عبور از پدیده تک فرزندی؛ نیازمند تبیین آسیب‌های آن است

استان اصفهان بیش از پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. نرخ باروری اما در استان اصفهان بسیار پایین‌تر از نرخ جایگزینی جمعیت و حدود یک است درحالیکه بر اساس استانداردها این نرخ باید بیش از ۲ باشد

روانشناس بالینی و پژوهشگر جمعیت در اصفهان گفت: عبور از پدیده تک فرزندی؛ نیازمند تبیین آسیب‌های این تصمیم برای فرزند، خانواده و جامعه است.

زهره مؤمنی در گفت و گو با ایرنا افزود: تجارب گذشته والدین در زندگی با خواهر و برادر، باورها، فرهنگ جوامع، فناوری، اولویت قرار گرفتن اهداف و خواسته‌های والدین در زندگی مشترک و تنگناهای اقتصادی از جمله دلایل ظهور پدیده تک فرزندی در کشور است.

وی با بیان اینکه این موضوع در گذر زمان اکنون به یک عُرف در جامعه تبدیل شده است، افزود: این در حالی است که تک فرزند بودن پیامدهای روانی و عاطفی برای فرزند به‌دنبال دارد.

مؤمنی با بیان اینکه آسیب‌ها ابتدا متوجه تنها فرزند خانواده است، ادامه داد: بار مسوولیت بیش از اندازه، نبود حرکت و انگیزه، بیگانه بودن با مفاهیم صبر و فداکاری و نداشتن دیدگاه و طرح‌واره‌های لازم برای رؤیایی فرزند با واقعیت‌های جامعه در بزرگسالی، از مهمترین آسیب‌های این پدیده است.

روانشناس بالینی گفت: از سوی دیگر وقتی توجه والدین به یک فرزند منتهی می‌شود بار نگرانی و استرس‌ها علاوه بر آنها به فرزندشان نیز منتقل می‌شود.

این پژوهشگر افزود: تنها فرزند خانواده وقتی بزرگ می‌شود و ازدواج می‌کند یا دنبال اهداف خود می‌رود، والدین او به شدت احساس تنهایی می‌کنند در حالی که هنوز به سن کهولت و میانسالی نرسیده‌اند.

مؤمنی با بیان اینکه این مسئله در خانواده‌های دارای چند فرزند وجود ندارد، افزود: در این خانواده‌ها والدین با فاصله زمانی معقول و به‌تدریج و با پذیرش ذهنی در زمان سالمندی شاهد استقلال فرزندان هستند و گاهی در این سنین همچنان با فرزندان کوچکتر خود زندگی می‌کنند؛ الگویی که در سبک زندگی ایرانی وجود داشته است و همه ما آن را درک کرده‌ایم.

روانشناس بالینی افزود: از طرفی تک فرزند وقتی خود به کهنسالی و میانسالی می‌رسد با محدودیت‌های بیشتری رو به رو می‌شود و گاهی هزینه‌های مضاعف در زمینه نگهداری و درمان او به جامعه تحمیل می‌شود.

این پژوهشگر جمعیت عنوان کرد: اگرچه بسیاری از خانواده‌ها بدنبال نگرانی‌های اقتصادی، به تک فرزندی یا حتی بی فرزندی قناعت می‌کنند اما خانواده‌های زیادی نیز وجود دارد که با وجود تمکن مالی و سطح درآمد بالا بیش از یک فرزند ندارند.

مؤمنی با بیان اینکه این مقوله نیازمند تبیین، مطالعه، ارائه راهکارهای به روز و مشوق‌های مختلف است، افزود: راهکارهای فرزندآوری و افزایش جمعیت باید در سطح فردی، خانواده، جامعه و به صورت سیاست‌های خرد و کلان تعریف شود.

وی تصریح کرد: در نهایت تصمیم‌ها و برنامه ریزی‌ها در این رابطه نیازمند پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی است زیرا با موضوعی رو به رو هستیم که بطور مستقیم با باور و طرح‌واره‌های افراد جامعه بستگی دارد.

این پژوهشگر جمعیت تاکید کرد: الگوسازی هوشمندانه مادران دارای چند فرزند از میان قشرهای مختلف جامعه و اختصاص مشوق‌های قابل توجه به آن‌ها می‌تواند در باورپذیری مادران تک فرزند و بدون فرزند مؤثر باشد.

وی مشارکت رسانه‌ها، صاحبنظران، پژوهشگران، برنامه ریزان و مدیران اجرایی را در پیاده سازی اهداف قانون جوانی جمعیت ضروری دانست.

استان اصفهان بیش از پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. نرخ باروری اما در استان اصفهان بسیار پایین‌تر از نرخ جایگزینی جمعیت و حدود یک است درحالیکه بر اساس استانداردها این نرخ باید بیش از ۲ باشد.

از این رو بر اساس بینی مسوولان استان، اگر نرخ باروری کمتر از جایگزینی جمعیت باشد، هرم سنی جمعیت اصفهان با شتاب به سمت پیری می‌رود و با بحران جمعیت مواجه خواهیم شد.

۳۰ اردیبهشت سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی رهبر انقلاب در تقویم جمهوری اسلامی ایران، “روز ملی جمعیت” نام گرفته است.

هفته ملی جمعیت در سال ۱۴۰۲ از ۲۴ تا ۳۰ اردیبهشت؛ با عنوان «سهم من از جوانی ایران» نامگذاری شده است.