بورس بازارن در خیابان تاریک

فرزانه مستاجران

در هفته ی نیمه تعطیلی که گذشت شاخص بورس همچنان بین  دو کانال یک میلیون و ۱۰۰ تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد در نوسان بود و به قدر کافی سرمایه گذاران این بازار را کلافه کرد تا امروز بورس بازان یک هفته پر استرس را آغاز کنند. اما تغییراتی در این مدت رخ داده که می تواند باعث تغییر در کانال شاخص شود. در یک ماه گذشته مسئول این تالار شیشه ای تغییر کرد و به دنبال آن برخی قوانین از جمله دامنه تغییرات نیز تغییر کرده است. باید دید تغییردامنه نوس از منفی ۲ درصد تا مثبت ۶ درصد میتواند تحولی در وضعیت سرمایه گذاران بورس ایجاد کند؟

واقعیت آن است که در چند ماه اخیر ابهاماتی مانند قیمت دلار، وضعیت مذاکره بین ایران و آمریکا، احتمال قیمت گذاری دستوری در صنایع مختلف از جمله خودرو و… باعث عقب نشینی سهامداران بورسی و منتظر نشستن آنان شده است. همواره ابهام باعث حرکت بازار به سمت نزول بوده و این روزهای بازار نیز از این قاعده مستثنی نیست. البته مهمتر از همه موارد ذکر شده، از بین رفتن اعتماد سهامداران به بازار سرمایه است. سهامدارانی که در ماه های ابتدایی سال جاری با تشویق دولتمردان سرمایه های خود را به بورس سپردند اما با گذشت چند ماه و به دلیل برخی اتفاقات شاهد از بین رفتن سرمایه های خود در این بازار بودند.

اما در تغییری ناگهانی و برای  نخستین مرتبه در تاریخ بازار سرمایه ایران، قرار است از امروز دامنه نوسان از حالت متقارن خارج شده و به حالت نامتقارن تغییر پیدا کند و منفی ٢ و مثبت ۶ شود. و به عقیده برخی از کارشناسان محدود سازی دامنه نوسان و برخی دیگر از تصمیمات سازمان و شورای عالی بورس موجب مثبت شدن جو چند روز اخیر در بازارسرمایه شده است که به گفته ی  دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران زمان محدود سازی دامنه نوسان سهام در بورس بین منفی ۲ درصد و مثبت ۶ درصد یک ماهه  خواهد بود و بعد از آن به روال قبل باز خواهد گشت. در واقع مسئولان انتظار دارند با یک تغییر در دامنه نوسان آن هم به مدت یک ماه وضعیت نا به سامان بورس درست شود. تصمیم محدود کردن دامنه نوسان در برخی دیگر از بورس های دنیا نیز وجود دارد و برای کوتاه مدت اتخاذ می گردد اما بورس ایران از ابتدا به صورت دستوری اجرایی شده و همین امر باعث شده واکنش ها آنی و کوتاه مدت تاثیر چندانی بر آن نداشته باشد.

از دیگر تغییرات اعمال شده در قوانین بورسی می توان به این اشاره کرد که تغییرات حجم مبنا در اختیار سازمان بورس قرار گرفته تا متناسب با شرایط بازار تغییراتی اعمال شود. همچنین این اختیار به سازمان بورس و اوراق بهادار داده شد که انتشار اوراق اختیار فروش تبعی را به ناشران و سهامداران عمده الزام کند. اعتبار خرید کارگزاری‌ها نیز به ۶۰ درصد تغییر پیدا کرد.

متاسفانه در بودجه سال ۱۴۰۰ ابهامات زیادی وجود دارد و این ابهامات سایه سنگینی بر عملکرد شرکت های بورسی خواهد داشت. برخی از ابهامات از جمله پنج برابر شدن بحث حامل های انرژی مربوط به صنایع، حذف احتمالی معافیت مالیاتی شرکت های صادراتی، قیمت گذاری های دستوری محصولات در بورس کالا باعث شده بازار سرمایه با وضعیت فعلی روبه رو شود.

نا مشخص بودن قوانین در اقتصاد ایران توانسته تمام بازار های کشور را دچار چالش فراوان کند و بیشترین تاثیر را به صورت مستقیم بر بازار بورس گذاشته است به همین دلیل تا مشخص نشدن وضعیت ایران در برجام و بقیه مسائل وابسته به آن از جمله قیمت دلار نمی توان به صورت قطعی روند بورس را مشخص کرد و بورس بازان همچنان در خیابان تاریک در حال قدم زدن هستند.