کشف بقایای ۷۵۰۰ ساله در تپه قشلاق بیجار

به گزارش اخبار اصفهان به نقل از اداره کل اطلاع رسانی وزارت میراث فرهنگی، مهناز شریفی سرپرست هیئت باستان‌شناسی تپه قشلاق بیجار استان کردستان اعلام کرد: چهارمین فصل پژوهش میدانی در تپه ۷۵۰۰ ساله قشلاق به انجام رسید. اما متاسفانه دامنه‌های این تپه مهم به علت آبگیری سد تالوار غرقاب شده و تنها راس تپه در دسترس قرار دارد.

وی ادامه داد: بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی روستای قشلاق، بیش از ۱۴ متر انباشت فرهنگی دارد. آغاز استقرار در این روستا به هزاره پنجم ق.م بازمی‌گردد، با این حال در این محوطه رگه‌هایی از فرهنگهای دوره حاجی فیروز و اواخر هزاره ششم ق.م مشاهده می‌شود.

شریفی افزود: آغاز هزاره پنجم ق.م با فرهنگ دالما شناخته می‌شود که یکی از پیچیده‌ترین فرهنگهای پیش از تاریخ محسوب می‌شود که گستره وسیع فرهنگی در نقاط مختلف دارد.

این باستان‌شناس توضیح داد: در این کاوش بقایای معماری، سفالینه‌های منقوش و مخطط دالما، مهره‌های تزیینی و ابزارهای سنگی به دست آمد. مطالعه مواد فرهنگی این محوطه ارتباط نزدیک ساکنان بیجار را با شرق زاگرس مرکزی در دره‌های کنگاور از یک سو و ارتباط با فرهنگهای حوضه دریاچه ارومیه و همچنین مناسبات فرهنگی با ساکنان شمال بین‌النهرین و شرق آناتولی را از دیگر سو نشان می‌دهد.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی افزود: سنگهای ابسیدین کشف شده، بیانگر ارتباطات تجاری با حوضه دریاچه وان ترکیه است که این ابزارها از آن منطقه وارد تپه قشلاق بیجار شده‌اند.

وی ادامه داد: در قشلاق چند نمونه سفال گونه عبید هم به دست آمده که آزمایشات پتروگرافی،XRF و XRD بیانگر تعلق آنها به بین النهرین است.

او خاطرنشان کرد: در کاوشهای فصل سوم قشلاق مهرهای مسطح و نخستین مهر استوانه ای به دست آمده که نشان دهنده نظام مالکیت و شبکه محلی نظام مبادلاتی است، مهرهای قشلاق نشانگر نوعی رتبه بندی اجتماعی (مالکیتهای فردی و ظهور طبقه اشرافی) است و ظهور اولیه پیچیدگیهای اجتماعی و اقتصادی را نشان می‌دهد.

شریفی همچنین درباره دلایل فروپاشی روستای قشلاق بیجار توضیح داد: به نظر می‌رسد وجود کانسارهای گچ و مس در بافت زمین منطقه و به تبع وجود فلزات سنگین و سمی در زیست بوم منطقه، در بلند مدت مانعی عمده در تشکیل جوامع مترقی و پرجمعیت و در نهایت فروپاشی زیستگاهی در پیش از تاریخ در منطقه بوده است.

وی گفت: میزان آلودگی برخی چشمه‌های آب منطقه به فلزات سنگین مانند سرب، آرسنیک و کادمیوم که بقایای آن در استخوانهای حیوانات ۷۰۰۰ سال پیش و استخوانهای حال حاضر منطقه شناخته شده است، می‌تواند به عنوان عاملی در جهت عدم شکوفائی فرهنگی و فرو پاشی جمعیتی در این منطقه در بیشتر دوره ها مطرح باشد.

او در پایان بیان داشت: با توجه به اینکه دره تالوار نیز از لحاظ زمین شناسی دارای شرایط خاصی است، بنابراین این آلودگی از طریق زنجیره غذایی به جانوران و انسانها نفوذ کرده و مانع از رشد جمعیت در این دره شده است. از این رو از اصلی ترین عوامل فروپاشی زیستگاهی در این دره، می تواند همین عامل قلمداد شود.