از بکارگیری درمان های غیر معتبر و تبلیغاتی در اختلال طیف اوتیسم جدا خودداری کنید

 دریاوفایی : اختلال طیف اوتیسم یک مشکل تکاملی است که رشد روابط اجتماعی، ارتباط کلامی و غیر کلام را در کودک مختل می کند و اثرات منفی زیادی بر جنبه های مختلف زندگی کودک و خانواده اش دارد، با این حال درمان زودهنگام این اختلال می تواند به کاهش مشکلات این کودکان کمک کند. اما بازار داغ انواع درمان ها آن هم از نوع غیرعلمی و عارضه زا، موضوعی است که انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان کشورمان را برآن داشته تا پیرامونش هشدار دهد.

جواد محمودی قرایی رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان در این درباره گفت: در سالهای اخیر متأسفانه شاهد تبلیغ و تجویز انواعی از درمان ها برای این اختلال از سوی افراد غیر متخصص و حتی والدین به یکدیگر هستیم که نه تنها اثر چندانی ندارند بلکه ممکن است عوارض زیادی به کودک و خانواده تحمیل کنند.

وی تاکید کرد: ضروری است والدین و درمانگران، درمان های معتبر را بشناسند و درگیر درمان های کم اثر و مداخلات غیر علمی و بعضاً با اهداف تجاری نشوند. مطمئنا بکارگیری روش های درمانی تایید نشده و غیر معتبر می تواند برای کودکان عوارض و خطرات جدی به همراه داشته باشد و نباید در این زمینه به تبلیغات و نظرات افراد در برخی رسانه ها و فضای مجازی و … اعتماد کرد

رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: به طور کلی درمان اصلی این اختلال توانبخشی در حوزه های گفتار و زبان، شناخت و رفتار است که باید با نظارت روانپزشک معالج توسط تیم توانبخشی انجام شود. برخی داروها را در موارد خاصی می توان به صورت محدود با نظر روانپزشک معالج استفاده نمود. بسیاری از داروها، روش های مبتنی بر فناوری نظیر نقشه مغزی، نورو فیدبک، رژیم های غذایی، مکمل ها، ویتامین ها و… از نظر علمی مورد تائید نیستند و نباید استفاده شوند. TDCS

محمودی قرایی خاطرنشان کرد: دقت کنید که وجود یک یا چند مقاله یا تحقیق به نفع اثربخشی یک دارو و یا رضایت برخی ازوالدین از اثر یک دارو دلیل موجهی برای ایمن و موثر بودن آن نیست، تایید علمی یک دارو مستلزم طی فرایند های پیچیده ای است که نتایج آن در راهنماهای بالینی معتبر در اختیار متخصصان قرار می گیرد.

وی در پایان، درمان های معتبر را به شرح زیر عنوان کرد:

1. درمان اصلی اختلال طیف اوتیسم، توانبخشی در حوزه های گفتار و زبان، شناخت (درک مفاهیم) و رفتار (مداخلاتی نظیر ABA  و سایر انواع مداخلات آموزشی و رفتاری) است، برخی کودکان با اختلال طیف اوتیسم بدلیل مشکلات حسی و حرکتی، درجاتی از کم توانی ذهنی و نقص هایی در مهارت های خودیاری و … نیازمند مداخلات توانبخشی اختصاصی هستند. ارزیابی، انتخاب و برنامه ریزی مداخلات توانبخشی باید با مشارکت روانپزشک کودک و نوجوان و متخصصان توانبخشی در قالب یک تیم درمانی هماهنگ انجام شود.
2. در بین درمان های دارویی، دو داروی ریسپریدون و آری پیپرازول برای درمان تحریک پذیری، پرخاشگری، لجبازی، حرکات کلیشه ای، انزوای اجتماعی و …. تأیید شده اند و برای اثر بخشی کوئتیاپین، اولانزاپین، هالوپریدول و سایر انواع داروها در این دسته دارویی شواهدی وجود دارد که استفاده از آن­ها را در موارد خاصی ممکن می سازد.
3. استفاده از داروهای ضداضطراب و افسردگی نظیر فلوکستین، سیتالوپرام و سرترالین برای درمان نشانه های افسردگی و اضطراب همراه با این اختلال با نظر روانپزشک معالج امکان پذیر است.
4. داروهای موثر در درمان بیش فعالی و نقص تمرکز نظیر متیل فنیدیت (ریتالین و سایر داروهای این خانواده)، آتموکستین، کلونیدین و … را برای درمان نشانه های اختلال بیش فعالی و نقص تمرکز همراه با اختلال طیف اتیسم، با نظر و صلاحدید روانپزشک معالج می توان استفاده کرد، هرچند اثربخشی و تحمل دارو در این کودکان کمتر از کودکان با بیش فعالی و نقص تمرکز بدون اختلال طیف اتیسم است.
5. ضد صرع ها نظیر سدیم والپروات در صورت وجود اختلال تشنجی و در موارد کمتری برای درمان برخی مشکلات رفتاری و هیجانی در این کودکان استفاده می شوند. با اینحال استفاده از ضد صرع ها برای مشکلات رفتاری و هیجانی در گام های اول توصیه نمی شود و به موارد خاصی با نظر روانپزشک معالج کودک محدود می شود.

تجویز این داروها برای درمان صرع نیز مستلزم وجود شواهد بالینی تأیید کننده اختلال تشنجی است و صرف وجود تغییرات غیر اختصاصی در نوار مغز وجود تشنج مخفی یا آشکار را تأیید نمی کند و بر خلاف برخی توصیه ها لازم نیست بصورت دوره ای در فواصل مشخص از این کودکان نوار مغز گرفته شود مگر در مواردی که پزشک معالج تشخیص دهد.

6. شواهد به نفع ایمنی و اثر بخشی داروهایی نظیر نالتروکسان، ترکیبات کانابینویید، اکسی توسین، سربرولایزین، ممانتین، آمانتادین، ریلوزین، دی سیکلوسرین و … محدود بوده و بکارگیری آنها نیازمند انجام تحقیقات بیشتر در آینده است. بنابراین فعلاً تجویز آنها بطور معمول توصیه نمی شود.
7. در بین مکمل ها شواهدی متناقضی به نفع اثر بخشی انواع مکمل ها نظیر امگا ۳، زینک، منیزیم، TMG ، ویتامین ها (B12 و سایر انواع ویتامین ها) و پروبیوتیک ها وجود دارد و بر این اساس استفاده از آنها چندان توصیه نمی شود. ملاتونین را می توان با نظر پزشک معالج برای بهبود برخی مشکلات خواب این کودکان استفاده نمود.
8. برای ترکیبات گیاهی (کلم بروکلی و …)، آتنتالین، آتنساف و یا انواعی از درمان های سنتی که برای این اختلال یا نشانه های بیش فعالی نقص تمرکز مطرح می شوند شواهد معتبر یا کافی علمی وجود ندارد.
9. هرگونه ممنوعیت غدایی نظیر رژیم های غذایی فاقد لبنیات، پروتئین، ماهی و یا رژیم های بدون گلوتن یا کازئین نیز از نظر علمی به طور معمول مورد تأیید نیست جز در مواردی که نشانه های اختلال ثانویه به برخی بیماری های شناخته شده با تشخیص پزشکان متخصص باشد.
10. روش های درمانی نظیر تزریق سلول های بنیادی در مرحله تحقیقات هستند و بکارگیری آنها در کار بالینی نیازمند شواهد بیشتر و مجوزهایی است که هنوز صادر نشده اند.
11. بر اساس تحقیقات، درمان هایی نظیر نوروفیدبک و یا لورتا نوروفیدبک، اثربخشی اندک و ناپایدار بر نقص تمرکز داشته و استفاده از آنها در اختلال بیش فعالی و نقص تمرکز و اختلال طیف اتیسم مورد تأیید نیست.
12. در مورد rTMS هرچند شواهدی برای درمان برخی ابعاد این اختلال وجود دارد ولی این شواهد ناکافی است و نیازمند تحقیقات بیشتر است. بنابراین تجویز آن بطور گسترده در کار بالینی توصیه نمی شود.
13. روش هایی نظیر سم زدایی، صوت درمانی، موسیقی درمانی، پت درمانی (مداخلات درمانی به کمک حیوانات خانگی) و یا سایر درمان های مشابه که توسط برخی افراد تبلیغ می شود مبنای علمی معتبری نداشته و مورد تأیید نیستند.
14. با وجود برخی گزارش ها در مورد اثر برخی واکسن ها ولی آخرین یافته های علمی نشان می دهد که انجام واکسیناسیون در این کودکان مجاز است و باعث بروز یا تشدید اختلال نمی شود مگر در مواردی که پزشک متخصص تعیین نماید.