سرشماری پاییزه حیات‌وحش اصفهان

استان اصفهان با برخورداری از زیستگاه‌های متنوع و گونه‌های شاخص جانوری، یکی از مهم‌ترین مناطق کشور در زمینه تنوع زیستی محسوب می‌شود. آغاز سرشماری پاییزه حیات‌وحش در این استان، نه‌تنها اقدامی علمی و مدیریتی برای پایش جمعیت جانوری است، بلکه بستری برای ارتقاء برنامه‌های حفاظتی، تحلیل اکولوژیک و توسعه پایگاه داده‌های محیط‌زیستی به‌شمار می‌رود. این طرح که از ۱۴ آبان آغاز شده و تا ابتدای بهمن ادامه دارد، در ۱۱ منطقه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اجرا می‌شود و نقش مهمی در پایش پستانداران علف‌خوار، گوشت‌خواران کمیاب و گونه‌های در خطر انقراض ایفا می‌کند.

آغاز رسمی طرح پاییزه سرشماری حیات‌وحش

به گزارش اخبار اصفهان طرح ملی سرشماری پاییزه حیات‌وحش در استان اصفهان با محوریت مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست آغاز شده است. این طرح از پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو شروع شده و تا بهمن‌ماه ادامه خواهد داشت. هدف اصلی آن، برآورد دقیق جمعیت گونه‌های شاخص مانند کل و بز، قوچ و میش، آهو و جبیر است.

پایش علمی در ۱۱ منطقه حفاظت‌شده

سرشماری در ۱۱ منطقه شامل قمیشلو، موته، کلاه قاضی، عباس‌آباد، کرکس، قمصر و برزوک، کهیاز، یخاب، خارو، کوه بزرگی، کلاته و دالانکوه انجام می‌شود. این مناطق با تنوع جغرافیایی از کوهستان‌های زاگرس تا بیابان‌های شرقی، نماینده اکوسیستم‌های مختلف استان هستند و پایش آن‌ها اطلاعات ارزشمندی برای مدیریت زیست‌محیطی فراهم می‌کند.

روش‌های سرشماری؛ از مشاهده مستقیم تا فناوری هوایی

روش اصلی سرشماری، مشاهده مستقیم در مسیرهای ثابت سال‌های گذشته است که با استفاده از نقشه‌ها، تصاویر ماهواره‌ای و گوگل ارث انجام می‌شود. در پارک ملی قمیشلو، ۱۸ مسیر شامل ۱۰ مسیر کوهستانی و ۸ مسیر دشتی تعریف شده است. همچنین برای نخستین بار، در پارک ملی کلاه قاضی از پهپاد برای تصویربرداری هوایی و برآورد جمعیت آهو استفاده می‌شود تا دقت روش‌های هوشمند سنجیده شود.

مشارکت تخصصی و مردمی در اجرای طرح

گروه‌های پیمایشی شامل محیط‌بانان باتجربه، کارشناسان مجرب، همیاران محیط‌زیست، کوهنوردان حرفه‌ای و نمایندگان سمن‌های محیط‌زیستی هستند. این مشارکت چندلایه، ضمن افزایش دقت آماری، به ارتقاء فرهنگ محیط‌زیستی و تعامل اجتماعی در حفاظت از طبیعت کمک می‌کند.

پایگاه داده‌های اکولوژیک؛ ابزار تصمیم‌سازی آینده

اطلاعات حاصل از سرشماری با داده‌های سال‌های گذشته مقایسه شده و برای ارزیابی اثربخشی برنامه‌های حفاظتی، شناسایی نقاط ضعف و قوت، و تدوین راهبردهای جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این داده‌ها همچنین در پژوهش‌های دانشگاهی و آموزش‌های تخصصی کاربرد دارند و به شکل‌گیری پایگاه داده‌ای معتبر در حوزه تنوع زیستی استان کمک می‌کنند.

 تمرکز بر گونه‌های شاخص و در خطر انقراض

تمرکز اصلی طرح بر گونه‌های پستاندار علف‌خوار و طعمه مانند قوچ و میش، کل و بز، آهو و جبیر است. همچنین مشاهده و ثبت گونه‌های گوشت‌خوار رأس زنجیره غذایی مانند گربه‌سانان و سگ‌سانان، پرندگان شاخص و خزندگان کمیاب نیز انجام می‌شود. گونه‌های در خطر انقراض توجه ویژه‌ای دریافت می‌کنند تا برنامه‌های حفاظتی برای آن‌ها به‌روز شود.

 چالش‌های اجرایی و راهکارهای مدیریتی

وسعت زیاد مناطق، تنوع جغرافیایی، شرایط جوی متغیر، کمبود نیروی انسانی و تجهیزات پیشرفته از جمله چالش‌های اصلی اجرای طرح هستند. با این حال، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان با برنامه‌ریزی منسجم، هماهنگی با استان‌های همجوار و بسیج نیروهای تخصصی تلاش می‌کند تا سرشماری امسال با دقت بالا و کمترین خطای انسانی انجام شود.

اهمیت سرشماری در مدیریت پایدار زیستگاه‌ها

سرشماری پاییزه حیات‌وحش نه‌تنها ابزاری برای پایش جمعیت جانوری است، بلکه نقش کلیدی در مدیریت پایدار زیستگاه‌ها، شناسایی عوامل تهدید انسانی و طبیعی، و ثبت میزان زاد و ولد گونه‌ها دارد. این اطلاعات، پایه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های کلان در حوزه محیط‌زیست و توسعه پایدار استان اصفهان خواهد بود.

با اجرای دقیق و علمی سرشماری پاییزه حیات‌وحش، استان اصفهان گامی بلند در مسیر حفاظت از تنوع زیستی، مدیریت پایدار منابع طبیعی و ارتقاء جایگاه خود در نقشه اکولوژیک کشور برداشته است. این طرح، نمونه‌ای موفق از هم‌افزایی علمی، مدیریتی و مردمی در خدمت طبیعت ایران است.