روایت تاریخ به زبان صحنه

نورها که خاموش می‌شود، صدای بغض‌آلود راوی در فضا می‌پیچد و تماشاگران بی‌اختیار ساکت می‌شوند چرا که محرمانه قرار نیست تنها یک نمایش مذهبی باشد بلکه تاریخ به زبان صحنه روایت می‌شود. نمایش محرمانه از روزهای تلخ پس از رحلت پیامبر (ص) تا آخرین لحظه‌های حضور حضرت زهرا (س) را نشان می‌دهد. روایتی که کارگردان و تهیه‌کننده آن می‌گویند برای دیده شدن ساخته نشده و این نمایش برای درک شدن ساخته شده است.این روزها سالن نمایش آستان مقدس حضرت زینب (س) در اصفهان ، میزبان اثری متفاوت با نام محرمانه است ، نمایشی آیینی که با نگاهی مستند و احساسی، روایتگر بخشی از تاریخ اسلام است.

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر وب سایت خبری اخبار اصفهان این نمایش با استقبال چشمگیر مردم روبه‌رو شده و بسیاری از تماشاگران آن را اثری می‌دانند که توانسته میان روایت تاریخی و حس انسانی، پیوندی تازه برقرار کند.

این اثر به کارگردانی سعید اسماعیلی و تهیه‌کنندگی هادی آشتیانی روی صحنه رفته است و با آنها در حاشیه اجرای این نمایش به گفتگو نشستیم .

بازخورد مخاطبان برایمان غافلگیرکننده بود

هادی آشتیانی، تهیه‌کننده اثر، درباره شکل‌گیری این پروژه می‌گوید: ما از ابتدا می‌خواستیم نمایشی تولید کنیم که صرفاً بازگویی تاریخ نباشد، بلکه تماشاگر بتواند با آن هم‌دل شود برای همین تصمیم گرفتیم کار را با تحقیق دقیق و مشورت با کارشناسان دینی پیش ببریم. هدف، خلق اثری بود که هم از نظر محتوایی درست باشد و هم از نظر هنری تأثیرگذاری لازم را داشته باشد .

وی با اشاره به روند تولید افزود: کار از ماه‌ها قبل شروع شد ما سعی کردیم گروهی منسجم تشکیل بدهیم ،از بازیگران تا طراح صحنه و حتی صدابرداری و نکته مهم این بود که امکانات خاصی نداشتیم، اما همدلی و نیت خالص اعضای گروه باعث شد کار پیش برود.

به گفته آشتیانی، از همان شب‌های نخست اجرا، مردم به‌شدت با نمایش ارتباط برقرار کردند و بازخورد مخاطبان برایمان غافلگیرکننده بود و بسیاری از تماشاگران پس از اجرا اشک می‌ریختند. البته تصمیم گرفتیم سانس‌های صبح را برای دانش‌آموزان بگذاریم تا نوجوان‌ها هم این روایت را از نزدیک حس کنند. وقتی دیدیم بچه‌ها با دقت گوش می‌دهند و بعد از نمایش سؤالاتی می‌پرسند، مطمئن شدیم که کارمان مسیر درستی را رفته است.

جوانان ما اگر حقیقت را در قالب هنر ببینند، آن را راحت‌تر باور می‌کنند

تهیه‌کننده این نمایش، در ادامه گفت‌وگو درباره تأثیر هنرهای دینی بر جامعه اذعان داشت: جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری به آثار اعتقادی هنرمندانه نیاز دارد و جوانان ما اگر حقیقت را در قالب هنر ببینند، آن را راحت‌تر باور می‌کنند و ما در این نمایش تلاش کردیم ایمان را نه با شعار، بلکه با حس و تصویر منتقل کنیم ، همین باعث شد مخاطب با ما همراه شود.

آشتیانی در جمع‌بندی صحبت‌هایش تأکید کرد:در آینده قصد داریم محرمانه را در شهرهای دیگر هم اجرا کنیم. مردم تشنه‌ی آثاری هستند که از دل حقیقت بیرون آمده باشند. ما در این نمایش، تاریخ را از زاویه نگاه انسان دیدیم، نه صرفاً روایت کتاب و همین باعث شد کار به دل مردم بنشیند.

از شخصیت سلمان فارسی به‌عنوان راوی استفاده کردیم

در ادامه، سعید اسماعیلی، نویسنده و کارگردان نمایش، درباره جنبه‌های هنری اثر توضیح داد و گفت : برای من مهم بود که محرمانه فقط تکرار روایت‌های شنیده‌شده نباشد می‌خواستم نگاه تازه‌ای داشته باشم، روایتی از دل ایمان و دلتنگی به همین دلیل از شخصیت سلمان فارسی به‌عنوان راوی استفاده کردیم ، چون او نماد عقل، ایمان و پیوند میان ایرانیان و صدر اسلام است.

وی با اشاره به ساختار اثر گفت: نمایش از چند پرده تشکیل شده که هر کدام بخشی از روزهای پایانی زندگی حضرت زهرا (س) را بازتاب می‌دهد و برای نوشتن متن، ساعت‌ها منابع تاریخی و روایی را بررسی کردیم و از ابتدا تأکید داشتم که روایت‌ها بر پایه سند باشد و در عین حال بتواند قلب مخاطب را لمس کند.

در حقیقت نمایش آیینی اگر فقط مستند باشد، خشک می‌شود و اگر فقط احساسی باشد، عمقش را از دست می‌دهد و ما سعی کردیم میان این دو تعادل برقرار کنیم.

این اثر برای من فقط یک کار نمایشی نبود بلکه سفری درونی بود

کارگردان نمایش به استقبال گسترده تماشاگران اشاره کرد و متذکر شد : در طول اجراها دیدیم که حتی کودکان دبستانی با دقت نمایش را دنبال می‌کنند گاهی وقتی پرده آخر تمام می‌شود، بچه‌ها اشک می‌ریزند یا دست می‌زنند، این یعنی هنر هنوز می‌تواند پلی باشد میان نسل امروز و ارزش‌های دیروز.

وی افزود: برای من مهم‌ترین پیام نمایش، صبر و استقامت حضرت زهرا (س) بود ، این اثر برای من فقط یک کار نمایشی نبود بلکه سفری درونی بود، سفری به عمق ایمان و خوشحالم که مردم هم با این حس همراه شدند.

گفتنی است نمایش آیینی محرمانه تا سوم آذرماه هر شب در جوار آستان مقدس حضرت زینب (س) اصفهان روی صحنه می‌رود.