شپش پولدار و بی‌پول ، ایرانی و خارجی نمی‌شناسد
ابتلا به شپش سر یک مشکل بهداشتی شایع در ایران است که محدود به قشر یا ملیت خاصی نیست؛ بلکه همه افراد، اعم از ثروتمند و فقیر، ایرانی و اتباع خارجی، در معرض آن قرار دارند. این موضوع به‌ویژه در آغاز سال تحصیلی و تجمع دانش‌آموزان در مدارس اهمیت بیشتری می‌یابد. رعایت بهداشت فردی، آموزش و اطلاع‌رسانی علمی و اقدامات پیشگیرانه نقش کلیدی در کنترل و کاهش شیوع شپش دارند.
در گفت‌وگوی اخبار اصفهان با صابر جباری، رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، ابعاد مختلف شیوع شپش و راهکارهای پیشگیری مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه به تفصیل بیان می‌شود.
چرا شپش سر در مهر ماه و آغاز سال تحصیلی شیوع بیشتری دارد؟
شیوع شپش سر به طور مشخص در نیمه دوم سال و شروع سال تحصیلی افزایش می‌یابد. دلیل اصلی این موضوع، افزایش تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس و به تبع آن نزدیک شدن فیزیکی بیشتر آن‌هاست که شرایط انتقال شپش را فراهم می‌کند. همچنین، رعایت کمتر بهداشت فردی در این دوره توسط دانش‌آموزان، به ویژه در پایه‌های پایین‌تر دبستان که دانش‌آموزان ممکن است هنوز مراقبت‌های لازم از خود را انجام ندهند، باعث افزایش خطر گسترش شپش سر می‌شود. به عبارتی، این دو عامل که تراکم بالا و کمبود رعایت بهداشت است، به‌طور مستقیم با افزایش انتقال شپش ارتباط دارد.
آیا شیوع شپش محدود به گروه خاصی است؟ آیا تبعیض جنسیتی یا قومی وجود دارد؟
تصور عمومی که شپش سر تنها در میان افراد فقیر یا اتباع خارجی وجود دارد، کاملاً اشتباه است. صابر جباری تأکید می‌کند که شپش سر یک انگل است که همه افراد جامعه فارغ از وضعیت اقتصادی، اجتماعی، ملیت یا قومیت را تهدید می‌کند. غنی و فقیر، ایرانی و غیر ایرانی، همه در معرض آن هستند. بنابراین، تمرکز صرف بر گروه خاصی در مبارزه با این مسئله نمی‌تواند راه‌حل کاملی باشد؛ بلکه افزایش سواد سلامت خانواده‌ها و توجه به رعایت بهداشت فردی برای همه ضروری است.
نقش رعایت بهداشت فردی در پیشگیری از شیوع شپش چیست؟
رعایت بهداشت فردی، مهم‌ترین و نخستین گام در پیشگیری از شیوع شپش است. این شامل شانه کردن مرتب موها، شستشوی موی سر با شامپوهای مناسب و همچنین اجتناب از تماس مستقیم سر به سر با دیگران می‌شود. در مدارس، به ویژه در پایه‌های ابتدایی که دانش‌آموزان کمتر به این نکات توجه می‌کنند، آموزش مستمر و دقیق باید انجام شود. همچنین نیاز است که در مدارس دخترانه امکان برداشتن مقنعه فراهم شود تا بررسی بهداشت سر به درستی انجام شود و دانش‌آموزان آلوده سریع شناسایی و اقدامات درمانی به موقع انجام گیرد.
چه اقداماتی در مدارس می‌تواند به کنترل و پیشگیری شپش کمک کند؟
مسئولان بهداشت مدارس، مدیران و مربیان بهداشت باید با دقت و مستمر بر رعایت نکات بهداشتی نظارت داشته باشند. انجام کنترل اولیه هنگام ورود دانش‌آموزان به مدرسه برای شناسایی افراد آلوده و همچنین جداسازی سریع آن‌ها از سایر دانش‌آموزان بسیار مهم است. علاوه بر این، آموزش و افزایش آگاهی دانش‌آموزان و خانواده‌ها به صورت مستمر، استفاده صحیح از وسایل شخصی مانند شانه و کلاه، و پرهیز از اشتراک‌گذاری لوازم شخصی کمک‌کننده است. وزارت بهداشت در برخی مناطق محروم که شیوع شپش بالاتر است، شامپوهای درمانی را به صورت رایگان در اختیار قرار می‌دهد.
آیا وزارت بهداشت برنامه‌ها و دستورالعمل‌های خاصی برای پیشگیری از شپش دارد؟
برنامه‌های وزارت بهداشت بیشتر بر مبنای آموزش و اطلاع‌رسانی است و نیاز به تجهیزات و داروهای خاص به‌صورت کلی وجود ندارد. با این حال، پیش از شروع سال تحصیلی، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی موظفند اطلاع‌رسانی علمی و دقیق درباره روش‌های انتقال شپش، اهمیت رعایت بهداشت فردی و راه‌های درمان را به خانواده‌ها و دانش‌آموزان ارائه دهند. این اقدام سبب می‌شود فرهنگ رعایت بهداشت فردی جابیفتد و به امری طبیعی و ضروری در اجتماع تبدیل شود.
نقش رسانه‌ها و ارگان‌های فرهنگی در اطلاع‌رسانی و پیشگیری چیست؟
رسانه‌ها، صدا و سیما، روزنامه‌ها و سایت‌های خبری نقش حیاتی در آموزش و اطلاع‌رسانی صحیح عمومی درباره شپش دارند. ارائه اطلاعات علمی و غیرحساسیت‌زا درباره علل، راه‌های انتقال و روش‌های درمان شپش باید پیش از شروع مدارس انجام شود تا خانواده‌ها و مدارس به موقع آمادگی لازم را داشته باشند. اطلاع‌رسانی مستمر و برنامه‌ریزی شده، به کاهش هراس‌ها و استیگماهای مرتبط با شپش کمک می‌کند و باعث می‌شود افراد با نگرش علمی و مسئولانه به پیشگیری و درمان آن نزدیک شوند.
تکالیف و مسئولیت‌های مدیران و مربیان بهداشت مدارس چیست؟
مدیران و مربیان بهداشت مدارس مسئول انجام اقدامات پیشگیرانه و نظارتی در راستای کنترل شپش هستند. آن‌ها باید اطمینان حاصل کنند که همه دانش‌آموزان در ابتدا و سپس به صورت مستمر از نظر شپش بررسی می‌شوند و افراد آلوده تحت درمان قرار می‌گیرند. همچنین باید بر رعایت بهداشت فردی دانش‌آموزان نظارت کرده و آموزش‌های لازم را مکرراً تکرار نمایند. هرگونه کوتاهی یا کم‌کاری در این زمینه قابل قبول نیست و می‌تواند منجر به شیوع بیشتر شپش در مدارس شود.
نظارت مستمر پس از آغاز سال تحصیلی چگونه باید انجام شود؟
علاوه بر پایش اولیه، نظارت مداوم در طول سال تحصیلی بسیار حیاتی است. مربیان بهداشت و مدیران مدارس باید اطمینان دهند که دانش‌آموزان بهداشت فردی خود را رعایت می‌کنند، خصوصاً در زمینه شانه کردن موی سر، عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی و حفظ فاصله در مواقعی که امکان دارد. معاینه مستمر و به موقع دانش‌آموزان برای شناسایی موارد جدید شپش، باعث کنترل به موقع بیماری می‌شود.
آمار دقیق دانش‌آموزان مبتلا به شپش در سال گذشته چیست؟
آمارهای مربوط به دانش‌آموزان مبتلا به شپش سر توسط وزارت بهداشت جمع‌آوری شده‌اند، اما در این گفتگو آمار دقیق در دسترس نیست. با این حال، افزایش آگاهی و نظارت‌های موثر تاکنون موجب کاهش نسبی شیوع آن در بسیاری از مناطق شده است.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰