اصفهانی‌ها آفتاب‌دهی محصولات را جدی بگیرند
در شرایطی که صنعت کشاورزی کشور با چالش‌های فراوانی مانند کمبود منابع آبی، افزایش بیماری‌های خاک‌زاد و خطرات زیست‌محیطی دست به گریبان است، یافتن راه‌حل‌های طبیعی، کم‌هزینه و مؤثر اهمیت ویژه‌ای یافته است.
آفتاب‌دهی خاک یکی از روش‌های بومی و علمی است که می‌تواند با حذف عوامل بیماری‌زا و افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید، سلامت و باروری خاک را تا مدت‌ها تضمین کند. این شیوه، نه تنها جایگزینی مناسب برای استفاده از سموم شیمیایی است، بلکه باعث افزایش کیفیت محصولات گلخانه‌ای و کاهش هزینه‌های تولید می‌شود.
آفتاب‌دهی خاک؛ روش بومی و علمی مقابله با بیماری‌های خاک‌زاد
به گزارش اخبار اصفهان مهدی نصر اصفهانی، استاد تمام پژوهش و محقق مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی، با اشاره به گستردگی استفاده از روش آفتاب‌دهی در سراسر کشور اظهار داشت: «آفتاب‌دهی طی چند دهه اخیر به یک روش فراگیر و موفق در ضدعفونی خاک تبدیل شده است که بدون نیاز به سموم شیمیایی و با هزینه‌ای بسیار پایین، سلامت خاک گلخانه‌ها را به مدت دو سال تضمین می‌کند.» وی با تأکید بر اینکه به‌کارگیری صحیح و دقیق این تکنیک، عامل کلیدی موفقیت آن است، افزود: «متاسفانه عدم رعایت نکات اجرایی توسط بخشی از کشاورزان موجب کاهش اثربخشی این روش شده است.»
علل افزایش بیماری‌های خاک‌زاد و اهمیت مقابله تخصصی
بیماری‌های خاک‌زاد از جمله قارچ‌ها، نماتدها و علف‌های هرز، از مشکلات جدی فراروی گلخانه‌داران به شمار می‌آیند. نماتدها به عنوان یکی از مخرب‌ترین عوامل، به ریشه گیاهان آسیب وارد می‌کنند و روند رشد و تولید محصولات را مختل می‌سازند. مهدی نصر اصفهانی در این زمینه توضیح می‌دهد: «آفتاب‌دهی خاک با نابودی مؤثر انگل‌ها و عوامل بیماری‌زای خاکزی، راهکاری پایدار و زیست‌سازگار برای مقابله با این تهدیدها ارائه می‌کند.» این روش به نحوی فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک را تقویت می‌کند و تعادل بیولوژیک خاک را به صورت طبیعی حفظ می‌نماید.
نشانه‌های علمی و زمان‌بندی لازم برای اجرای موفق آفتاب‌دهی
زمان انجام آفتاب‌دهی یکی از عوامل حیاتی در نتیجه‌بخشی این فرآیند است. این روش به‌طور عمده در فصل تابستان و به ویژه در تیرماه با استفاده از تابش مستقیم خورشید انجام می‌شود و باید حداقل ۳۰ الی ۴۰ روز ادامه یابد تا دمای خاک به میزان کافی برای از بین بردن عوامل بیماری‌زا برسد. نصر اصفهانی در تشریح واکنش‌های زیستی زمان‌مند می‌گوید: «در طی این مدت، میکروارگانیسم‌های مقاوم به گرما شکل گرفته و عملکرد بیولوژیکی خاک به سمت مبارزه طبیعی با بیماری‌ها پیش می‌رود، این یک مکانیسم دفاعی طبیعی خاک است.»
ضرورت حفظ بهداشت پس از آفتاب‌دهی برای تضمین اثرات مثبت
یکی از نکات کلیدی در حفظ سلامت خاک پس از اجرای آفتاب‌دهی، جلوگیری از ورود آلودگی‌های جدید است. استاد پژوهشگاه جهاد کشاورزی تأکید می‌کند: «ابزار کشاورزی، وسایل کارگری، کفش‌ها، سطل‌ها و حتی نشاء و خاکی که از بیرون وارد می‌شوند، در صورت عدم ضدعفونی، می‌توانند عامل بازگشت آلودگی به خاک باشند.» وی همچنین پیشنهاد داد که بهتر است نشاء‌های تولیدی از خاک همان زمین پس از آفتاب‌دهی باشند تا خطر عفونت مجدد کاهش یابد.
ارزیابی وضعیت کنونی گلخانه‌های استان اصفهان
استان اصفهان به عنوان یکی از مراکز اصلی کشاورزی کشور دارای شهرک‌های گلخانه‌ای مهمی است که با معضل افزایش بیماری‌های خاکزی روبه‌رو شده‌اند. نصر اصفهانی با اشاره به این مشکل عنوان کرد: «ریشه گیاه اولین نقطه آسیب پذیر در برابر این بیماری‌هاست و وقتی ریشه تخریب شود، امکان بازیابی و جبران خسارت بسیار کم است. عرضه محصولات با کیفیت و مرغوب در گرو کنترل مؤثر این معضل است.» وی همچنین تصریح کرد که این چالش منحصر به یک منطقه خاص نیست و سراسر کشور می‌تواند از روش آفتاب‌دهی بهره‌مند شود.
پیشرفت بهره‌وری و مزایای اقتصادی آفتاب‌دهی
این روش نه تنها سلامت خاک و گیاهان را تضمین می‌کند، بلکه موجب افزایش محصول، کاهش هزینه‌های سموم و کودهای شیمیایی و امنیت بیشتر محصولات برای مصرف‌کنندگان می‌شود. نصر اصفهانی می‌گوید: «آفتاب‌دهی یک شیوه ایمن، بومی و اقتصادی است که می‌تواند به عنوان یک راهکار پایدار کشاورزی در سراسر ایران توسعه یابد. این روش روند تولید را طبیعی‌تر و سلامت محصولات را تضمین می‌کند.»
آفتاب‌دهی خاک به بازیابی تعادل زیستی خاک کمک می‌کند
دکتر لیلا شریفی، کارشناس ارشد محیط زیست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی، در این مورد می‌گوید: «آفتاب‌دهی خاک علاوه بر اثرات مستقیم ضدعفونی‌کننده، به بازیابی تعادل زیستی خاک کمک می‌کند. افزایش جمعیت میکروارگانیسم‌های مفید پس از این فرآیند، نیروی طبیعی مقابله با عوامل بیماری‌زا را در خاک تقویت می‌کند، که عاملی حیاتی برای کشاورزی پایدار و کاهش وابستگی به سموم شیمیایی است.» او همچنین تأکید کرد که آموزش و فرهنگ‌سازی صحیح اجرای این روش در بین کشاورزان می‌تواند به شکل چشمگیری بهره‌وری بخش کشاورزی کشور را بهبود بخشد.
آفتاب‌دهی و توسعه گلخانه‌ها به عنوان راهکاری برای مقابله با بحران آب
در ایران که بسیاری از مناطق آن با معضل کم‌آبی جدی مواجه هستند، توسعه گلخانه‌ها همراه با به‌کارگیری روش‌هایی مانند آفتاب‌دهی خاک، می‌تواند بخشی از راه‌حل‌های موثر باشد. نصر اصفهانی در این باره گفت: «گلخانه‌ها امکان بهره‌وری بهینه از منابع آبی محدود را فراهم ساخته و به کمک تکنیک‌های زیست‌سازگار، می‌توان تولید کشاورزی را در کنار حفاظت محیط زیست تضمین کرد.»
آمار و چشم‌انداز کشاورزی استان اصفهان
بر اساس گزارش‌های رسمی، استان اصفهان دارای بیش از ۵۶۸ هزار هکتار زمین کشاورزی است که حدود ۴۸۵ هزار هکتار آن به محصولات زراعی اختصاص دارد و سالانه تقریبا ۴.۶ میلیون تن محصول تولید می‌شود. همچنین ۸۵ هزار هکتار باغات و مزارع گلخانه‌ای وجود دارد که تولیدات آن‌ها نزدیک به ۸۸۶ هزار تن در سال است. با بهره‌گیری گسترده‌تر از روش آفتاب‌دهی و توسعه گلخانه‌های مدرن، می‌توان پایداری و بهره‌وری این بخش را تضمین کرد.
ضرورت ترویج فرهنگ آفتاب‌دهی و کشاورزی پایدار
ترویج روش آفتاب‌دهی خاک به عنوان یک تکنیک علمی، ارزان و بومی مقابله با بیماری‌های خاک‌زاد، می‌تواند تحولی در بهره‌وری کشاورزی کشور ایجاد کند. با توجه به مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی آن، این روش باید به عنوان یکی از پایه‌های کشاورزی پایدار در ایران به‌طور گسترده آموزش داده شود و اجرای دقیق آن مورد توجه مسئولان، پژوهشگران و کشاورزان قرار گیرد. حفظ سلامت خاک و کنترل بیماری‌ها از طریق شیوه‌های طبیعی مانند آفتاب‌دهی، کلید توسعه کشاورزی پایدار، افزایش کیفیت محصولات و بهبود زندگی کشاورزان و مصرف‌کنندگان خواهد بود.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰