تاکید بر توسعه نقش مردم در نظام حل اختلاف

معاون رییس قوه قضاییه در نشست حکمرانی نوین قضایی و نقش مردم و نخبگان که به میزبانی دانشگاه اصفهان برگزار شد تصریح نمود: باید در نظام حل اختلاف نقش‌های جدید مردم و نخبگان را دید و آنها را بازتعریف کرد و توسعه داد.

حجت الاسلام صادقی معاون رییس قوه قضاییه با تاکید بر ضرورت توسعه بخش‌های مختلف شوراهای حل اختلاف یعنی میانجی‌گری و داوری گفت: بحث داوری دچار وضعیت غیرحرفه‌ای و آسیب شده و زمینه سوء استفاده عده‌ای را فراهم آورده است.

 وی ضمن تاکید بر توسعه روش‌های مختلف حل اختلاف که با فرهنگ ایرانی اسلامی منطبق است تصریح نمود: در زمان حاضر به شکل حداکثری، مردم با کوچکترین اختلاف به دادگاه‌ها سوق داده می‌شوند و تشکیل شوراهای حل اختلاف در ۲۰ سال گذشته کار شایسته و جدیدی بود اما دچار فراز و فرودهایی هم شد و اکنون قانون سال ۹۴ بر آنها حاکم است که مهلت تمدید آن شهریور امسال به پایان می‌رسد و امیدواریم لایحه جدید که در مجلس در حال بررسی است، هرچه زودتر تصویب شود.

وی افزود: در لایحه جدید، شوراهای حل اختلاف در دل دادگاه‌های صلح در نظر گرفته شده‌اند که این کار بسیار کمک می‌کند، ضمن اینکه ما دادگستری موازی نداریم.

معاون رییس قوه قضاییه در عین حال با انتقاد از اینکه چرا تاکنون بسیاری از اصطلاحات حقوقی از زبان عربی به فارسی معادل‌سازی نشده است، تصریح کرد: بسیاری از مردم بدلیل آشنا نبودن با مفاهیم حقوقی و اصطلاحات عربی مندرج در آن، از مفاد قراردادهای مختلفی که امضا می‌کنند مانند قراردادهای ملکی مطلع نیستند و همین موضوع زمینه ساز برخی سوء استفاده‌ها شده است.

رییس مرکز توسعه حل اختلاف کشور ادامه داد: برای رفع این معضل، داوری حرفه‌ای تعریف شده است و از این پس داوران در شوراهای حل اختلاف باید مجوز بگیرند و دوره‌های آموزشی را طی کنند.

حجت الاسلام صادقی با تاکید بر اینکه این الگوواره های ذهنی هنوز سنتی است، افزود: ما برای حکمرانی جدید باید با مشارکت مردم و نخبگان، مسائل را نقد کنیم و الگوهای سنتی را تغییر دهیم و اجازه ندهیم قوانین جدید تا این حد جرم انگار و کیفری باشد زیرا در پسِ ذهن‌ها این انگاره وجود دارد که تا جرمی اتفاق می افتد حتماً باید مجازات شود درحالیکه نه سیره پیامبر این بوده و نه اسلام آن را خواسته است و نه عقل.

وی بر ضرورت همکاری با دانشگاه‌ها برای رسیدگی به این موارد تاکید و اضافه کرد: ما اگر الگوواره های ذهنی را تغییر ندهیم پیشرفت نمی‌کنیم، فقط چند ماده قانونی جابه‌جا می‌شود اما از جریان سریع تحولات دنیا عقب می‌مانیم.

رییس مرکز توسعه حل اختلاف کشور با اشاره به موضوع حکمرانی خوب و جدید و مقایسه آن با حکمرانی سنتی در قوه قضاییه توضیح داد: حکمرانی سنتی مبتنی بر عدالت سِزادهنده، تعارض‌گرا و همراه با اِعمال قدرت از بالا به پایین است اما حکمرانی نوین باید مردم محور، جامعه محور، مشارکت جو و تعاملی باشد و نقش قاضی از عاملی مطلق به تسهیلگر یا میانجی‌گر تبدیل شود.

وی با بیان اینکه ما برای حکمرانی جدید در قوه قضاییه ابتدا به مطالعه و تفکیک نقش‌ها و نقش آفرینان مانند قوه مقننه و قضاییه، نهادهای وابسته مانند کانون‌ها، موسسه‌های حقوقی، نظام‌های صنفی و کارگزاران حل اختلاف پرداختیم، افزود: به ۱۷ روش از چند کشور در این زمینه دست یافتیم.

حجت الاسلام صادقی همچنین گفت: در فرهنگ اسلامی می گویند اگر کسی می‌خواهد قصاص شود باید اذن حاکم برای آن باشد، اذن حاکم به این معنی است که این حق وجود ندارد که بطور خودسرانه قصاص شود، بلکه باید ترتیبات حاکمیتی را طی کند.

معاون رییس قوه قضاییه ادامه داد: اذن حاکم یعنی اذن نظام قضایی و همین کفایت می‌کند و وقتی فرایند طبیعی طی شود دیگر نیازی به اذن جدا ندارد

حسین هرسیج رییس دانشگاه اصفهان، نیز در این نشست با بیان ظرفیت‌های دانشگاه اصفهان به خصوص گروه حقوق دانشگاه بر ضرورت تعامل بیش از پیش نخبگان علمی با قوه قضاییه پرداخت و این مهم را عاملی برای تبیین و ترسیم برنامه‌های راهبردی دانشگاه مبتنی بر دانشگاه جامعه محور و تمدن ساز دانست.

در این نشست جمعی از اعضای هیات علمی دانشگاه و دانشجویان به بیان دیدگاه‌های خود پیرامون همکاری و تعامل بین قوه قضاییه و دانشگاه‌ها و همچنین مسائل حقوقی و قضایی پرداختند.