نگاه نو به توانمندی‌ها و حقوق معلولان

در میان هیاهوی زندگی شهری، ممکن است چشمتان به چهره‌های مظلومانه‌ای بیفتد؛ نابینایی که بدون نیاز به تکیه‌گاهی مستقلانه قدم برمی‌دارد، یا فردی با صندلی چرخدار که با اراده‌اش راه می‌رود، و یا معلولی که علی‌رغم دشواری‌ها، کمک کسی را نمی‌طلبد.

توانمندی‌های نهفته در دل توان‌یابان

شاید در میان دوستان و همسایگان کسانی را بشناسید که جسم‌شان محدودیت دارد اما قلبی بزرگ و توانمندی‌هایی شگرف دارند؛ توانمدی‌هایی که می‌تواند زندگی را متحول کند. معلولیت به معنای ناتوانی مطلق نیست؛ بلکه آنچه می‌تواند ناتوانی را ایجاد کند، نگاه‌های سنگین و تعصبی است که افراد را ناامید و منزوی می‌کند.

حق زندگی برابر؛ تزریق امید برای یک جامعه عادلانه

معلولان جامعه، حق زیستن برابر با دیگران را دارند و نباید سهمشان را از زندگی، تنها ترحم بدانیم. این افراد شهروندان فعال و موثر کشور و جامعه‌مان هستند که مانند همه حق دارند فرصت‌های برابر داشته باشند و در جامعه نقشی موثر ایفا کنند. عدالت واقعی زمانی محقق می‌شود که نگاه ما به معلولان از سر احترام و حقوق اجتماعی باشد، نه فقط ترحم و دلسوزی ظاهری.

ضعف عملکرد جشنواره‌ها و نشست‌ها در تحقق واقعی حقوق معلولان

جشنواره‌ها، کنفرانس‌ها و شعارهای تکراری اگر واقعیات زندگی معلولان را بهبود ندهند و به خواسته‌های بحق آنها پاسخ ندهند، تنها به عکس‌های یادگاری و مناسبت‌های زودگذر تبدیل خواهند شد. تغییر نگاه و رویکرد، کلید موفقیت در ارتقای حقوق معلولان است و نباید فقط به سطح ظاهری بسنده کنیم.

آمار و واقعیت‌های جامعه معلولان ایران

بر اساس آخرین آمار رسمی، حدود ۱۱ میلیون نفر در ایران دارای معلولیت هستند که بیش از ۹ میلیون نفر آن‌ها در کلیه زمینه‌ها و با درجات گوناگون فعالیت می‌کنند. متأسفانه دسترسی به خدمات و فرصت‌های برابر برای این گروه، هنوز با چالش‌های جدی روبرو است و تنها بخش کوچکی از این افراد تحت پوشش حمایتی قرار دارند.

نقش اقدامات حکومتی و نهادهای حمایتی

قوانین و سیاست‌های حمایتی مانند قانون جامع حمایت از معلولان، سهمیه استخدامی در دستگاه‌های دولتی و طرح‌های توانمندسازی، راهگشای بخشی از مشکلات هستند؛ اما نیاز به تعهد و نظارت دقیق بر اجرای این قوانین از سوی دستگاه‌ها امری حیاتی است تا معلولان بتوانند جایگاه واقعی خود را در جامعه بدست آورند.

ضرورت فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش اجتماعی

فراتر از قوانین، تغییر فرهنگ اجتماعی و اصلاح نگرش نسبت به افراد معلول اهمیت به‌سزایی دارد. رسانه‌ها، آموزش‌ها و نهادهای فرهنگی باید با ایجاد گفت‌وگو و اطلاع‌رسانی دقیق، به آگاه‌سازی جامعه در این زمینه بپردازند. نگاه به معلولان باید از نفی یا ترحم به سمت پذیرش، احترام و حمایت تبدیل شود.

مشارکت فعال معلولان در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی

معلولان باید فرصت حضور فعال در بازار کار، آموزش، ورزش و فعالیت‌های اجتماعی را داشته باشند، زیرا مشارکت فعال این قشر موجب رشد و توسعه همه‌جانبه جامعه خواهد شد. نمونه‌های موفق معلولان در حوزه کارآفرینی و فعالیت‌های فرهنگی گواه این توانمندی‌ها است.

نقش خانواده و جامعه در حمایت از معلولان

حمایت خانواده و جامعه، به ویژه توجه مسئولان به ایجاد زیرساخت‌های مناسب و برابرسازی شرایط زندگی، از ضروریات تحقق عدالت اجتماعی برای معلولان است. سرمایه‌گذاری در آموزش، توانمندسازی و ایجاد محیط‌های دسترس‌پذیر، راهی است به سوی آینده‌ای روشن‌تر.

روشنایی حق معلولان در منهای ترحم

معلولان سهم خود را از زندگی طلب می‌کنند، نه ترحم صرف. احترام به حقوق، ایجاد فرصت‌های برابر و تغییر نگاه جامعه، تنها راه ایجاد زندگی با کیفیت برای این افراد است. بیاییم تا جامعه‌ای سازنده و همدل بسازیم که در آن هیچ کس به دلیل ناتوانی، از فرصت‌های زندگی محروم نماند.