اختصاص ارز به داروهایی که فاسد می شود!

فرزانه مستاجران

هر کدام از ما در خانه هایمان کیسه ای از دارو داریم که نه دلمان می آید دور بریزیم و نه دیگر به دردمان می خورد. به خصوص در این ایام کرونایی که به ترتیب همه مان کرونا گرفتیم و از این دکتر به آن دکتر مدام در رفت و آمد و خرید نسخه جدید بودیم ، نسخه هایی که یکی پس از دیگری از سوی پزشکان مختلف تایید یا تکذیب می شدند و ما مجبور به خرید داروهای جدیدتری بودیم. اما آیا میدانید سالانه چه میزان ارز به واردات دارو اختصاص می یابد؟ چرا مسئولان فکری به حال این حجم از داروی بلا استفاده در منازل نمی کنند؟

در نیمه اول امسال حدود ۹۳۳ میلیون دلار دارو و تجهیزات پزشکی با ارز ۴۲۰۰ تومان وارد ایران شده که ۱۴.۵ درصد مجموع اقلام وارداتی با ارز ترجیحی است. همچنین در سال جاری  هشت میلیارد دلار برای تامین ارز ترجیحی در راستای واردات هفت قلم کالای اساسی در بودجه پیش بینی شده که سهم دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی ۱.۵ میلیارد دلار  است. این در حالی است که بررسی جریان تجارت خارجی ایران در نیمه اول امسال از اوضاع واردات کالاهای اساسی و به طور ویژه اقلام وارداتی با ارز ترجیحی نشان می دهد که در مجموع ۱۴.۳ میلیون تن کالای اساسی در ۲۵ گروه و به ارزش ۸.۸ میلیارد دلار وارد ایران شده است که از این مبلغ ۶.۹ میلیارد دلار به وزن ۱۲.۴ میلیون تن به هفت قلمی اختصاص دارد که ارز ۴۲۰۰ تومان دریافت می کند. اما در بین این اقلام، دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی با ۹۳۳ میلیون دلار به وزن ۷۰۰۰ تن وارد ایران و ترخیص قطعی شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی ۱۱ درصد کاهش و از لحاظ ارزش ۱۵ درصد رشد دارد. واردات این اقلام در نیمه اول پارسال ۷.۸ هزار تن به ارزش ۸۱۰.۹ میلیون دلار بوده است.   بر این اساس، سهم دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی از مجموع واردات ۸.۸ میلیارد دلاری کالاهای اساسی در نیمه اول امسال ۱۱.۳ درصد و از کالاهای وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومان حدود ۱۴.۵ درصد است. این آمار از این حکایت دارد که سهم حوزه بهداشت از ارز ۴۲۰۰ در نیمه اول امسال به نحوی مصرف شده که از ۱.۵ میلیارد دلار پیش بینی شده حدود ۵۶۰ میلیون دلار دیگر باقی مانده است.

گفته می شود ایران از نظر مصرف دارو جزو سه کشور اول دنیا و میزان مصرف دارو در ایران به اندازه چین است. متاسفانه بسیاری از پزشکان بیش از اندازه استاندارد دارو تجویز می‌کنند و بازار قاچاق دارو نیز در ایران بسیار گسترده است. تعداد اقلام دارویی در نسخه برخی پزشکان از حد استاندارد بالاتر است. بر اساس قوانین نظام پزشکی  تعداد اقلام دارویی نسخه پزشکان به طور متوسط نباید از ۲.۳ قلم بیشتر شود. گاهی به‌ صورت موردی در حدود ۵ درصد نسخه‌های پزشک، ۵ قلم دارو هم نوشته می‌شود اما نباید میزان نسخه‌های پر داروی پزشکان از حد استاندارد بیشتر شود.

گرچه ثبت نسخه الکترونیک مبتنی بر هوش مصنوعی باعث کاهش میزان خطای نسخه‌نویسی و دارویی نیز شده است اما به نظر می رسد نظارت های کافی بر این روند وجود ندارد ضمن اینکه لازم است مکان هایی در دسترس برای تمام مردم وجود داشته باشد که به راحتی بتوانند داروهای اضافه خود را از آن طریق به چرخه خرید و فروش دارو باز گردانند . البته اکنون انجمن ها و ارگان هایی در این راستا فعالیت می کنند اما این فعالیت ها محدود است و مشوق های لازم برای ترغیب مردم به واگذاری داروهایشان وجود ندارد.