۲۰۰ کیلومتر است.

مجتبی بصیری، زمین شناس در این باره با اشاره به اینکه وقوع این زمین لرزه ها به احتمال زیاد مربوط به فعالیت شاخه های گسلی مرتبط با گسل درونه است، اظهار کرد: این گسل که نام دیگر آن گسل بزرگ کویر است، با طول بیش از ۷۰۰ کیلومتر پس از گسل اصلی زاگرس طویل ترین گسل ایران بوده به طوریکه از شرق رودخانه هیرمند در خاک افغانستان تا منطقه انارک در شمال شرق نایین به صورت خمیده امتداد یافته است. مکانیسم اصلی گسل درونه امتداد لغز چپگرد بوده و فعالیت آن در سال‌های ۱۹۰۳ و ۱۹۲۳ میلادی موجب وقوع زلزله های ویرانگری در مناطق کاشمر و تربت حیدریه شده است.

وی با بیان اینکه فعالیت گسل درونه می تواند شهرهای مختلفی را از حوالی مرز افغانستان در شرق تا مناطق مرکزی کشور تحت تأثیر قرار دهد و میزان خسارات وارده ارتباط مستقیم با فاصله این گسل از شهرها دارد، افزود: در مناطق شرق ایران گسل درونه از ۱۰ کیلومتری تایباد، ۲۰ کیلومتری سنگان و خواف و از داخل شهرهای تربت حیدریه، کاشمر و بردسکن عبور می کند. در مناطق مرکزی کشور این گسل در ۵۵ کیلومتری خور، داخل جندق، ۳۰ کیلومتری انارک و حدود ۶۰ کیلومتری نایین واقع شده است.

این زمین شناس در خصوص لرزه خیزی گسل درونه، گفت: از حدود دو سال قبل فعالیت پایانه های شرقی گسل درونه موجب وقوع زلزله های متعددی در حوالی سنگان واقع در استان خراسان رضوی شده است. بخش های غربی این گسل از حوالی جندق در استان اصفهان دارای شاخه های زیادی می‌شود که این شاخه های گسلی در برخی نقشه ها به صورت گسل های کوچکتر و محلی نامگذاری شده است.

وی توضیح داد: لرزه خیزی بخش های غربی گسل درونه در ۱۵ فرودین ۱۳۹۹ موجب وقوع زمین لرزه ای با بزرگی ۴.۳ در حوالی شهر خور و روستای فرخی واقع در شرق استان اصفهان شد. اگرچه زلزله های اخیر انارک در مجاورت گسل های کوچک تری مانند گسل چاه گیره، گسل چاه میشوری و گسل کوه مهدیه رخ داده، اما توجه به اینکه تمام این گسل‌ها شاخه هایی از گسل بنیادی و مهم درونه هستند، اهمیت دارد، همچنین شاخه اصلی گسل درونه به صورت مدفون در زیر تلماسه ها و از حدود ۳۰ کیلومتری رومرکز زلزله‌های اخیر انارک عبور می کند.

بصیری در خصوص اهمیت پایش زمین لرزه های مرتبط با گسل درونه، تصریح کرد: با توجه به اینکه نزدیک به یک قرن از آخرین زلزله بزرگ مرتبط با فعالیت گسل درونه گذشته، لازم است تا روند وقوع زلزله های کوچک و متوسطی که در نزدیکی آن رخ می دهد مورد توجه قرار گیرد. به باور برخی محققین، گسل درونه می تواند منجر به وقوع زمین لرزه ای با بزرگی حدود  ۸ ریشتر شود که در صورت بروز چنین اتفاقی، مراکز جمعیتی اطراف آن به شدت متأثر خواهند شد.