۲ روز هوای پاک و ۵۹ روز ناسالم

استان اصفهان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های صنعتی، فرهنگی و تاریخی کشور در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی در حوزه کیفیت هوای خود مواجه بوده است. هوای پاک و سالم یکی از مولفه‌های اساسی سلامت جامعه و توسعه پایدار به شمار می‌رود؛ اما آمارهای منتشرشده تا پایان مرداد ماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که اصفهان متاسفانه روزهای زیادی با هوای آلوده روبرو بوده است. وضعیت نامطلوب کیفیت هوا نه تنها بر سلامت شهروندان تأثیر مستقیم دارد، بلکه باعث تحمیل هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی بلندمدتی نیز می‌شود.

وضعیت کلی کیفیت هوا در اصفهان با کاهش روزهای هوای پاک

به گزارش وب سایت خبری اخبار اصفهان رئیس اداره آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، آقای بابک صادقیان، اعلام کرد که تا ششم شهریور ۱۴۰۴، کلانشهر اصفهان تنها ۲ روز هوای پاک داشته است که نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۵ روز هوای پاک ثبت شده بود، کاهش چشمگیری است.

وی تصریح کرد: «این کاهش سه روزه نشان‌دهنده شدت چالش آلودگی هوا در سال جاری است و ضرورت اتخاذ تدابیر مدیریتی جدی‌تر را گوشزد می‌کند.» صادقیان افزود که کیفیت هوا رابطه مستقیمی با شرایط جوی و عوامل فرا منطقه‌ای دارد و نمی‌توان تنها عوامل محلی را مقصر دانست. با این حال، بررسی روندها می‌تواند در طراحی سیاست‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مفید واقع شود.

افزایش روزهای هوای سالم و تغییرات در روزهای ناسالم

مطابق آمار ارائه شده، خوشبختانه تعداد روزهای هوای سالم یا قابل قبول در سال جاری به ۹۹ روز افزایش یافته که رشد ۳۶ روزه نسبت به سال گذشته (۶۳ روز) را نشان می‌دهد. این موضوع معلول برخی اقدامات کنترلی و بهبود شرایط آب و هوایی فصلی تلقی می‌شود.

با این وجود، میزان روزهای با هوای ناسالم برای گروه‌های حساس همچنان قابل توجه باقی مانده است: این تعداد در شهریور ماه سال گذشته ۵۱ روز بود که امسال به ۴۹ روز کاهش یافته است، اما روزهای هوای ناسالم برای عموم به طرز قابل ملاحظه‌ای از ۳۵ روز به ۱۰ روز کاهش یافته است؛ موضوعی که حکایت از موفقیت بخشی از سیاست‌های کاهش آلاینده‌ها دارد.

از سوی دیگر، روزهای بسیار ناسالم (AQI بالای ۲۰۰) نیز از ۷ روز در سال قبل به تنها ۱ روز در سال جاری کاهش یافته است که این پیشرفت چشمگیر تاکید بر ضرورت ادامه و تحکیم اقدامات کنترلی دارد.

آلاینده ازن؛ دشمن پنهان کیفیت هوا

بابک صادقیان در خصوص یکی از آلاینده‌های مهم هوا، یعنی گاز ازن توضیح داد: «در سال‌های اخیر، ایستگاه‌های پایش هوا با سنسورهای مخصوص اندازه‌گیری ازن تجهیز شده‌اند و شناسایی دقیق این آلاینده امکان‌پذیر شده است.» وی افزود که طی نیمه اول سال و در ساعات گرم روز، به علت تابش خورشید و فعل‌وانفعالات شیمیایی میان ترکیبات نیتروژنی، میزان ازن در هوا به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

او خاطرنشان کرد: «از ۴۹ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ۳۰ روز به دلیل افزایش سطح ازن بوده و از ۱۰ روز هوای ناسالم برای عموم نیز ۷ روز مستقیماً به افزایش ازن مرتبط است.» این گزارش نشان می‌دهد که ازن به عنوان آلاینده‌ای مخفی، سلامت شهروندان اصفهانی را به خطر انداخته است و نیازمند واکنش سریع‌تر است.

آلودگی هوا مختص یک سال یا یک شهر نیست

دکتر لیلا مرادی، استاد محیط زیست دانشگاه اصفهان درگفت‌وگو با سگاهان خبر گفت : آلودگی هوا مختص یک سال یا یک شهر نیست، بلکه نیازمند رویکردهای جامع و همکاری بین‌بخشی است. استفاده از داده‌های دقیق پایش کیفیت هوا و گسترش اطلاع‌رسانی به عموم جامعه می‌تواند رفتارهای شهروندان را اصلاح و اثرات آلاینده‌ها را به حداقل برساند. همچنین ایجاد فضای سبز و کاهش منابع انتشار آلودگی بخصوص در فصول گرم بسیار حیاتی است.

کیفیت هوا ارتباط وثیقی با الگوهای جوی و آلودگی‌های فرا منطقه‌ای دارد

همچنین مهندس امیرحسین جلالی، کارشناس فنی محیط زیست شهری نیز به خبرنگار ما گفت: کیفیت هوا ارتباط وثیقی با الگوهای جوی و آلودگی‌های فرا منطقه‌ای دارد؛ اما اقدامی که امروز نیاز است ارتقای زیرساخت‌های پایش و سیستم هشدار دهی به موقع است. دستگاه‌های جدید اندازه‌گیری ازن که اخیراً نصب شده‌اند، ابزار ارزشمندی برای مدیریت بحران‌های آلاینده‌ها به شمار می‌آیند.

آلودگی هوا به ویژه ازن، مشکلات مزمن تنفسی و قلبی را تشدید می‌کند

پژوهشگر ارشد سلامت محیطی هم در این پیوند اظهار داشت : آلودگی هوا به ویژه ازن، مشکلات مزمن تنفسی و قلبی را تشدید می‌کند. مطالعات اخیر نشان داده‌است افزایش لحظه‌ای ازن با افزایش مرگ و میر مرتبط است. لذا تمرکز مسئولان بر کاهش این آلاینده به ویژه در ساعات اوج تابش خورشید باید اولویت سیاست‌گذاری باشد. دکتر خورشید کاظمی افزود : به علاوه، اطلاع‌رسانی درست به سالمندان و گروه‌های حساس برای کاهش حضور در هوای آلوده ضروری است.

چه باید کرد؟

در نهایت، بهبود کیفیت هوای اصفهان نیازمند کار جمعی و اجرا همزمان اقدامات زیر است:
• افزایش پوشش گیاهی و توسعه فضای سبز شهری برای جذب آلاینده‌ها
• تسهیل استفاده از حمل‌ونقل عمومی پاک و کاهش تردد خودروهای شخصی
• کنترل دقیق فعالیت‌های صنعتی و کاهش انتشار گازهای مضر
• تقویت سامانه‌های پایش و اطلاع‌رسانی آنی وضعیت هوا
• آموزش و مشارکت فعال شهروندان در حفظ محیط زیست

پایش دقیق آلاینده‌ها و تحلیل علمی نتایج می‌تواند مسیر بهبود هوای اصفهان را هموار کند و سطح کیفیت زندگی مردم را ارتقا دهد. اگرچه آمارهای سال ۱۴۰۴ نشان‌دهنده چالش‌های جدی در کیفیت هوای اصفهان است، اما کاهش روزهای بسیار ناسالم و افزایش هوای سالم نویدبخش آینده‌ای بهتر است. اتخاذ سیاست‌های علمی و همکاری مشترک مسئولان، کارشناسان و مردم کلید موفقیت در این مسیر است. هوای پاک حقی است که همه شهروندان اصفهانی به آن نیاز دارند و تلاش‌ برای تحقق آن باید همواره در اولویت قرار گیرد.