ترسناک‌ترین آمار امسال ؛ خسارت ۸۰۰ میلیون دلاری آلودگی هوا به اصفهان

اصفهان، شهری با میراث تاریخی درخشان، اکنون درگیر بحرانی است که نه‌تنها چهره‌ی آن را خاکستری کرده، بلکه جان شهروندانش را نیز نشانه گرفته است. خسارت بیش از ۸۰۰ میلیون دلاری، مرگ سالانه‌ی هزاران نفر و تخریب منابع طبیعی، همه نشان می‌دهد که آلودگی هوا دیگر مسئله‌ای حاشیه‌ای نیست؛ بلکه به دغدغه‌ای ملی بدل شده است.

به گزارش سرویس محیط زیست وب سایت خبری اخبار اصفهان آلودگی هوا در اصفهان دیگر یک هشدار ساده نیست، بلکه بحرانی جدی است که هم سلامت مردم را تهدید می‌کند و هم خسارت‌های سنگینی به اقتصاد استان می‌زند. تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد خسارت اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در اصفهان بیش از ۸۰۰ میلیون دلار در سال برآورد می‌شود؛ رقمی که ابعاد واقعی بحران را آشکار می‌کند.

مرگ سالانه بیش از دو هزار اصفهانی به‌دلیل آلودگی هوا

خبرگزاری مهر گزارش داد که در سال ۱۴۰۳، بیش از ۲هزار و ۶۶ نفر از شهروندان اصفهانی جان خود را به دلیل عوارض ناشی از آلودگی هوا از دست داده‌اند؛ درحالی‌که این آمار در سال ۱۴۰۲ حدود ۲هزار و ۲۹ نفر و در سال ۱۴۰۱ حدود یک‌هزار و ۸۵۰ نفر بوده است.

به گفته‌ی کارشناسان، آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی، تنفسی و سرطان‌های ریوی است. این خبرگزاری همچنین خسارت اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در اصفهان در سال جاری را بیش از ۸۱۰ میلیون دلار و در سال گذشته نزدیک به ۷۹۶ میلیون دلار برآورد کرده است.

در همین رابطه ایرنا نیز در گزارشی تأیید کرد که آلودگی هوای اصفهان سالانه صدها میلیون دلار به استان خسارت می‌زند و علاوه بر مرگ‌ومیر زودرس، هزینه‌های سنگینی به بخش درمان، نیروی کار و زیرساخت‌های شهری تحمیل می‌کند. این خبرگزاری نوشت: «در سال ۱۴۰۲، خسارت ناشی از آلودگی هوای کلان‌شهر اصفهان بیش از ۴۴۰ میلیون دلار تخمین زده شد و روند افزایشی آن نشان‌دهنده‌ی نیاز فوری به سیاست‌های جدی‌تر کنترلی است.»

منشأ بحران؛ از صنایع تا سوخت‌های فسیلی

حسین اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان چند روز پیش با اعلام اینکه سلامت مردم بدون محیط ‌زیست سالم معنا ندارد؛ گفت: اگر امروز برای مهار آلودگی هوا تصمیم نگیریم، فردا هزینه‌های انسانی و اقتصادی آن بسیار سنگین‌تر خواهد بود، وی افزود؛ آلودگی هوا مرزی نمی‌شناسد و سلامت همه‌ی ما را تهدید می‌کند.

به اعتقاد حسین اکبری « وقتی ۹۴ درصد انرژی کشور از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود، حتی در صورت رعایت کامل استانداردها توسط صنایع، باز هم با شرایط ناسالم هوا روبه‌رو خواهیم بود.»

معاون اداره کل محیط زیست استان می گوید؛ تمرکز شدید واحدهای صنعتی در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان از مهم‌ترین عوامل تشدید آلودگی در این کلان‌شهر است.

این خبر را خبرگزاری فارس به نوعی دیگر تایید کرده است ؛ حدود ۷۷ درصد از صنایع استان اصفهان در محدوده شهری قرار دارند و بسیاری از آنها از فناوری‌های قدیمی و سوخت‌های آلاینده استفاده می‌کنند.

افزون بر آن، ناوگان فرسوده‌ی حمل‌ونقل عمومی و استفاده از خودروهای قدیمی، سهم قابل‌توجهی در افزایش ذرات معلق دارد. ایمنا در گزارشی از وضعیت حمل‌ونقل شهری می نویسد که میانگین سن ناوگان اتوبوسرانی اصفهان بیش از ۱۰ سال است و نوسازی آن به کندی پیش می‌رود. این در حالی است که سهم حمل‌ونقل عمومی از جابه‌جایی‌های شهری کاهش یافته و آلودگی ناشی از تردد خودروهای شخصی رو به افزایش است.

خشکی زاینده‌رود و گردوغبار گاوخونی؛ تهدید دوگانه

اما آن‌طور که مشخص است، مشکل آلودگی هوا در اصفهان تنها به سوخت‌های فسیلی محدود نمی‌شود. خشک شدن بستر زاینده‌رود و تالاب گاوخونی نیز وضعیت را بحرانی‌تر کرده است.

خشکی کامل تالاب گاوخونی سبب شده این منطقه به کانون تولید گردوغبار سمی تبدیل شود. ذرات معلق برخاسته از بستر تالاب خشک، حاوی فلزات سنگینی مانند سرب و کادمیوم هستند که با وزش باد به مناطق مسکونی اطراف اصفهان منتقل می‌شوند.

کارشناسان دانشگاه اصفهان نیز معتقدند که فرونشست زمین و تغییرات اقلیمی، زمینه‌ساز افزایش گردوغبار و تشدید آلودگی هوا شده است. این پدیده، در کنار کاهش رطوبت خاک و نابودی پوشش گیاهی، کیفیت هوای شهر را به‌شدت پایین آورده است.

آلودگی، مسئله‌ای فراتر از محیط ‌زیست

آلودگی هوا فقط یک چالش زیست ‌محیطی نیست، بلکه پیامدهای گسترده‌ای بر زندگی اجتماعی دارد. کیفیت پایین هوا بر سلامت روان، بهره‌وری نیروی کار، و حتی مهاجرت درون‌استانی تأثیر گذاشته است.

یک پژوهش دانشگاهی نیز نشان می‌دهد شهروندان اصفهانی در روزهای آلوده به‌ طور متوسط ۳۰ درصد کمتر از روزهای عادی فعالیت فیزیکی دارند و این موضوع به افزایش اضطراب و افسردگی منجر می‌شود.

از سوی دیگر، طبق داده‌های وزارت بهداشت، هزینه‌ی درمان بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا در کشور سالانه میلیاردها تومان برآورد می‌شود و سهم اصفهان در این میان قابل توجه است.

قانون هوای پاک؛ اجرا بر زمین مانده

با وجود تصویب قانون «هوای پاک» در سال ۱۳۹۶، اجرای کامل آن در استان اصفهان هنوز محقق نشده است. کارشناسان معتقدند، «ضعف در هماهنگی میان دستگاه‌ها، کمبود بودجه و نبود نظارت مؤثر، از دلایل اصلی ناکامی در اجرای قانون هوای پاک است.

قانونی که بر اساس آن، تمام صنایع و نهادها موظف به کاهش انتشار آلاینده‌ها، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و پایش مستمر کیفیت هوا هستند؛ اما اجرای آن در عمل با تأخیر و ناهماهنگی روبه‌رو بوده است.

راه نجات؛ انرژی پاک و اراده جمعی

یکی از این کارشناسان می گوید، برای بازگرداندن «نفس» به شهر باید مجموعه‌ای از اقدامات هم‌زمان صورت گیرد. به گفته مهران عباسی توسعه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، ایجاد سامانه‌های پایش هوای دقیق و احیای تالاب گاوخونی از اولویت‌های فوری هستند .
علاوه بر آن، آموزش عمومی برای تغییر فرهنگ مصرف انرژی و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی، از محورهای اساسی در کنترل آلودگی به‌شمار می‌رود. آنچه واضح و روشن است اینکه، بحران آلودگی هوای اصفهان جز با اراده‌ی جمعی، همکاری میان دستگاه‌ها و تغییر سبک زندگی شهری ممکن نخواهد بود. اصفهان برای نفس کشیدن، بیش از هر زمان دیگری به تصمیم‌های جدی و اقدام عملی نیاز دارد.