گیاهان دارویی ، اقتصادی سریع الرشد

فرزانه مستاجران

همانطور که بارها گفته شده است تنها محصول قابل صادرات در کشور ما نفت نیست اما اینکه چرا به نفت اینقدر بها داده می شود دلایل مختلفی دارد. شاید صادرات نفت برای برخی مسئولان کشور ما اینچنین مهم است زیرا پولش بیشتر از آن که در سفره مردم بیاید در جیب خود و آقازاده هایشان می رود و الا کشور پهناور ایران هزاران محصول دارد که با تمرکز بر روی صادرات هر کدام میتوان وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم را بهتر نمود و رونق داد. نمونه ی آن محصولات گیاهی و به خصوص داروهای گیاهی ایران است که در جهان طرفداران زیادی دارد. البته زعفران ایرانی از دیر باز زبانزد همه بوده است اما غیر از زعفران ، دیگر داروهای گیاهی نیز توان صادرات و بازار یابی جهانی را دارند اما متاسفانه تولید کنندگان این محصولات به دلیل حمایت نشدن هنوز نتوانسته اند جایگاه خاصی در بازار های جهانی بیابند.

یکی از راهبردهای معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری توسعه زنجیره تولید و ارزش در حوزه گیاهان دارویی است که نیازمند حمایت بیشتر است. برخی کشورها تنها با ایجاد صنایع بسته‌بندی مناسب و زنجیره تولید از گیاهی مانند زعفران میلیاردها دلار درآمد کسب کرده‌اند، این در حالی است که ایران بزرگترین تولید کننده این گیاه در جهان است. اقلام پر ارزش دیگری نیز در زیست‌بوم طبیعی کشور وجود دارد. آنغوزه، گل محمدی، باریجه و ده‌ها قلم گیاه پر ارزش که در صورت وجود صنایع مختلف، به بنیادی برای صادرات ده‌ها فرآورده تقسیم می‌شوند. تنوع اقلیمی، تنوع گونه‌ای، ذخائر ژنتیکی، طب سنتی اسلامی ایران، دانش بومی، گیاهان دارویی انحصاری ایران، بسیار قابل توجه است. با بهره گیری بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاهی که حدود ۲۰۰۰ گونه آنها خاصیت دارویی دارند، می‌توان تحولی جدی در اقتصاد کشور ایجاد کرد و صدها هزار شغل آفرید.

البته به تازگی گرایش مردم به استفاده از گیاهان دارویی وطب سنتی و اسلامی محققان و پژوهشگران کشور را برآن داشته که بیش از گذشته در صدد احیای این ظرفیت باشند .با تلاش‌های صورت گرفته هم اکنون هزاران هکتار متر مکعب از زمین های زراعی، زیر کشت گیاهان دارویی است. هر چند ظرفیت کشور بسیار بیشتر از این است و نباید تنها به کشت گیاهان پرطرفداری مثل زعفران اکتفا کرد که بخش عمده‌ای از سطح زیر کشت گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است.محصولات دارویی، آرایشی و بهداشت و غذایی بسیاری وجود دارد که می‌توان از گیاهان دارویی تولید کرد.

صادرات محصولات کشاورزی سبب می‌شود که کشاورزان در زمان پیک تولید که تولیدات انجام ‌شده مازاد نیاز متقاضی و مصرف‌کننده استان و کشور است، آسیب ندیده و محصول خود را به بازار دیگر کشورها ارسال کند. در کشور ما اغلب گیاهان دارویی که عرضه می‌شود خودرو بوده و کمتر به‌ صورت صنعتی کشت و تولید می‌شود، در حال حاضر اقتصاد گیاهان دارویی در عرصه بین‌المللی، اقتصادی نوین و سریع‌الرشد لقب گرفته است. کشورهای پیشرفته دنیا نظیر فرانسه، آلمان، کانادا، آمریکا و حتی چین به ‌سرعت در حال سرمایه‌گذاری روی این حوزه و حتی موج‌آفرینی حول آن هستند. آنوقت ما هزاران فارغ التحصیل کشاورزی در کشور داریم که بیکار هستند. البته وضعیت آب و خشکسالی نیز مزید بر علت شده تا در چند سال اخیر کشاورزی در ایران با مشکلات عدیده ای رو به رو شود اما همان کشاورزانی هم که با هزاران مشقت تولید دارند یا نمی دانند چه باید تولید کنند تا بازار خوبی داشته باشد و یا وقتی که محصولات مناسب و بازار پسندی تولید می کنند به دلیل عدم حمایت نمی توانند صادرات داشته باشند . اگر در سالی که می گذرانیم، حمایت از تولید قرار است صورت بگیرد باید به همه تولیدات کشور اهمیت داده شود نه،  تنها بحث کشور نفت و صادرات آن باشد.