استرس و اضطراب؛ عامل پنهان در افزایش موارد IBS

عضو هیئت علمی گروه داخلی و فوق‌تخصص گوارش، بر نقش مدیریت استرس و اضطراب تأکید کرد و گفت: یکی از دلایل مراجعه مکرر بیماران به پزشک، نگرانی آن‌ها از ابتلا به سرطان یا بیماری‌های خطرناک دیگر است.
دکتر مریم سهیلی‌پور در نشست خبری «ترجمان دانش» با محوریت بررسی طرح تحقیقاتی با موضوع «سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) که در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی برگزار شد گفت: افزایش آگاهی بیماران نسبت به ماهیت این بیماری می‌تواند نقش مهمی در کاهش نگرانی و بهبود مدیریت بیماری داشته باشد.
وی همچنین با اشاره به اینکه آگاهی عمومی مردم درباره دستگاه گوارش افزایش یافته است، اضافه کرد، بیماری‌های عملکردی و حرکتی این دستگاه همچنان چالش‌های بسیاری دارند. دکتر سهیلی‌پور گفت: سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در این دسته است که شیوع آن بسته به سبک زندگی، سطح تحصیلات و سایر عوامل ممکن است تا ۲۰ درصد یا بیشتر باشد.

وی افزود: این بیماری به‌ویژه در جوامعی که استرس شغلی و کاری بالایی دارند، مانند دانشجویان پزشکی یا آموزگاران، شایع‌تر است. نکته مهم این است که سندروم روده تحریک‌پذیر، اگرچه خطرناک یا کشنده نیست، اما به دلیل تأثیرات گسترده بر کیفیت زندگی بیماران و هزینه‌های اقتصادی بالا، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
دکتر سهیلی‌پور درمورد چالش‌های علمی و پزشکی مرتبط با IBSتوضیح داد که علت‌شناسی دقیق (کازوفیزیولوژی) این بیماری هنوز مشخص نیست و آن را به‌عنوان یک بیماری چندعلتی (مالتی‌فاکتوریال) توصیف کرد.

وی ادامه داد: عوامل متعددی، از جمله عفونت‌های گوارشی، استرس و اضطراب، سبک زندگی و حتی ویژگی‌های ژنتیکی، در ایجاد این بیماری نقش دارند. این بیماری طیف وسیعی از علائم را، از خفیف تا شدید، در بر می‌گیرد و در موارد حاد می‌تواند باعث از دست رفتن شغل یا ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره شود.
دکتر سهیلی‌پور درباره شیوع گسترده گاستروآنتریت شیگلایی در سال ۱۳۹۴ در استان‌های اصفهان و چهارمحال‌ و بختیاری توضیح داد. وی گفت:در آن سال، عفونت روده‌ای با علائم اسهال خونی، تب و درد شکمی در این مناطق شایع شد. مطالعه‌ای بر روی ۶۲۰ بیمار، شامل ۲۲۰ نفر مبتلا به عفونت و جمعیت کنترل، نشان داد که احتمال ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر در افرادی که به این عفونت دچار بودند، تا پنج برابر بیشتر از سایرین بود.

وی تأکید کرد:این مطالعه یکی از نخستین پژوهش‌های بلندمدت در ایران بود که رابطه میان عفونت‌های گوارشی و بیماری‌های عملکردی، مانند IBS و سوءهاضمه، را بررسی کرد. نتایج نشان داد عواملی مانند سطح تحصیلات بالا، استرس بیشتر و طولانی بودن مدت بستری‌شدن، خطر ابتلا به IBS را افزایش می‌دهند.
دکتر سهیلی‌پور به اهمیت رعایت بهداشت و کنترل استرس برای کاهش شیوع IBS اشاره کرد و گفت:رعایت بهداشت فردی و محیطی، شامل مصرف آب و غذای سالم و شست‌وشوی دست‌ها، نقش مهمی در پیشگیری از عفونت‌های گوارشی دارد. مراجعه زودهنگام به پزشک نیز می‌تواند از مزمن شدن التهاب و عوارض بعدی جلوگیری کند.

عضو هیئت علمی گروه داخلی و فوق‌تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان همچنین بر نقش سیستم‌های ثبت اطلاعات (Registry) در کشورهای پیشرفته اشاره کرد و گفت:چنین پژوهش‌هایی در کشورهای دارای سیستم ثبت اطلاعات قوی، نتایج کاربردی‌تری ارائه می‌دهند. در ایران نیز نیاز به زیرساخت‌های قوی‌تر برای انجام مطالعات مشابه داریم. شرکت‌کنندگان در این نشست بر لزوم اجرای تحقیقات بیشتر برای شناسایی عوامل مؤثر در بروز IBS و ارائه راهکارهای پیشگیری و درمان تأکید کردند.
این نشست فرصتی برای تقویت همکاری میان محققان، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها به‌منظور افزایش آگاهی عمومی و ارتقای سلامت جامعه بود.