شوک قیمتی تخته گاز می رود

یلدا توکلی : خودروهای داخلی در حال افزایش قیمت هستند و این نارضایتی مشتری را به دنبال دارد به طوری که بالای ده میلیون تومان قیمت برخی از خودروها به ناگاه افزایش قیمت داشته‌اند.

• نوسانات قیمتی شدید در بازار خودرو

نوسانات قیمتی شدید در بازار خودرو این روزها دیده می‌شود به طوریکه همه قیمت‌ها صعودی است و بازار خودرو بسیار پر تلاطم است، بررسی قیمت‌ها در بازار خودرو، حاکی از جهش قیمت خودروهای پراید است؛ این افزایش قیمت در بین خودروهای پژو نیز مشهود است و خودروهای مونتاژ گروه پژو نیز افزایش قیمت‌ها را تجربه کردند. البته قیمت‌های ثبت‌شده در سایت‌های آگهی خودرو پس از گذشت یک هفته از سقف‌شکنی دلار، حکایت‌گر بلاتکلیفی و سردرگمی بازار است و مردم نیز سرگردان شده‌اند که این بالا رفتن قیمت‌ها ثبات دارد یا ممکن است قیمت به روزهای گذشته باز گردد. پژو ۲۰۷ اوایل هفته جاری در غالب طرح فروش ویژه مادران با قیمت ۲۱۵ میلیون تومان عرضه شد، اما در بازار آزاد دقیقاً دو برابر نرخ کارخانه معامله می‌شود. به این ترتیب اختلاف قیمت ۲۰۷ در کارخانه و بازار دقیقاً ۱۰۰ درصد است و بررسی‌ها نشان می‌دهد هشت خودرو داخلی دیگر در بازار آزاد بیش از دو برابر قیمت کارخانه خرید و فروش می‌شوند. مدل‌هایی که لزوماً گران‌ترین خودروهای داخلی نیستند، اما طبق آمار جزو محبوب‌ترین خودروها در طرح‌های پیش‌فروش خودروسازان هستند. اختلاف قیمت سمند دوگانه‌سوز در کارخانه و بازار الان تقریباً ۳۰۰ میلیون تومان است. در آخرین فهرست قیمت محصولات ایران خودرو که اوایل آبان امسال منتشر شد، قیمت سمند دوگانه‌سوز در کارخانه ۱۶۹ میلیون تومان بود، اما همین محصول در بازار آزاد ۴۶۸ میلیون تومان دست به دست شد. تفاوت ۲۹۹ میلیون تومانی قیمت سمند دوگانه‌سوز در کارخانه و بازار به معنی اختلاف ۱۷۵ درصدی آن است و این عدد بین تمام خودروهای داخلی یک رکورد محسوب می‌شود.

• بیش از ۷۰۰ درصد افزایش قیمت

سال ۹۳ خودرو در بازار کمی افزایش قیمت داشت که محمدباقر نوبخت، سخنگوی وقت دولت در آن زمان اعلام کرد رئیس‌جمهور از افزایش قیمت خودرو مکدر است. این در حالی است که در پایان دولت دوازدهم در تیرماه ۱۴۰۰ قیمت خودرو به طور متوسط بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ درصد افزایش قیمت پیدا کرده بود، البته در تابستان سال ۹۴ پویشی به نام نخریدن خودروی صفر تشکیل شد و بسیاری از مردم به آن پیوستند. این پویش به حدی تأثیر گذار بود که ۱۱۰ هزار خودرو روی دست خودروسازان باقی ماند و امکان دپوی بیشتر برای آن‌ها وجود نداشت. این پویش که چند ماهی به‌طول انجامید، صدای خودروسازان و وزارت صمت را درآورد و باعث شد در این زمینه چاره‌ای بیندیشند. در آن زمان خرید و فروش خودروهای دست‌دوم رونق گرفته‌بود تا این‌که در پاییز همان سال تصمیم گرفته‌شد به خریداران خودرو تسهیلاتی با بازپرداخت هفت‌ساله داده شود در حقیقت وقتی دولت دید باید تغییرات گسترده در صنعت خودروسازی ایجاد کند یا با روش‌های جذاب، خودروهای دپویی را به فروش برساند، گزینه دوم را برگزید. استقبال هم آن‌قدر زیاد بود که حدود ۲۰ هزار خودرو بیش از خودروهای دپویی ثبت‌نام شد، اما مشکل اینجا بود که تأمین مالی مازاد ۱۱۰ هزار خودرو انجام نشده‌بود، اما بانک‌مرکزی چند ماه بعد اعلام کرد تأمین مالی آن هم انجام می‌شود. افرادی که هفت‌سال پیش خودروی ۲۰۶ را با قیمت ۳۰ تا ۳۲ میلیون تومان که ۲۵ میلیون‌تومان آن را از طریق تسهیلات با نرخ ۱۶ درصد خریداری کرده‌بود، امسال آخرین قسط خود را پرداختند و اکنون خودرویی بیش از ۱۵۰ میلیون تومان در اختیار دارند. البته این ماهیت کشورهای تورمی است که تسهیلات در هر شرایطی به صرفه است.

• ایران همچنان مشغول مونتاژ خودروها

زمانی که صحبت از خودروسازی ایران به میان می‌آید خودروسازی کره‌جنوبی نیز کنار آن قرار می‌گیرد و مقایسه‌ها آغاز می‌شود که چرا چشم بادامی‌ها با این‌که همزمان با ایران وارد صنعت خودروسازی شدند، اکنون یکی از صادرکنندگان این بخش هستند و ایران همچنان مشغول مونتاژ خودروها به خصوص خودروهای فرانسوی است. سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهور هم در این باره اظهارنظرهای زیادی دارد که اخیراً نیز اعلام کرده «سال ۸۴ و ۸۵ قول دادند کیفیت و ایمنی را درست کنند، اما انجام نشد و ما آنها را رها کردیم اما الان بنا نداریم رها کنیم، ولی با وجود کاهش کیفیت قیمت‌ها نجومی بالا رفته است.

• بازگشت سیستم قرعه‌کشی با کاهش تولید خودروسازان

در گذشته وقتی خط تولید پیکان در ایران راه‌اندازی شد، سیستم قرعه‌کشی اجرا می‌شد. به این صورت که افراد برای خرید این خودرو باید ثبت‌نام می‌کردند و پس از برنده‌شدن و تسویه مبلغ، خودروی خود را تحویل می‌گرفتند، اما با افزایش تیراژ تولید، این خودروسازان بودند که شرایط خرید را برای متقاضیان آسان می‌کردند. این رویه از اوایل دهه ۸۰ تا سال ۹۷ ادامه داشت. خود روسازان با هر مناسبتی شرایط ویژه فروش در نظر می‌گرفتند و طرح‌های مختلفی را پیشنهاد می‌دادند. همه این موارد برای عرضه خودروهایی بود که کیفیت چندانی نداشتند و خودروسازان سعی می‌کردند محصولات خود را در بازار به مصرف‌کنندگان بفروشند. و اما اردیبهشت ۹۹ زمانی که تولید خودروسازان به شدت کاهش یافت، سیستم قرعه‌کشی بازگشت. این رویه در دولت دوازدهم همچنان ادامه داشت و میراث آن به دولت سیزدهم رسید. اکنون در خودروسازی سایپا سیستم قرعه‌کشی حذف شده و شرایط در حال بازگشت است، اما هنوز محصولات پرتقاضای ایران‌خودرو از طریق میراث دولت دوازدهم به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد.

• ساختار خودروسازی ایراداتی دارد

درست هفت سال پیش، پویشی به نام نخریدن خودروی صفر تشکیل شد؛ پویشی که باعث شد ۱۱۰ هزار خودروی آماده در پارکینگ خودروسازان خاک بخورد. در آن زمان هرچه خودروسازان شرایط فروش را آسان اعلام کردند باز هم تقاضایی برای آن ثبت نشد. این پویش به دلیل پایین بودن کیفیت خودرو تشکیل شد، اما دولت اقدامی انجام داد که خالی شدن پارکینگ خودروسازان را به دنبال داشت. از آن زمان تاکنون صنعت خودرو هفت وزیر به خود دیده، اما هنوز کیفیت خودروها تعریفی ندارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد ساختار خودروسازی ایراداتی دارد که تمایل به پوست‌اندازی و بهبود شرایط نیست و وزرای صنعت هم نقشی تاثیرگذار در این زمینه نمی‌توانند داشته‌باشند. در واقع تعرفه بالای واردات خودرو در طول سال‌های گذشته باعث شده خودروسازان آن طور که انتظار می‌رفت پوست‌اندازی نکنند و کیفیت خود را ارتقا ندهند. تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی در شرایطی به خودروهای دپو شده داده شد که ۸۰ درصد قیمت خرید یک خودرو را شامل می‌شد.