نگاهی به نرخ فلاکت در اصفهان دهه ۹۰

محاسبه شاخص‌های مختلف در بخش‌هایی مانند اقتصاد، آموزش، بهداشت و امور اجتماعی با استفاده از داده‌های آماری، امکان ارزیابی را برای دولت‌ها و برنامه‌ریزان در عصر حاضر آسان کرده که نرخ فلاکت یکی از این شاخص هاست.

شاخص فلاکت (Misery index ) از ترکیب نرخ تورم و نرخ بیکاری بدست می‌آید و از نماگرهای اقتصادی است که به‌وسیله اقتصاددانانی مانند رابرت بارو (Robert Barro) و آرتور اوکان (Arthur okan) در دهه ۷۰ میلادی معرفی شد.

این شاخص یک نشانگر اقتصادی است که وضعیت اقتصادی و اجتماعی و رفاه و معیشت مردم را نشان می‌دهد و تحت تاثیر ۲ شاخص اقتصادی مهم یعنی تورم و بیکاری است.

نرخ فلاکت وضعیت رفاهی مردم را نشان می‌دهد زیرا به اعتقاد ” آرتور اوکان” اقتصاددان مشهور، بالا رفتن نرخ تورم در کنار نرخ بیکاری می‌تواند هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی برای کشورها داشته باشد.

نرخ بیکاری (Unemployment Rate) نسبت ” تعداد افراد بیکار در یک رده سنی مشخص” به ” کل افراد آماده به کار در آن رده سنی ” و نرخ تورم (Inflation Rate) میزان رشد سطح عمومی قیمت کالا و خدمات در یک بازه زمانی مشخص است.

نگاهی به وضعیت این شاخص در کشورمان نشان می‌دهد که بعد از سال ۹۲، شاخص فلاکت آرام آرام به سمت کاهش رفت؛ این شاخص در سال ۹۲، عدد ۴۵.۱ درصد بود که در سال‌های بعد به ۲۶.۲ و پایین‌تر رسید اما در سال ۹۷ دوباره بالا رفت و به ۳۹ درصد رسید و سپس در سال ۹۸ به عدد ۴۵.۵ درصد افزایش یافت.

به گفته رییس گروه اجرای طرح‌های آماری و سرشماری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اصفهان، بررسی شاخص فلاکت در این استان در سال‌های ۹۱ تا ۹۸ نیز نشان می‌دهد که این نرخ از سال ۹۱ تا سال ۹۶ روند نزولی را طی کرد اما از سال ۹۷ صعودی شد.

رستم پیرعلی در گفت و گو با ایرنا افزود: شاخص فلاکت استان اصفهان به ترتیب از سال های ۹۱ تا ۹۸ عدد ۴۵.۱۶ ، ۴۳.۴ ، ۲۹.۷۶، ۲۴.۹۲، ۲۲.۸، ۲۲.۱۸ ، ۳۷.۳ و ۴۳.۲ را نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه نرخ فلاکت از ۲۲.۱۸ در سال ۹۶ به ۳۷.۳ درصد در سال ۹۷ رسید و این افزایش در سال ۹۸ هم ادامه داشت، تصریح کرد: این موضوع نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی استان از سال ۹۷ و به تبع بدلیل شرایط پیش آمده داخلی و خارجی به سال‌های ۹۰ و ۹۱ که با نرخ تورم بالا مواجه بودیم برگشت.

نرخ تورم استان اصفهان در بین سال‌های ۹۱ تا ۹۸ به ترتیب ۳۱.۴۶، ۳۲.۵، ۱۷.۳۶، ۱۱.۱۲، ۸.۲، ۷.۷، ۲۳.۷۳ و ۳۲.۶ و نرخ بیکاری در همین مدت به ترتیب ۱۳.۷، ۱۰.۹، ۱۲.۴، ۱۳.۸، ۱۴.۶، ۱۴.۴، ۱۳.۸ و ۱۰.۶ بود.

این کارشناس با بیان اینکه نرخ بیکاری در ۲ سال گذشته در بیشتر استان‌ها روند نزولی داشت، تصریح کرد: اما نرخ تورم افزایش داشت و همین امر باعث صعودی شدن شاخص فلاکت شد.

پیرعلی به مقایسه شاخص فلاکت در بین استان‌ها پرداخت و گفت: در سال ۱۳۹۱ بالاترین نرخ فلاکت مربوط به استان لرستان با ۵۰ درصد (۳۰ درصد تورم و ۲۰ درصد بیکاری) و پایین‌ترین نرخ مربوط به خراسان جنوبی با ۳۲.۲۶ درصد ( ۲۶ درصد نرخ تورم و حدود ۶ درصد نرخ بیکاری) بود که اصفهان با نرخ فلاکت حدود ۴۵ ( نرخ تورم ۳۱.۵ و نرخ بیکاری ۱۳.۷ درصد) در رتبه دهم قرار گرفت.

در سال ۱۳۹۲ لرستان همچنان بالاترین نرخ فلاکت را با ۵۵ درصد داشت و کرمان با ۳۸ درصد در پایین‌ترین نرخ فلاکت قرار گرفت؛ استان اصفهان با کاهش ۲ درصدی در نرخ فلاکت (از ۴۵ به ۴۳ درصد) در رده هجدهم کشوری قرار داشت.

این کارشناس با بیان اینکه در سال ۱۳۹۳ به دنبال سیاست‌های تثبیت اقتصادی و کنترل حجم نقدینگی، تغییرات شاخص قیمت در مقایسه با سال‌های قبل روند کاهشی داشت بگونه‌ای که در برخی از استان‌ها رشد بیکاری بر رشد قیمت‌ها پیشی گرفت، گفت: اما در مجموع، شاخص فلاکت در این سال روند کاهشی را نشان می‌دهد.

استان چهارمحال و بختیاری در سال ۹۳ با نرخ فلاکت ۳۰.۸ ( نرخ تورم ۱۵.۸ و نرخ بیکاری ۱۵ درصد ) بالاترین رقم را به خود اختصاص داد و خراسان جنوبی روندی کاهشی داشت و مجدد در رتبه آخر قرار گرفت؛ در این سال هر چند نرخ فلاکت در استان اصفهان با روند کاهشی  به ۲۹.۷ درصد رسید اما در رتبه‌بندی استانی، وضعیت آن وخیم‌تر شد و جایگاه هفتم را داشت.

پیرعلی به آمار سال ۱۳۹۴ اشاره و خاطرنشان کرد: در این سال روند فزاینده نرخ بیکاری در مقایسه با رشد قیمت‌ها همچنان ادامه داشت اما برآیند این ۲ شاخص در مجموع در مقایسه با سال قبل با روند نزولی مواجه بود؛ در این سال استان کهگیلویه و بویراحمد با ۲۸.۱۷ بالاترین و استان کرمان با ۱۵ درصد پایین‌ترین نرخ فلاکت را داشتند؛ استان اصفهان با نرخ فلاکت ۲۴.۹۲ درصد رتبه ششم کشوری را داشت.

رتبه اصفهان در زمینه شاخص فلاکت در بین استان‌ها از سال ۹۵ تا ۹۸ افزایش یافت و از چهارم به بیست و پنجم جدول رسید و به عبارتی به سمت استان‌های با نرخ فلاکت کمتر، نزدیکتر شد.

در سال ۹۸ بیشترین نرخ فلاکت مربوط به لرستان با ۵۵.۶ و کمترین، فارس با ۳۸.۷ درصد بود و اصفهان با نرخ ۴۳.۲ در رتبه بیست و پنجم قرار گرفت.

رییس گروه اجرای طرح‌های آماری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اصفهان اظهارداشت: اگر کمترین نرخ فلاکت در دوره مورد بررسی به عنوان بهترین وضعیت و بالاترین نرخ به عنوان بدترین وضعیت در نظر گرفته شود، نرخ فلاکت در استان‌ها در این دوره از حداقل ۱۲.۷۷ تا ۵۵.۶ درصد در نوسان بود.

کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که افزایش شاخص فلاکت در استان‌ها و به تبع آن در کشور نگران کننده است زیرا نرخ بیکاری و تورم با هم در این شاخص جمع می‌شوند و افزایش آن نشان دهنده وضعیت بد اقتصادی خانوارهاست.

یک اقتصادان در اصفهان گفت: نرخ‌های تورم و بیکاری، متغیرهایی است که افزایش آنها بالاترین آسیب را به جامعه می‌رساند بنابراین تجمیع آنها شاخص فلاکت بویژه در میان طبقه متوسط را نشان می‌دهد.

هوشنگ شجری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه نرخ تورم در ۲ سال اخیر به دلیل مسائل داخلی و خارجی بالا رفت، افزود: نرخ بیکاری به همین دلایل و همچنین شیوع بیماری کرونا در کشورمان افزایش یافته و هرچه شاخص فلاکت بالاتر رود هشداری برای دست‌اندرکاران حوزه اقتصاد است.

وی با تاکید بر اینکه شاخص در دنیا اهمیت دارد، تصریح کرد: شاخص فلاکت در بسیاری از کشورها بویژه پس از شرایط بوجود آمده از شیوع کرونا، بدتر شده اما کشورهایی مانند ایران بیشتر از آن متاثر شدند.

جمعیت استان اصفهان حدود پنج میلیون و ۲۵۰ هزار نفر در ۲۴ شهرستان، ۱۰۸ شهر، ۵۰ بخش، ۱۲۷ دهستان و یکهزار و ۶۹۹ آبادی دارای سکنه است.

اصفهان با بیش از ۹ هزار واحد صنعتی و تولیدی و ۲۵۰ هزار واحد صنفی، صنعتی‌ترین استان و یکی از قطب‌های کشاورزی کشور است و در سال‌های اخیر بدلایل مختلف مانند کمبود منابع آبی، خشکسالی، افزایش مهاجرت و مشکلات واحدهای تولیدی با معضلات بسیاری مواجه شده است.