صنعت پوشاک در اغما

فرزانه مستاجران

صنعت پوشاک در سالهای اخیر به یکی از صنایع پر بازده در سرار جهان تبدیل شده است . سهم ایرانیان در مصرف پوشاک بیش از ۳۰میلیارد دلار در سال است که رقم بالایی را شمال می شود. گفته شده کشور ما سرانه ی مصرف بالاتری از مردم چین دارد اما آمریکایی ها ۵ درصد بیشتر از ما برای لباس خود در سال هزینه میکنند. اما چه میزان از این ۳۰ میلیارد دلار در کشور خودمان تولید می شود و چقدر واردات داریم؟ صنعت نساجی و پوشاک در دنیا بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار گردش مالی دارد که سهم این صنعت در کشور برغم همه ظرفیت‌های موجود سهم ناچیزی است. بخش عمده‌ای از ناچیز بودن گردش مالی صنعت نساجی و پوشاک به شرایط عمومی فضای کسب و کار در کشور باز می‌گردد. اما با این وجود صنعت نساجی از دیگر صنایع داخلی کشورمان نیز بسیار عقب تر است و گویا علاوه بر اینکه به این صنعت کمک نشده است ، سنگ اندازی هایی نیز پیش روی خود داشته است.

پنبه یکی از محصولات راهبردی است که مورد استفاده صنعت نساجی قرار می‌گیرد. در سال‌های دورتر شاهد رونق پنبه و نساجی بودیم اما به دلایل مختلفی از جمله واردات، مزیت اقتصادی کشت پنبه کاهش و هزینه‌های آن افزایش یافت، بنابراین سال‌های پررونق کشت پنبه کم شد. همین امر یکی از مهم ترین دلایل عقب رفت صنعت نساجی در کشور ما طی ۴۰ سال گذشته است. به طور مثال در سال ۱۳۹۷ بیش از ۱۴۲ میلیون دلار بابت واردات این محصول هزینه شده است. که این رقم نه تنها در سالهای ۹۸ و۹۹ کاهش نداشته است بلکه شاهد رشد چشمگیری بوده است اما به دلیل قاچاق این کالا ،آمار دقیقی در دسترس نیست. با توجه به بالا بودن قیمت تمام‌ شده پنبه برای تولیدکنندگان کشور در سال‌ های اخیر و کاهش جذابیت اقتصادی تولید این محصول، انگیزه کشاورزان برای قرار دادن این محصول در الگوی کشت کاهش یافته است. علاوه بر این، «پایین بودن سطح بهره‌وری»، «ضعف فناوری در صنایع پایین ‌دستی» و «پایین بودن تعرفه گمرکی واردات پنبه»، از جمله مواردی هستند که بر تداوم این وضعیت دامن می‌ زنند.

در سال ۹۹ علاوه بر مشکلات سالهای قبل کرونا نیز عاملی شد برای تضعیف صنعت نساجی در کشور. صنف تولید و توزیع پوشاک کشور جدا از آسیب‌هایی که از ویروس کرونا و تغییرات قیمت ارز داشته از یک پارامتر دیگر نیز به‌شدت ضربه خورده است که شرایط خرده‌فروش‌ها را نیز در بر گرفته است. آن هم بازگشت برند های خارجی به پشت ویترین هاست. حضور قدرتمندانه این برندها به‌ویژه در بزرگ‌ترین مراکز خرید کشور، حاکی از برنامه‌محور بودنشان بود و اینکه سهمی از بازار را طلب می‌کنند.  حدود دو سال پیش واردات بیش از یک‌هزار و ۴۰۰ قلم کالا که عمده آنها مشابه داخلی داشتند، ممنوع شده و یکی از این اقلام پوشاک بود. اجرای کامل طرح شناسه کالا می‌تواند به کنترل هرچه بیشتر پوشاک قاچاق بینجامد

امسال بازار پوشاک به دلیل کرونایی شدن شرایط  در اغما به سر می برد و تعداد کمی از فعالان صنعت نساجی تاب و توان تحمل چنین شرایطی را دارند زیرا در سالهای گذشته نیز به صورت پی در پی با سیاست های غلط و آنی دچار مشکلاتی شده اند و این زمستان با شرایط حاضر میتواند تیر خلاصی بر صنعت نساجی کشور شود که البته مانند همه صنایع دیگر با پشتیبانی دولت میتواند این گردنه سخت را پشت سر بگذارد. وقتی مردم از بی کیفیت بودن خودروی داخلی و دلیل تعطیل نشدن آن می پرسند ، مسئولان یک کلام می گویند حمایت از کارگر و جلوگیری از بیکاری فعالان صنعت خودرو. در حالی که در صنعت نساجی تعداد بیشتری فعالیت می کنند که نیازمند حمایت هستند.