سیاست‌های ترکیه و تأثیرات منفی آن بر ایران، دریک نگاه

غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی

جعفر این سیاست‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

۱- مواضع ضدایرانی و تحریکات سیاسی:
– حمایت از جمهوری آذربایجان در جنگ قره‌باغ (۲۰۲۰): اردوغان از آذربایجان حمایت کامل کرد و برخی سخنان او تحریک‌آمیز علیه ایران تلقی شد.
-خواندن شعر ضدایرانی در باکو؛ شعری که اردوغان در جشن پیروزی آذربایجان خواند، از نظر ایران نشانه حمایت از تجزیه‌طلبی در مناطق ترک‌زبان ایران بود.

۲-دخالت در امور داخلی ایران و حمایت از جریان‌های تجزیه‌طلب:
-حمایت از پان‌ترکیسم؛ رسانه‌های نزدیک به دولت ترکیه از جریان‌های قوم‌گرای ترک در ایران حمایت کرده‌اند.
-تعامل با گروه‌های مسلح کرد؛ گزارش‌هایی وجود دارد که ترکیه در مواردی با گروه‌های کرد ایرانی تعامل داشته است.

۳-سدسازی‌های ترکیه و بحران آب در ایران:
-سد گاپ و ایلیسو؛کاهش شدید ورودی آب به دجله و فرات، خشکی تالاب هورالعظیم و تشدید بحران در خوزستان.
-سدسازی بر روی رود ارس؛ کاهش آب ورودی به آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل، تهدید کشاورزی و منابع آبی ایران.
-افزایش گردوغبار؛کاهش منابع آبی در عراق و ایران باعث گسترش پدیده ریزگردها شده است.

۴-نقش ترکیه در تحریم‌ها و فشار اقتصادی بر ایران:
– دور زدن ایران در پروژه‌های انرژی؛ ترکیه جایگزین ایران در صادرات گاز به اروپا شده است.
-همکاری با آمریکا در تحریم‌ها؛ پرونده‌هایی مانند رضا ضراب نشان داده که ترکیه در برخی موارد تحریم‌های ایران را دور زده اما بعدها با آمریکا همکاری کرده است.

۵-حمایت از گروه‌های مخالف ایران در منطقه:
-حمایت از مخالفان ایران در سوریه؛ ترکیه از گروه‌هایی حمایت کرده که علیه ایران و متحدانش فعالیت دارند.
-همکاری با عربستان و اسرائیل؛ در برخی دوره‌ها، ترکیه به عربستان و اسرائیل نزدیک شده و علیه ایران اقدام کرده است.

۶-تلاش برای تضعیف نقش ایران در جهان اسلام:
-رقابت با ایران در جهان اسلام؛ ترکیه با نفوذ در اخوان‌المسلمین و جهان ترک، درصدد کاهش نقش ایران در جهان اسلام است.
-حضور نظامی در عراق و سوریه؛ اقدامات ترکیه در این کشورها، نفوذ ایران را تهدید کرده است.

۷- کارشکنی در مسیرهای ترانزیتی ایران:
-حمایت از کریدور زنگزور؛ ترکیه و آذربایجان در تلاش‌اند ایران را از مسیر ترانزیتی قفقاز حذف کنند.
-محدود کردن تجارت ایران در قفقاز: با فشار بر ارمنستان و آذربایجان، سعی کرده مسیرهای تجاری ایران را کمرنگ کند.

۸-کاهش صادرات ایران و تحریم‌های غیرمستقیم:
– افزایش تعرفه‌های گمرکی؛ ترکیه تعرفه‌های خود را بر کالاهای ایرانی مانند پسته و سیب افزایش داده است.
-کنترل مسیرهای تجاری؛ ترکیه با محدودیت‌های گمرکی، هزینه صادرات ایران را افزایش داده و مسیرهای تجاری ایران به اروپا را دشوار کرده است.

۹- دخالت‌های فرهنگی و رسانه‌ای علیه ایران:
-حمایت از رسانه‌های پان‌ترکی؛ شبکه‌های نزدیک به ترکیه محتوای تجزیه‌طلبانه منتشر می‌کنند.
-تحریف تاریخ ایران در سریال‌های ترکی؛ بسیاری از سریال‌های ترکی، تاریخ را به شکلی روایت می‌کنند که ایران را به‌عنوان دشمن عثمانی نشان دهد.
-ترویج هویت عثمانی؛ ترکیه در تلاش است نفوذ فرهنگی ایران را در کشورهای ترک‌زبان کاهش دهد.

۱۰-روابط امنیتی ترکیه با دشمنان ایران
-همکاری اطلاعاتی با اسرائیل؛ گزارش‌هایی از همکاری ترکیه با موساد در برخی عملیات‌های منطقه منتشر شده است.
-همکاری امنیتی با آمریکا و ناتو؛ ترکیه به‌عنوان عضو ناتو در برخی موارد علیه ایران با غرب هماهنگی داشته است.

۱۱-نقش ترکیه در قاچاق سوخت و منابع ایران:
-ترکیه به‌عنوان مسیر اصلی قاچاق سوخت؛ بخشی از سوخت ایران از طریق ترکیه به بازارهای غیرقانونی قاچاق می‌شود.
– آسیب به اقتصاد ایران؛ سود حاصل از این قاچاق به گروه‌هایی می‌رسد که علیه ایران فعالیت می‌کنند.

۱۲- روابط ترکیه با گروه‌های تروریستی و تهدیدات امنیتی:
-ارتباط با داعش و گروه‌های افراطی؛ برخی گزارش‌ها از همکاری‌های غیرمستقیم ترکیه با داعش در سوریه و عراق حکایت دارند.
-پناه دادن به مخالفان ایران؛ ترکیه برخی گروه‌های اپوزیسیون ایرانی را پناه داده است.

۱۳- تأثیر پروژه‌های عمرانی ترکیه بر محیط زیست منطقه:
– تغییر مسیر رودخانه‌ها؛ ترکیه مسیر برخی رودهای مرزی را تغییر داده و باعث کاهش منابع آبی ایران شده است.
– ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی؛ سدسازی‌های ترکیه منجر به خشکسالی و تشدید طوفان‌های گردوغبار در ایران شده است.

۱۴- نقش ترکیه در رقابت‌های انرژی:
-تلاش برای کاهش وابستگی اروپا به گاز ایران؛ ترکیه با گسترش صادرات گاز خود، اروپا را از وابستگی به ایران دور کرده است.
– همکاری با آذربایجان برای جایگزینی گاز ایران؛ ترکیه با حمایت از صادرات گاز آذربایجان، جایگاه ایران در بازار انرژی را تضعیف کرده است.

‏