تنور بازار بد قولی های خودرو همچنان داغ!

یلدا توکلی : یکی از ایده‌های جدید ایران خودرو، در طرح‌های فروش فوری و فوق‌العاده خود، عرضه محصولات جدید به جای خودروهای فرسوده است. این امتیاز جدیدی است که صاحبان این نوع خودروها گرفته‌اند اما در حال حاضر بسیاری از عدم واگذاری به موقع خودرو گلایه دارند، گلایه‌ای که اعتبار خودروسازان را زیر سؤال می‌برد. فکر بدی هم نیست که خودرو فرسوده را تحویل داده و در مقابل خودرو نو آن هم با شرایط ویژه تحویل گرفت اما وقتی وعده و وعیدها با آنچه دیده می‌شود مغایرت پیدا کرده چیزی جز سرگردانی مردم را به همراه نخواهد داشت. فروش محصولات نو به مالکان خودروهای فرسوده یکی از طرح‌های جدیدی است که در دستور کار خودروسازان قرار گرفته است. یکی از ایده‌های جدید ایران خودرو، در طرح‌های فروش فوری و فوق‌العاده خود عرضه محصولات جدید به جای خودروهای فرسوده است. این طرح از سومین مرحله قرعه‌کشی در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو در شهریور ماه اجرا شد و هم‌اکنون نیز ادامه دارد. البته طرح دیگری نیز مشابه طرح جایگزینی وجود داشت که مختص خودروهای تاکسی بود. حال پس از گذشت چند ماه برخی از این برندگان ادعا می‌کنند که ایران خودرو در تحویل خودروهای خود با تأخیر همراه است. این افراد می‌گویند خودروهایی که در شهریورماه برنده شده بودند، با وجود تکمیل وجه و تکمیل فرآیندهای خرید، هنوز به دستشان نرسیده است، برخی از این مشتریان هم براین باورند که سهمیه قرعه کشی پول لاشه خودروی فرسوده را به صاحب آن نمی‌دهند و حدود ۲۰ میلیون تومان خودرو را گران‌تر از قیمت مصوب در اختیار متقاضی می‌گذارند. البته این نخستین باری نیست که خودروسازان طبق تعهد خود عمل نمی‌کنند و تحویل محصولات‌شان با تأخیر همراه است. برای مثال، پیش از ماجرای خودروهای فرسوده در مرداد ماه سال گذشته بود که برخی از برندگان قرعه‌کشی در طرح فروش سایپا اعلام کردند که این شرکت کوییک اس را پس از شش ماه تحویل مشتریان خود نداده است. گفته می‌شد شرکت سایپا نیز در پاسخ به علت تأخیر بهانه کمبود قطعه را می‌آورد. در حالی که در تحویل سایر محصولات با چنین مشکلی همراه نبود.

اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس نیز در خصوص تفکرات غلط برخی مدیران فعال در خودروسازی‌ها به انتقاد از شرایط انحصاری بازار خودرو پرداخت و بیان کرد: در بازار خودرو کشور به علت شرایط انحصاری، خودروساز این اطمینان را دارد که با هر روشی می‌تواند محصولاتش را به فروش برساند و مشتری پیدا خواهد کرد. برخی مدیران حاضر در خودروسازی‌ها، تصور می‌کنند که اگر به جای تحویل ۲ ماهه، خودرو ۱۰ ماهه نیز تحویل داده شود، مشتری باز هم می‌تواند از سود خوبی برخوردار شود. شاکری با بیان اینکه بدقولی خودروسازان در تحویل به موقع خودرو، سرمایه اجتماعی را کاهش می‌دهد، اضافه کرد: باید با متخلفانی که در تحویل به موقع خودروهای پیش‌فروش شده بدعهدی کرده‌اند، برخورد شود و با اخذ خسارت به علت تحویل دیرهنگام خودرو، شرایطی فراهم شود که این خودروها به موقع تحویل داده شوند.

شرکت خودروسازی ایران‌خودرو در این زمینه توضیحاتی ارائه داد و اعلام کرد: بر اساس مصوبه بودجه سال ۱۴۰۱ ارزش گواهی اسقاط به مشتری و خودروساز پرداخت نمی‌شود و مشتریان در قبال استفاده از مزایای طرح و ثبت نام در طرح خودروهای فرسوده در قرعه کشی (سهمیه مجزا) از مشتریان عادی شرکت داده می‌شوند و شانس برنده شدن با احتمال بسیار بالا برای خرید خودرو با قیمت مصوب نسبت به مشتریان عادی را دارند. همچنین مشتری خودروی فرسوده پس از برنده شدن در قرعه کشی و تحویل خودروی اسقاط، فرآیند ثبت نام برای خودروساز آغاز می‌شود و اجباری برای اسقاط قبل از برنده شدن در قرعه کشی نیست. طبق پیگیری‌ها از ایران خودرو، این شرکت ادعا کرد که تنها خودروهای تاکسی سورن را با تأخیر تحویل می‌دهد و سایر خودروهایی که در طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با نو عرضه شده بودند را طبق تعهد تحویل برندگان تحویل داده است. ایران خودرو اعلام کرد که تحویل سورن‌های تاکسی به دلیل اخذ استاندارد و شماره‌گذاری با تأخیر همراه شده بود. اما حالا این شرکت خودروسازی مجوزهای لازم برای عرضه سورن کسب کرده و به‌زودی این محصولات آماده تحویل هستند.

در این میان سری هم به بازار آزاد خودرو اگر بزنیم متوجه می‌شویم که روند صعودی قیمت‌ها ادامه دارد و خبرهای آزادسازی واردات و افزایش عرضه در بورس کالا نیز نتوانست شتاب رشد قیمت‌ها را کاهش دهد. البته به دلیل رکود در بازار و اعلام قیمت‌های مختلف در فضای مجازی، قیمت‌های اعلامی برای خودرو چندان قابل اعتماد نیست و قیمت‌های معاملاتی خودرو اندکی کمتر از نرخ‌های اعلامی است، اما به دلیل انتظار رشد قیمت از سوی فروشندگان و کاهش شدید تقاضا، بازار خودرو وارد شرایط رکود تورمی شده است. به اعتقاد فعالان بازار، بازار خودرو بلاتکلیف‌تر از ماه‌های گذشته با توقف معاملات روبه رو شده و اخبار آغاز واردات خودرو هم نتوانسته است رونقی را در بازار به وجود بیاورد، چرا که به اعتقاد فروشندگان خودرو اگر قرار بر واردات باشد، خودروها راهی بورس می‌شوند و در آن جا قیمت‌های بیشتری را ثبت می‌کنند که همین موضوع عاملی می‌شود تا قشر متوسط جامعه نتوانند برای خرید این خودروها اقدام کنند و به نوعی همچنان این خودروها لوکس محسوب می‌شوند.