صنعت بوم‌گردی کاشان در سراشیبی سقوط/اقتصاد گردشگری رو به افول رفت

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، هادی نجف زاده: گردشگری یکی از پاک‌ترین و در عین حال پرسودترین صنایع حال حاضر جهان است؛ در ایران نیز به دلیل برخورداری از هویت و فرهنگی اصیل اخیراً شاخه‌ای از صنعت گردشگری با قدرت شکل گرفت که بر طبق آن با تکیه بر سنت‌ها و فرهنگ و فضای کالبدی بجا مانده از گذشته گردشگران داخلی و به خصوص خارجی را جذب کرد.

صنعت بوم گردی توانست در مدت کوتاهی بخش توریسم ایران و به خصوص مناطق مرکزی و کویری را با تحولی شگرف همراه کند اما این تمام ماجرا نبود. ساختمانی که آجر به آجر آن توسط فعالان بخش گردشگری و در طول سالیان سال بنا گذاشته شده بود به ناگاه توسط طوفان کرونا در هم پاشیده شد و به جز خسارات و آسیب‌های به جامانده از انواع و اقسام بدهی‌های مالی و بانکی ره آوردی برای فعالین این حوزه نداشت.

نکته حائز اهمیت در صنعت بوم گردی مهاجرت معکوسی بود که از شهر به روستاها انجام گرفت. به گفته کارشناسان و فعالین این حوزه با اوج و رونق صنعت بوم گردی در ایران بسیاری از افراد و خانواده‌هایی که پیش از این روستای محل سکونت خود را ترک و رهسپار شهر شده بودند، با مشاهده رونق این صنعت مجدداً به روستاها برگشته و با فراهم آوردن امکانات و ملزومات لازم اقامتگاهی بومی در روستای خود احداث و علاوه بر اینکه باعث رونق اقتصادی خود و اهالی آن روستا شدند، باعث اشتغال مستقیم و غیرمستقیم بسیاری از اطرافیان خود نیز گشتند و این یعنی با توسعه صنعت بوم گردی با یک تیر چند نشان هدف گرفته شد.

توسعه بوم گردی در کشور باعث ایجاد اشتغال و تولید منابع درآمدی پایدار می‌شود

نماینده مردم کاشان و آران و بیدگل در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه توسعه بوم گردی در کشور باعث ایجاد اشتغال و تولید منابع درآمدی پایدار برای بسیاری از هموطنان می‌شود، اظهار داشت: در حالی که کشور با بیکاری بخش زیادی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی همراه است توسعه بوم گردی می‌تواند زمینه اشتغال را برای این دانش آموختگان فراهم کند.

سیدجواد ساداتی نژاد با اشاره به اینکه دولت باید از فعالان آسیب دیده از صنعت بوم گردی حمایت‌های لازم را انجام دهد، ابراز داشت: بیش از دو هزار فعال صنعت بوم گردی در کل کشور وجود دارد که بیشترین آسیب را از شیوع کرونا در صنعت گردشگری دیده‌اند و بر همین مبنا باید دولت حمایت‌های ویژه‌ای را از آنها انجام دهد.

توسعه صنایع دستی در گروه توسعه صنعت گردشگری و بوم گردی

وی توسعه صنایع دستی و همچنین ترویج فرهنگ و رسوم اصیل ایرانی را یکی دیگر از نتایج توسعه بوم گردی دانست و تصریح کرد: انتقال ۱۰ درصد گردشگرانی که از شهرهای ایران بازدید می‌کنند به روستاها می‌تواند علاوه بر توسعه اقتصادی روستاها باعث افزایش مهاجرت معکوس نیز بشود.

نماینده مردم کاشان و آران و بیدگل در مجلس شورای اسلامی جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی منطقه کاشان را از جمله مهمترین ابزارهای توسعه بوم گردی این منطقه دانست و خاطرنشان کرد: افزایش اشتغال و کارآفرینی در بین خانواده‌ها، تقویت بنیان اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های بومی و محلی برای ترویج هویت ایرانی اسلامی و غیره در توسعه صنعت گردشگری به خصوص بوم گردی مؤثر است.

وی با اشاره به اینکه یکی از اولویت‌های مجلس یازدهم مباحث اقتصادی و بهبود معیشت مردم است، بیان داشت: توسعه صنعت گردشگری نقش مؤثری در بهبود معیشت خانواده‌ها دارد و بر همین مبنا حمایت از فعالین این بخش باید در دستور کار مجلس و همچنین دولت قرار بگیرد.

بوم گردی نه برای یک فرد بلکه برای یک خانواده اشتغالزایی دارد

کارشناس گردشگری نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار ضمن اشاره به چندی از حوادث سال ۹۸ که باعث وارد آمدن آسیب‌هایی به پیکره صنعت گردشگری کشور شد، اظهار داشت: یکی از مهمترین مشخصات بوم گردی این است که این حوزه از گردشگری برای یک خانواده و نه فقط برای یک فرد ایجاد اشتغال می‌کند.

آزاده خراسانی با بیان اینکه توسعه بوم گردی در یک محله و یا یک روستا باعث افزایش اشتغالزایی ساکنین بومی می‌شود، ابراز داشت: در صورتیکه این صنعت دچار آسیب شوند هم ممکن است منبع درآمدی کل یک خانواده ضربه ببیند.

وی با اشاره به اینکه گردشگری کاشان شش ماه از سال رونق و شش ماه دیگر عملاً هیچ رونقی ندارد، تصریح کرد: عملاً مدیران مراکز اقامتی و شاغلین در این صنعت باید در شش ماه پررونقی کار برداشت لازم برای پرداخت هزینه‌های شش ماه دیگر از جمله حقوق کارمندان و غیره را داشته باشند.

کارشناس گردشگری با بیان اینکه اقامتگاه بوم گردی در یکی از محلات قدیمی کاشان دارد، خاطرنشان کرد: در زمان شیوع کرونا ما تصمیم گرفتیم حتی قبل از ابلاغ دولت به منظور احترام به ساکنین محل که اغلب افرادی سالخورده هستند اقامتگاه خود را تعطیل کنیم.

بسیاری از اقامتگاه‌های بوم گردی برخی از صنایع دستی فراموش شده را احیا کردند، بر این اساس توسعه بوم گردی می‌تواند برای کوچک‌ترین فرد تا بزرگ یک خانواده و حتی زنان منبع درآمد باشد

وی با اشاره به اینکه ساکنین محلی در اوایل فعالیت اقامتگاه‌های بوم گردی در محلات قدیمی دید خوبی به این موضوع نداشتند، بیان داشت: وقتی این ساکنان متوجه شدند که با توسعه بوم گردی و رفت و آمد گردشگران و توریست‌ها باعث رونق اقتصادی خانواده‌های آنها می‌شود، دیدشان به این حوزه از گردشگری تغییر کرد.

اقامتگاه‌های بوم گردی باعث احیای صنایع دستی فراموش شده شدند

خراسانی با بیان اینکه بسیاری از اقامتگاه‌های بوم گردی برخی از صنایع دستی فراموش شده را احیا کردند، یادآور شد: توسعه بوم گردی می‌تواند برای کوچک‌ترین فرد تا بزرگ یک خانواده و حتی زنان منبع درآمد باشد و این در حالیست که حتی زنان خانواده هم بدون حضور در اجتماع و با کار در خانه می‌توانند برای خود منبع درآمد داشته باشند.

خراسانی شیوع کرونا را یکی از مهمترین عوامل نابودی صنعت گردشگری نه فقط در ایران و کاشان بلکه در تمام دنیا دانست و متذکر شد: بسیاری از مدیران اقامتگاه‌های بوم گردی وام‌های کلانی برای ترمیم و یا احداث اقامتگاه‌های خود اخذ گرفته بودند که با شیوع کرونا و تعطیلی مراکز اقامتی بسیاری از آنها در آستانه ورشکستگی هستند.

اعطای بسته‌های حمایتی برای رونق فعالیت فعالان حوزه بوم گردی کافی نیست

وی پرداخت وام‌ها، تسهیل در پرداخت اقساط معوقه، بسته‌های حمایتی مالیاتی و غیره را که دولت برای حمایت از صنعت گردشگری در نظر گرفته است را برای هتل‌ها و اقامتگاه‌های بزرگ مناسب دانست و تاکید کرد: این بسته‌ها هر چند برای فعالین حوزه بوم گردی لازم است ولی کافی نیست چراکه فعالان این حوزه اغلب افرادی هستند که تمام سرمایه خود را در این بخش وارد کرده‌اند و به همین دلیل دولت برای صاحبان اقامتگاه‌های بوم گردی باید بسته‌های ویژه در نظر بگیرید.

این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه بوم گردی در چند سال اخیر باعث مهاجرت معکوس اهالی روستاها شده بود، گفت: امیدواریم با حمایت‌های دولت صاحبان اقامتگاه‌های سنتی در شهرها و روستاها که به بیش از دو هزار نفر می‌رسند مجدداً شاهد رونق این صنعت در شهر و روستای خود باشند.

هتل‌های چند ستاره نسبت به اقامتگاه‌های بوم گردی آسیب کمتری از کرونا دیدند

همانطور که ذکر شد مسئولین و مدیران بخش صنعت گردشگری لازم است در اعطای تسهیلات برای بخش‌های آسیب دیده از کرونا در صنعت گردشگری باید توجه ویژه‌ای به بخش‌های بوم گردی مستقر در روستاها داشته باشند.

بخش‌های قوی صنعت گردشگری همانند هتل‌های لوکس و چند ستاره با اختلاف بسیار زیادی نسبت به بخش‌های کوچک‌تر همانند اقامتگاه‌های بوم گردی دارای آسیب و زیان کمتری شده‌اند و بر همین اساس لازم است اعطای این تسهیلات با اولویت واحدهای بوم گردی انجام شود.

هرگونه تصمیم گیری اشتباه در این زمینه می‌تواند علاوه بر نابودی صنعت بوم گردی باعث بیکاری بخش عظیمی از فعالان این حوزه نیز شود. بسیاری از افرادی که در این بخش حضوری فعال دارند از بین دانش آموختگان دانشگاهی هستند که با عشق و علاقه پا در میدان صنعت گردشگری و توریسم گذاشته و باید حمایت شوند.

لزوم استفاده از تجارب دیگر کشورها برای توسعه اقتصاد بوم گردی

در این ارتباط یک کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به لزوم استفاده از تجربیات دیگر کشورها برای توسعه اقتصاد بوم گردی اظهار داشت: کشورهایی همچون مراکش، مصر تجارب بسیار خوبی در توسعه صنعت بوم گردی دارند که باید مورد توجه قرار بگیرد.

کیوان فرامرزی با بیان اینکه حمله کرونا به بخش گردشگری بیش از دیگر اصناف مخرب و ویرانگر بود، گفت: برای ساختن مجدد پایه‌های صنعت گردشگری به خصوص بوم گردی علاوه بر حمایت‌های دولتی باید حضوری فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه گردشگری و توریسم یک صنعت پاک با ارزآوری فراوان است، یادآور شد: ظرفیت‌های اقتصادی کاشان همچون بناهای تاریخی و فرهنگی، صنعت گلاب‌گیری و صنایع دستی اصیل باید در دوران پساکرونا با قدرت و شدت بیشتری به مردم جهان معرفی شود.

فعالین حوزه گردشگری باید با تولید محتوا و معرفی کاشان و ظرفیت‌های فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری در فضای مجازی حضوری فعال برای توسعه صنعت گردشگری داشته باشند

از ظرفیت فضای مجازی در دوران پساکرونا نباید غافل شد

کارشناس اقتصادی استفاده از ظرفیت فضای مجازی را یک فرصت برای توسعه گردشگری در ایران و به خصوص در کاشان دانست و خاطرنشان کرد: فعالین حوزه گردشگری نباید فقط منتظر کمک‌های دولتی باشند و باید با تولید محتوا و معرفی کاشان و ظرفیت‌های فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری در فضای مجازی حضوری فعال برای توسعه صنعت گردشگری داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه اغلب گردشگران خارجی را توریست‌های فرهنگی دانست و بیان داشت: هر چند توریست‌های فرهنگی بر خلاف توریست‌های تفریحی کمتر هزینه می‌کنند ولی این افراد برای تشویق دیگر دوستان و هموطنان خود برای سفر به کشور ایران نقش موثرتری می‌توانند داشته باشند.

فرامرزی با اشاره به اینکه زمان طلایی پذیرش گردشگر در کاشان که مربوط به ماه‌های ابتدایی سال است سپری شده است، تصریح کرد: لازم است مدیران و مسئولان شهرستان کاشان از هم اکنون برای شهریور، مهر و آبانماه که اغلب گردشگران خارجی برای بازدید از اماکن فرهنگی کاشان سفر می‌کنند، برنامه ریزی مناسبی داشته باشند.

حمایت از توسعه صنعت گردشگری یک سرمایه گذاری پایدار برای دولت‌هاست

بعد از اعلام سیر نزولی ابتلاء به کرونا در منطقه کاشان و با ابلاغ ستاد ملی مبارزه با کرونا اقامتگاه‌های گردشگری کاشان مجاز به استفاده از ۵۰ درصد ظرفیت خود برای پذیرش مهمانان شدند؛ این در حالی است که به دلیل جولان کرونا در کشور و با توجه به اظهارنظرهای مسئولین برای عدم سفر هموطنان وضعیت اقامتگاه‌های گردشگری به خصوص واحدهای بوم گردی تفاوت آن چنانی با قبل از صدور این ابلاغیه نداشته است.

در این بین واحدهای بوم گردی روستایی بسیار شکننده‌تر از دیگر واحدها هستند و باید حمایت‌های لازم از طرف مدیران و مسئولین محلی و ملی انجام شود. اعطای تسهیلات بانکی فقط یک شاخه از این حمایت‌هاست و اگر بخواهیم شاهد نابودی و ورشکستگی این حوزه از صنعت گردشگری در کشور نشویم باید هر چه زودتر با محوریت فرمانداری‌ها و بخشداری‌های و هماهنگی با دیگر دستگاه‌های اجرایی و خدمات رسانی از این واحدها حمایت شود.

حمایت از توسعه صنعت گردشگری یک سرمایه گذاری پایدار برای دولت هاست چراکه علاوه بر توسعه اقتصادی می‌تواند باعث توسعه زیرساخت‌های هر منطقه نیز شود؛ امید است با اتخاذ تصمیماتی درست و کارشناسانه شاهد تزریقی جان دوباره به صنعت گردشگری به خصوص حوزه بوم گردی در دوران پساکرونا باشیم.