ازدواج سفید یا هم باشی سیاه

آزاده سلیمان نژاد:

معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان:

موانع سر راه ازدواج قانونی، راه را برای گرایش جوانان به ازدواج سفید باز می کند:

ازدواج سفید تهدیدی برای کیان خانواده است

طلاق، اعتیاد، بالا رفتن سن ازدواج، مشکلات اقتصادی و وجود برخی شبکه های مجازی از جمله بحران هایی هستند که همواره تهدیدی برای فروپاشی نهاد خانواده به شمار می آیند اما چند سالی است که زنگ خطر تهدیدی جدید به نام ازدواج سفید به عنوان بحرانی نوظهور در میان جوانان به صدا درآمده و البته مواردی پا را از تهدید هم فراتر گذاشته اند

در مورد اینکه اصلا ازدواج سفید چیست وخاستگاه آن کجاست یک پژوهشگر می گوید: از آنجا که در آیین دین مسیح طلاق گرفتن زن وشوهر از یکدیگر بسیار سخت وپیچیده است، افراد به شکلی از زندگی مشترک روی آورده اند که در صورت نیاز به متارکه این امر به راحتی امکان پذیر باشد .افشین طباطبائی افزود: ازدواج سفید یعنی “زندگی مشترک زیر یک سقف بدون خواندن صیغه و ثبت سند ازدواج رسمی اما  این نوع هم باشی هیچ تعهد و ضمانتی برای طرف مقابل ایجاد نمی کند”. به گفته وی خاستگاه این ازدواج  بلوک غرب یعنی آمریکا و اروپا است و این روش آنقدر در این کشور ها رواج پیدا کرده  که قوانین حقوقی مشابه با ازدواج های رسمی برای آنها وضع شده است.  در حال حاضر نیز درکشور های همجوار ما یعنی ترکیه، قاهره و مصر نیز این روش زندگی با رشد فزاینده ای روبروست این در حالی است که در برخی از این کشور ها مجازات حبس برای این نوع ازدواج ها وضع شده است .

 ماهیت ازدواج سفید در ایران با سایر نقاط دنیا متفاوت است.

درست است که در کشور ما قوانینی برای این نوع زندگی تعریف نشده وهیچ نهاد و مرجعی هم آن را ثبت و حمایت نمی کند اما  به گفته  برخی کارشناسان افزایش تعداد مراجعان این نوع زندگی مشترک به مراکز مشاوره گواه روند رو به رشد این نوع ازدواج است.

 این افراد معتقدند در کشور ما «صیغه محرمیت» یا «ازدواج موقت » نزدیک‌ترین مدل به شیوه ازدواج سفید است که دارای مشروعیت شرعی است، اما ازآنجا که این نوع ازدواج هم  عموما جایی ثبت نمی شود و وجاهت قانونی ندارد می تواند تبعات خطرناکی داشته باشد

قوانین و شرایط دشوار ضمن عقد و طلاق سبب گرایش جوانان به ازدواج سفید شده است.

 افشین طباطبائی با اعلام این مطلب افزود: عوامل متعددی چون تهاجم فرهنگی، کمرنگ شدن باورهای مذهبی و اخلاقی، سنت های غلط ازدواج، هزینه های کمرشکن اقتصادی، تنوع طلبی جوانان،  والبته گرایش جوانان به سمت آزادی های بی قید وشرط به حدی پیش رفت تا جایی که در برخی موارد موضوع باکره بودن دختر هنگام ازدواج  بی اهمیت شد و این داستانی شد که لذت جویی وتنوع طلبی وکامیابی در دوره های مختلف بدون ایجاد تعهد یا برعهده گرفتن قباله و مهریه به مذاق برخی پسر ها خوش نشست

وی معتقد است: نبود مسئولیت‌پذیری و تعهد مهم ترین عنصری است که جوانان را به این رابطه سوق می دهد چراکه هیچ یک از طرفین تعهدی برای ادامه رابطه ندارد و هر زمان که بخواهد می تواند از رابطه خارج  و با فرد دیگری معاشرت نماید.

آسیب ناشی از ازدواج سفید بیشتر متوجه زنان است

به گفته برخی کارشناسان، فرزندان حاصل از چنین ازدواجی بیشترین لطمه را متحمل می‌شوند، چراکه سرنوشت آنان پس از تولد مشخص نیست. همچنین بارداری‌های ناخواسته و عوارض بهداشتی ناشی از سقط  غیرقانونی از تبعات دیگر ازدواج سفید است. اما از آنجا که  دراین نوع ازدواج هیچ تعهد وتضمینی برای مهریه وجود ندارد طبیعتا زن نیز هیچ پشتوانه مالی وتعهدی را دریافت نمی کند.افشین طبا طبایی در این باره گفت؛ تخریب شخصیت زنان در این نوع ازدواج وفاصله گرفتن جامعه از آنها قسمت بد ماجراست. این پژوهشگر افزود:  آسیب این نوع هم باشی بیشتر متوجه زنان است تامردان هر چند در سنین کم وسالهای اولیه زندگی مشترک متوجه آن نباشند اما با بالا رفتن سن این مشکل تبدیل به معضل وبحران خواهد شد. چرا که این پیوند از لحاظ حقوقی وقانونی هیچ جایگاهی ندارد.  به گفته وی سرنوشت زنی  که بعد از ۱۳ سا ل زندگی مشترک در قالب ازدواج سفید همسرش به وی گفته دیگر امکان زندگی مشترک با وی را ندارد وبدون هر گونه تعهد یا ضمانتی وی رها کرده ورفته  یک نمونه از انواع مختلف  این نوع ازدواج هاست.

آگاهی دختران از شرایط ضمن عقد می تواند مانع گرایش آنان به ازدواج سفید شود

به گفته این آسیب شناس اجتماعی راه حل عملی ساده برای جلوگیری از چنین ازدواجی آگاهی یافتن دختران وپسران از شرایط ضمن عقد است طبا طبائی در توضیح گفت:  بهتر است هنگام عقد مهریه کم باشد وی به جای آن شروط ضمن عقد در نظر گرفته شود همچنین در دفترچه ازدواج که حاوی ۱۲ شرط می تواند باشد این شروط نوشته شود. به گفته وی این نوع ازدواج موجب می شود دخترو پسر شرعی، حقوقی وقانونی زن وشوهر حساب شوند  ولی متاسفانه برخی دختران امروزی  چون این راهکار را نمی دانند وگمان می کنند ازدواج تنها به شیوه سنتی امکان پذیر است روی می آورند به رسوم مخرب غرب. این محقق  همچنین  در ادامه مهم ترین راه کارهای جلوگیری از تمایل جوانان به این نوع روابط را” توجه به چارچوب های فرهنگی جامعه ، تقویت بنیان خانواده، حمایت عاطفی والدین از فرزندان، آگاه سازی نوجوانان و جوانان از عواقب شوم این نوع روابط، فراهم کردن اشتغال و شرایط ازدواج آسان برای جوانان  دانست”.که البته در شرایط کنونی بر طرف شدن مشکلات اقتصادی جوانان می تواند گام بزرگی در راستای این امر باشد.

ردپای ازدواج سفید دراصفهان به چشم می خورد

معاون اجتماعی اداره  کل بهزیستی استان  اصفهان البته این بار در قالب یک کارشناس  ونه مقام مسئول گفت: در کشور های دیگر مراکزی وجود دارد برای درمان زوجی هایی که به این شکل ازدواج کرده اند ودر ادامه دچار مشکلاتی شده اند  اما در کشور ما زیر ساختی برای این موضوع وجود ندارد .به گفته ناجی از نگاه کارشناسی ازدواج سفید در واقع همان ازدواج ثبت نشده است بنابراین نمیتوان فهمید  آمار این نوع ازدواج در استان ویا کشور به چه شکل است ولی به طور غیر رسمی رد پای این  موضوع در مراکز مشاوره وروانشناسی به چشم می خورد این کارشناس افزود: با  افزایش سن وپیچیده شدن ملزومات ازدواج  افرادی هستند که قصد دارند از مزیت های ازدواج بر خوردار شوند ولی به دنبا ل رهایی از تعهدات آن هستند بنابراین  به سمت چنین  ازدواج هایی گرایش پیدا می کنند. مجتبی ناجی معتقد است مهم ترین شاخصه ازدواج سفید ناامنی به دلیل عدم تعهد  طرفین است و بیم این می رود که هرکدام از زن ومرد هر لحظه در زندگی از ادامه مسیر سرباز زنند که البته این نگرانی بیشتر به زنان آسیب می زند تا مردان.