حیات یوزها یعنی تنفس حیات وحش
در قلب دشت‌های توران، زیستگاه یکی از آخرین بازماندگان یوزپلنگ آسیایی، تلاشی تازه برای کاهش تهدیدهای انسانی علیه این گونه در حال انقراض آغاز شده است. محور ارتباطی عباس‌آباد به میامی، یکی از کریدورهای مهم عبور یوز در منطقه، سال‌ها شاهد تصادف‌های شبانه منجر به مرگ این گونه نادر بوده است. حالا با ابتکاری مشترک میان صنعت و محیط‌زیست، پروژه‌ای برای روشن‌سازی بخشی از این مسیر با رویکردی زیست‌محیطی اجرا شده است؛ اقدامی که امید تازه‌ای برای ادامه حیات یوز ایرانی ایجاد کرده است.
این پروژه که تابستان ۱۴۰۲ طی دو ماه با مشارکت یک شرکت تولیدکننده تجهیزات روشنایی، تحت نظارت کارشناسان محیط‌زیست و با همکاری اداره کل راه استان سمنان اجرا شد، با بهره‌گیری از چراغ‌های LED کم‌مصرف و طراحی سازگار با زیستگاه طبیعی یوز، توانسته است تعادلی میان ارتقاء ایمنی جاده و حفظ آرامش شبانه منطقه برقرار کند.
ایده‌ای برای کاهش تصادفات مرگبار
محمد امینی، فعال محیط‌زیست، درباره خاستگاه این پروژه می‌گوید: «ایده اولیه از دغدغه مشترک در کاهش خطر برخورد خودروها با یوز در شب و حساسیت محور عباس‌آباد به‌عنوان یکی از کریدورهای مهم این گونه جانوری شکل گرفت. با بررسی داده‌های ارائه‌شده توسط متخصصان محیط‌زیست، مشخص شد که این محور در اولویت اقدامات ایمنی قرار دارد.»
پیشنهاد اجرای این طرح از سوی شرکتی مطرح در زمینه روشنایی جاده‌ها ارائه شد که با درک نقش مسئولیت اجتماعی، وارد عمل شد. این شرکت که سال‌ها در زمینه تولید چراغ‌های معابر شهری فعالیت دارد، طراحی پروژه را با تکیه بر استانداردهای محیط‌زیستی و الزامات اداره راه پیش برد.
مشخصات فنی سازگار با زیست‌بوم یوز
در این پروژه از چراغ‌های LED سری ستاره با توان ۲۰۰ وات استفاده شد که با راندمان بالا و مصرف انرژی پایین، مناسب شرایط سخت محیطی منطقه طراحی شده‌اند. زاویه تابش کنترل‌شده این چراغ‌ها مانع خیرگی رانندگان و اختلال در زیست شبانه یوزها می‌شود. طراحی روشنایی به‌گونه‌ای انجام شد که ضمن افزایش دید راننده در شب، کمترین مزاحمت نوری برای حیات‌وحش ایجاد شود. این استانداردها با تأیید مشاوران زیست‌محیطی و اداره راه و شهرسازی اجرا شد.
عبور از چالش‌های سخت‌گذر
امینی درخصوص دشواری‌های اجرای پروژه می‌گوید: «موقعیت جغرافیایی منطقه، شرایط آب‌وهوایی متغیر، دشواری در انتقال تجهیزات و الزام به رعایت زمان‌بندی خاص برای نصب در بازه‌های کم‌رفت‌وآمد، از مهم‌ترین چالش‌ها بود. با این حال هماهنگی مؤثر بین تیم‌های اجرایی، پیمانکار، محیط‌زیست و راه استان سمنان باعث شد پروژه در بازه زمانی مناسب به پایان برسد.»
گامی مهم در حفاظت و آگاهی‌بخشی
آمارها نشان می‌دهد که ۱۳ مورد تصادف ثبت‌شده با یوز در سال ۱۴۰۲ همگی در تاریکی شب رخ داده‌اند. اجرای روشنایی در بخش بحرانی ۲ کیلومتری از این محور، بر اساس تحقیقات جهانی، می‌تواند تا ۶۸ درصد خطر برخورد با حیوانات را کاهش دهد. گرچه هنوز برای قضاوت نهایی به پایش بلندمدت نیاز است، اما گزارش‌های اولیه از کاهش خطرات و استقبال جامعه محلی از این اقدام حکایت دارد.
به گفته امینی، «افزایش ایمنی جاده نه‌تنها به کاهش تصادف یوز کمک می‌کند، بلکه در کاهش حوادث برای اهالی محلی، دامداران و مسافران نیز مؤثر بوده است. این پروژه همچنین توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به اهمیت منطقه حفاظت‌شده توران جلب کرده و نقش موثری در فرهنگ‌سازی ایفا کرده است.»
مزایای اجتماعی و آینده‌نگری
افزون بر نتایج زیست‌محیطی، اجرای چنین پروژه‌هایی می‌تواند پیامدهای مثبتی برای اقتصاد محلی داشته باشد. ایجاد فرصت‌های شغلی در حوزه نگهداری زیرساخت‌ها، پایش زیست‌محیطی و حتی توسعه گردشگری مسئولانه از جمله نتایج بالقوه‌ای است که در گام‌های بعدی قابل تحقق خواهد بود.
پروژه روشنایی محور عباس‌آباد به میامی، نمادی از هم‌افزایی دانش فنی، دغدغه‌های محیط‌زیستی و تعهد اجتماعی است. این پروژه الگویی برای اقدامات مشابه در سایر کریدورهای زیستی کشور محسوب می‌شود و نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای یوز ایرانی است.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰