فیلترینگ یعنی اختلال عمدی در زنجیره کسب‌وکارها

در دنیای امروز، اینترنت نه‌تنها یک ابزار ارتباطی بلکه زیرساختی حیاتی برای رشد اقتصادی، نوآوری و اشتغال است. از فروشگاه‌های کوچک آنلاین تا شرکت‌های بزرگ فناوری، همه به اتصال پایدار، سریع و بدون اختلال نیاز دارند. با این حال، در ایران، فیلترینگ گسترده و قطعی‌های مکرر اینترنت به یکی از چالش‌های جدی اقتصاد دیجیتال تبدیل شده‌اند؛ چالش‌هایی که نه‌تنها آزادی دسترسی را محدود می‌کنند، بلکه ضربه‌ای عمیق به پیکره کسب‌وکارهای نوین وارد می‌سازند.

اختلال در زنجیره عملیات کسب‌وکارها

به گزارش اخبار اصفهان کسب‌وکارهای آنلاین برای فعالیت روزمره به زیرساخت‌هایی چون پرداخت الکترونیک، ارتباطات بین‌المللی، سرورهای ابری و هماهنگی لجستیکی وابسته‌اند. هرگونه قطعی یا محدودیت اینترنت، این زنجیره را مختل می‌کند. پرداخت‌ها انجام نمی‌شود، سفارش‌ها به تأخیر می‌افتد و ارتباط با مشتریان و پشتیبانی از بین می‌رود. این اختلال‌ها، به‌ویژه در کسب‌وکارهای کوچک، می‌تواند به توقف کامل فعالیت منجر شود.

کاهش اعتماد مشتریان و آسیب به برند

در فضای رقابتی دیجیتال، اعتماد مشتریان سرمایه‌ای بی‌قیمت است. اگر کاربر در لحظه خرید با قطعی اینترنت مواجه شود یا سایت بارگذاری نشود، تجربه منفی او به کاهش اعتماد و حتی ترک برند منجر می‌شود. این آسیب، به‌ویژه برای برندهای نوپا، می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد و هزینه‌های بازاریابی و جذب مشتری را بی‌اثر کند.

هزینه‌های پنهان دور زدن فیلترینگ

برای ادامه فعالیت در شرایط محدودیت، کسب‌وکارها ناچار به استفاده از ابزارهایی مانند VPN، پراکسی، CDN محلی و زیرساخت‌های پشتیبان هستند. این راهکارها نه‌تنها هزینه‌بر هستند، بلکه ریسک‌های امنیتی و فنی را نیز افزایش می‌دهند. در نتیجه، هزینه تمام‌شده خدمات افزایش یافته و رقابت‌پذیری کاهش می‌یابد.

کندی نوآوری و افت رقابت‌پذیری جهانی

محدودیت در دسترسی به ابزارهای بین‌المللی، کتابخانه‌های نرم‌افزاری و پلتفرم‌های جهانی، روند نوآوری را کند می‌کند. شرکت‌های ایرانی در رقابت با رقبای خارجی عقب می‌مانند و امکان توسعه محصولات جدید یا ورود به بازارهای جهانی را از دست می‌دهند. این وضعیت، به‌ویژه در حوزه‌های فناوری پیشرفته، آسیب‌زا و نگران‌کننده است.

خسارت‌های مقطعی و توقف خدمات آنلاین

در دوره‌های قطعی سراسری، خدماتی مانند فروشگاه‌های اینترنتی، پلتفرم‌های پرداخت، تاکسی‌های آنلاین، پیک‌ها و خدمات ابری عملاً متوقف می‌شوند. این توقف، نه‌تنها درآمد را کاهش می‌دهد، بلکه به اعتماد عمومی و پایداری بازار نیز لطمه می‌زند. در چنین شرایطی، اقتصاد دیجیتال به حالت سکون درمی‌آید.

پیامدهای کلان: از کاهش اشتغال تا مهاجرت دیجیتال

برآوردها نشان می‌دهد که قطعی اینترنت در ایران، تنها در یک دوره اعتراضی، حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان به کسب‌وکارهای اینترنتی خسارت وارد کرده است. وزیر ارتباطات نیز اعلام کرده که در یک ماه قطعی، اشتغال در بخش فناوری تا ۳۰٪ کاهش یافته است. این وضعیت، موجب مهاجرت متخصصان فناوری و فرار سرمایه انسانی شده و آینده اقتصاد دیجیتال را تهدید می‌کند.

تجربه جهانی؛ هشدارهایی از پاکستان تا کنیا

ایران تنها کشوری نیست که با محدودیت اینترنت مواجه است. در پاکستان، پیشنهاد ایجاد فایروال ملی با هشدار انجمن شرکت‌های نرم‌افزاری مواجه شد که آن را تهدیدی ۳۰۰ میلیون دلاری برای اقتصاد دانست. در کنیا، محدودیت ۲۱ روزه تلگرام، ۷۱ میلیون دلار زیان به تولید ناخالص داخلی وارد کرد. در سطح جهانی، هزینه محدودیت‌های اینترنت در سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۵ میلیارد دلار برآورد شده است. این آمارها نشان می‌دهد که اینترنت، ستون فقرات اقتصاد مدرن است و اختلال در آن، تبعاتی فراتر از تصور دارد.

راهکارهای اصلاحی برای مدیریت بحران اینترنت

در شرایط خاص امنیتی، ممکن است دولت‌ها ناگزیر به اعمال محدودیت شوند. اما در چنین مواردی، رعایت اصولی مانند تدوین نظام حقوقی شفاف، تفکیک ترافیک تجاری از عمومی، ایجاد شبکه ملی هوشمند، شفافیت در اطلاع‌رسانی، حمایت از ابزارهای عبور امن، توسعه زیرساخت پهن‌باند، مشارکت بخش خصوصی در سیاست‌گذاری و تقویت پلتفرم‌های داخلی ضروری است. این اقدامات می‌تواند از شدت آسیب‌ها بکاهد و اعتماد عمومی را حفظ کند.

اینترنت، زیرساختی حیاتی نه ابزار قابل حذف

فیلترینگ و قطعی اینترنت، نه صرفاً یک تصمیم فنی یا امنیتی، بلکه بحرانی اقتصادی، اجتماعی و فناورانه است. در دنیای امروز، محدودسازی فناوری به معنای محدودسازی رشد، اشتغال، نوآوری و اعتماد عمومی است. دولت‌ها باید در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با اینترنت، ملاحظات گسترده‌ای را در نظر بگیرند و حتی‌الامکان از قطع گسترده اینترنت خودداری کنند. آینده اقتصاد دیجیتال ایران، در گرو پایداری، شفافیت و تعامل سازنده با فناوری است.