پیاده راه سازی چهارباغ از ایده تا اجرا/ طرحی بدون مشارکت شهروندان

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، عاطفه علیان: اگرچه در دهه چهل، طرح پیاده راه سازی چهارباغ عباسی بر روی میز مدیران شهری وقت به عنوان «طرح جامع شهری» قرار گرفت اما دیری نپایید که این طرح در دهه پنجاه خورشیدی تغییر ماهیت یافت. مدیران شهری وقت با نگاهی متحولانه به دنبال تغییر ماهیتی نو در بافت چهارباغ عباسی بودند که با احیا دولتخانه صفوی تعریف شد و آزادسازی‌های محوطه عمارت هشت بهشت را در برداشت که حاصل آن پارک شهید رجایی شد.

در دهه هفتاد باز هم مساله پیاده راه سازی چهارباغ با همان رویکرد متحولانه در دهه پنجاه خورشیدی، توسط سه شرکت مشاور به مسابقه گذاشته شد تا در نهایت توسط «عبداله جبل عاملی» بدنه شرقی چهارباغ عباسی تغییر ماهیت یافت؛ همان تغییری که شهردار امروز اصفهان آن را محکوم به شکست می‌داند و از آن به عنوان وصله نچسب به هویت تاریخی و میراثی چهارباغ یاد می‌کند.

اما با احداث مترو طرح پیاده راه سازی بر روی میز مدیریت شهری قرار گرفت و از آنجا که دود نفس اصفهانی‌ها را تنگ کرده و برای ترویج فرهنگ پیاده روی تلاش شد چهارباغ عباسی پیاده راه شود. دو سالی می‌شود که ریش و قیچی پیاده راه سازی چهارباغ عباسی به دست شهرداری و سازمان بهسازی و نوسازی و با نظارت اداره کل میراث فرهنگی افتاده است.

محمد عرب یکی از اعضای اتاق فکر چهارباغ که مدافع پیاده راه سازی چهارباغ عباسی است و آن را طرح ضروری و لازم‌الاجرا در مدیریت شهری می‌داند در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در تصمیم برای پیاده راه سازی چهارباغ عباسی هیچ خرده‌ای نمی‌توان گرفت اما اشکال در نحوه اجرای آن است.

وی با تاکید بر تهیه طرح جامع شهری با تاکید بر شناختن چهارباغ امروزی گفت: با شناسایی چهارباغ امروزی می‌توان چشم‌انداز آینده چهارباغ عباسی را مشخص کرد تا بتوان برای چهارباغ تصمیم صحیحی گرفت.

این معمار با اشاره به اینکه چهارباغ از فضا و المانهای متنوعی تشکیل شده است تصریح کرد: طرح کنونی پیاده راه سازی چهار

ذی نفعان مشارکتی در طرح ندارند

عرب با بیان اینکه عمده طرح‌های شهری اصفهان با نگاه فئودالی از بالا به پایین تهیه می‌شود ابراز داشت: طرح پیاده راه سازی چهارباغ عباسی بدون مشارکت شهروندان و کسبه و سکنه تهیه و ذی‌نفعان چهارباغ و شهروندان نقشی در تهیه این طرح نداشتند در صورتی که در تمام دنیا طرح‌های شهری و عام المنفعه متکی بر نظر شهروندان است.

وی با اشاره به طرح کنونی پیاده راه سازی با تکیه بر احیا چهارباغ مبتنی بر عهد صفوی تصریح کرد: در شرایط کم آبی جانمایی هفت حوض در محور چهارباغ هیچ گونه پشتوانه مطالعاتی ندارد؛ در حالی که دو طرف چهارباغ را کاربری‌های متنوع فراگرفته است و امیدواریم در سال‌های آینده هم این کاربری‌ها ساماندهی شود.

این کنشگر مسائل شهری با تاکید بر اینکه در طرح پیاده راه سازی چهارباغ به مبلمان شهری و نورپردازی کم توجهی شده و در حین اجرا متوجه این مسائل شده‌اند اظهار داشت: تابلوها، محل قرارگیری پست مخابرات و برق ساماندهی هم نشده است و ایجاد مزاحمت عناصر بصری را فراهم می‌کند.

در اجرای طرح به زیر ساخت‌ها توجهی نشده است

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین مسائل پیاده راه سازی چهارباغ عباسی کمبود توجه به زیرساخت‌های شهری است گفت: تأسیسات شهری متناسب با آینده چهارباغ در نظر گرفته نشده است و اگر در آینده نزدیک بخشی از زیرساخت‌ها نیاز به تعمیرات داشت باید این سنگ فرش‌ها که با هزینه بسیار کف سازی شده از جا کنده شود تا اصلاحات لازم انجام شود.

با وجود تمام انتقاد کنشگران مسائل شهری، اما چهارباغ به سرعت به پیاده راه شدن ادامه می‌دهد. پیاده راه سازی چهارباغ از میدان امام حسین (ع) تا آمادگاه نزدیک به اتمام است؛ اما ادامه آن از آمادگاه تا میدان انقلاب اسلامی منتظر انجام گمانه زنی‌های باستان شناسی است. با اینکه فعالان میراث و دوستداران چهارباغ صحبت درباره این موضوع را تکرار مکررات می‌دانند که راهی به جایی نمی‌برد اما شهردار شهر اصفهان با اینکه واقعیت چهارباغ را از رؤیای بافته‌اش دور می‌بیند اطمینان خاطر می‌دهد که نظر متخصصان را درباره چهارباغ می‌شنود و می‌خواهد هویت و تاریخ چهارباغ را در پیاده راه سازی حفظ کند. اما این متخصصان و صاحب نظران هر از چندگاهی در نشست راهبری با مدیران شهری و اعضای شورای شهر دور یک میز می‌نشینند تا در مورد مسائلی مانند مبلمان چهارباغ هم اندیشی کنند.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر اصفهان با اشاره به برگزاری نشست کمیته راهبری چهارباغ با موضوع ارائه و بررسی طرح‌های پیشنهادی مبلمان این گذر فرهنگی و بازدید از روند ادامه پروژه کف سازی معبر میانی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از آنجا که امروزه یکی از مهمترین اهداف مدیریت شهری کیفیت بخشی به فضاهای شهری موجود است در این میان ارتباط مستقیمی بین ایجاد بستر مناسب برای حرکت و تردد پیاده‌ها در شهر و این کیفیت بخشی وجود دارد.

شیرین طغیانی با بیان اینکه پیاده راه کردن معابر و مسیرهایی که پتانسیل لازم بر این موضوع را دارند به ویژه اگر این معابر در داخل بافت‌های تاریخی باشد مهم هستند افزود: پیاده راه‌ها به عنوان فضاهای شهری که می‌توانند از یک طرف بستر تعاملات اجتماعی را فراهم کند و از سوی دیگر با تشویق مردم جهت حرکت پیاده در شهر سهم بسزایی در کنترل ترافیک و کاهش آلاینده‌ها به ویژه در بافت‌های مرکزی و تاریخی شهرها را دارند به همین منظور پروژه پیاده راه سازی چهارباغ مهم است.

وی با اشاره به اینکه انتخاب این خیابان به عنوان نخستین پیاده راه در شهر اصفهان نیز نشان از انتخاب درست در این مسیر است اضافه کرد: اکنون پروژه پیاده راه سازی چهارباغ که از میدان امام حسین تا آمادگاه نزدیک به اتمام است اما ادامه آن از آمادگاه تا میدان انقلاب اسلامی منتظر انجام گمانه زنی‌های باستان شناسی در این قسمت است.

طغیانی با بیان اینکه به منظور هدایت دقیق‌تر پروژه شورای راهبری چهارباغ که ترکیبی از متخصصان حرفه و دانشگاه در فیلدهای مختلف است گفت: طرح پروژه چهارباغ به تأیید کامل میراث فرهنگی رسیده است اما برای دقت بیشتر این شورای راهبری که اتفاقاً از ترکیب داوران فراخوان چهارباغ انتخاب شده‌اند فرایند کار را رصد می‌کنند به طوری که برای مبحث مبلمان چهارباغ جلسات متعددی موضوعات مرتبط با مبلمان و نورپردازی را مورد دقت قرار داده‌اند تا با دقت بیشتر این پروژه به اتمام برسد.

پیاده راه سازی چهارباغ چه به قول کنشگران مسائل شهری تکرار مکررات باشد و گفته‌هایشان تأثیری نداشته باشد و یا پاسخی از جانب معاون معماری و شهرسازی که مسئول اجرایی این طرح است نشنود و تنها عملکردش را به داوری بنشاند و یا به قول شهردار واقعیت چهارباغ از رؤیای بافته‌اش فاصله داشته باشد اما محافظش باشد، اما هرچه هست با شتاب دارد پیش می‌رود.گویی باید آن را سپرد به تاریخ تا درباره آن به قضاوت بنشیند.