فیلم پولساز برای زنان

فرزانه مستاجران داستان ساختن فیلم در دنیا هم دقیقا روندی هم چون رای گیری داشت.  وقتی سفید پوستان قوانین حاکم بر جامعه خود را بر تمام دنیا ملزم دانستند گمان نمی کردند روزی برسد که مجبور باشند در اجرای این قوانین رنگین پوستان و به خصوص سیاه پوستان را هم دخیل کنند. البته این مسئله […]

فرزانه مستاجران

داستان ساختن فیلم در دنیا هم دقیقا روندی هم چون رای گیری داشت.  وقتی سفید پوستان قوانین حاکم بر جامعه خود را بر تمام دنیا ملزم دانستند گمان نمی کردند روزی برسد که مجبور باشند در اجرای این قوانین رنگین پوستان و به خصوص سیاه پوستان را هم دخیل کنند. البته این مسئله بیشتر در کشورهایی مطرح بود  که نژاد های گوناگون از سراسر دنیا در کنار هم جمع شده و یک کشور را تشکیل داده بودند و یا مهاجر پذیری بالای داشتند. کشور هایی هم چون آمریکا و انگلیس که در جایی از تاریخ قبول کردند مردم بدون توجه به رنگ پوستشان حق انتخاب دارند. بعد از آن زنان نیز به این جرگه اضافه شدند. از مهم‌ترین رویدادهای تکامل اولیهٔ جنبش‌های مدافع حقوق زنان بود. امروزه تقریبا در تمام دنیا همه مردم حق رای دارند.

فیلم سازی نیز به همین گونه و روندی مشابه داشته است. البته شاید هنوز هم انتخاب فیلم رنگین پوستان و زنان در جشنواره های جهانی با دشواری هایی همراه است اما بر اساس آمار مشخص شده که در سالهای اخیر زنان توانسته اند با تمام سنگ اندازی ها و مشقت های موجود جایگاه خود در صنعت فیلم سازی جهان را ارتقا دهند. در واقع همچنان که پیش از این حضور فیلم‌سازان رنگین‌پوست در جشنواره‌ها مورد توجه رسانه‌ها بود و نادیده‌گرفتن فیلم‌های آنان با انتقادهای تند و تیز منتقدان و جامعه‌شناسان روبه‌رو بود، در چند سال گذشته موضوع حضور فیلم‌های زنان در جشنواره‌های سینمایی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در سالهای اخیر رویدادها و جشنواره‌های معتبر سینمایی از جمله اسکار، جشنواره کن، جشنواره ونیز و… همواره با انتقادهایی درباره بی‌توجهی به سینماگران زن و حتی نادیده گرفتن دستاوردهای سینمایی زنان روبه‌رو بوده‌اند. حالا و پس از نزدیک به ۱۰ سال از گسترش قابل‌توجه این دغدغه‌ها، حضور زنان در سینمای جهان پررنگ‌تر از همیشه شده است. گزارش‌های متعددی حاکی از افزایش تعداد زنان فیلم‌ساز در طول یک دهه گذشته است. در ایران نیز ما در سال ۹۷ شاهد شکستن تابو ها در جشنواره فیلم فجر بودیم وقتی که نرگس آبیار با فیلم شبی که ماه کامل شد توانست پس از ۲۷ سال سیمرغ کارگردانی فیلم فجر را به نام یک فیلم‌ساز زن ثبت کند. اتفاقی که پیش از او تنها یک بار و در سال ۱۳۷۰ برای رخشان بنی‌اعتماد رخ داده بود. آبیار البته یک رکورد دیگر را نیز ثبت کرده است. او نخستین فیلم‌ساز زن ایرانی است که فیلمش به اسکار معرفی شده است.اما در بخش فیلم‌نامه‌نویسان هم این موضوع مشهود است. سال ۱۳۹۳ رویا محقق توانست سیمرغ بهترین نویسنده فجر را به خانه ببرد. در یک دهه اخیر حضور کارگردانان زن پشت دوربین‌ها رشد قابل‌توجهی پیدا کرده است.

نمیتوان گفت فیلم سازی فقط یک شغل است که زنان توانسته اند به آن دست یابند. بلکه فیلم سازی باعث القا تفکرات سازنده فیلم به جهان بیرون از خود خواهد شد. چه بسا بسیاری از مشکلات و مسائلی که از دید مردان بی اهمیت به نظر برسد و اصلا قابل صرف وقت و هزینه برای ساختن فیلم آن نباشد اما از دید یک زن میتوان هزاران فیلم راجع به آن ساخت . اگر یک زن با حق رای تنها میتواند یک نظر از زنان را به جامعه القا کنند با ساختن یک فیلم می تواند به اندازه تمام تماشاگران و مخاطبانش ایده  خود که برآمده از چالش های جمعیت  زنان است را به مردم برساند و بازخورد های آن نه تنها به او بلکه به تمام زنان جهان باز خواهد گشت.

بر اسا آمار جدید در سال ۲۰۲۰ نیز زنان در سراسر جهان توانستند از فیلم سازی درآمد بالایی بدست آورند و یک رکورد تازه در پولسازی از ساختن فیلم و بازگو کردن چالش های زنانه بدست آورند.این مقدمه ای خواهد بود برپولسازی زنان درصنعت فیلم سازی.