آتش، همدست بی‌احتیاطی انسان و اقلیم خشک

روز گذشته، آتش‌سوزی گسترده‌ای در مراتع درجه ۲ و ۳ و پوشش‌های گیاهی منطقه روستای چهارراه از توابع بخش پادنای سفلی شهرستان سمیرم در استان اصفهان رخ داد که حدود ۱۰ هکتار از این عرصه‌های طبیعی را درگیر کرد.

این حادثه که به دلیل بی‌احتیاطی انسانی اتفاق افتاد، با تلاش شبانه‌روزی نیروهای مدیریت بحران، یگان حفاظت منابع طبیعی، آتش‌نشانی، دهیاری و همکاری محلی‌ها پس از حدود دو ساعت مهار شد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، آقای منصور شیشه‌فروش، ضمن اعلام جزئیات این حادثه، نسبت به افزایش خطر آتش‌سوزی در مراتع استان به دلیل شرایط خشکی و وزش بادهای تندباد فصلی هشدار داد و بر لزوم آموزش و تجهیز امکانات مقابله با حریق تأکید کرد.

به گزارش اخبار اصفهان آتش‌سوزی اخیر در مراتع سمیرم، زنگ خطری جدی برای حفاظت از منابع طبیعی استان اصفهان است. این حادثه نشان می‌دهد که بی‌احتیاطی انسانی و شرایط اقلیمی خشک، ترکیبی خطرناک برای تخریب محیط زیست و کاهش منابع طبیعی است.

با توجه به اهمیت مراتع در تأمین معیشت مردم و حفظ تعادل اکوسیستم، لازم است همه دستگاه‌های دولتی، جوامع محلی و فعالان محیط زیست با همکاری و هماهنگی کامل، اقدامات پیشگیرانه و مدیریتی مؤثری را در دستور کار قرار دهند. آموزش، تجهیز امکانات و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند نقش مهمی در کاهش خسارات و حفظ این سرمایه‌های طبیعی ارزشمند داشته باشد.

• اهمیت مراتع در اکوسیستم استان اصفهان

استان اصفهان با مساحت حدود ۱۰.۷ میلیون هکتار، یکی از پهناورترین استان‌های کشور است که بیش از ۹۰ درصد آن را عرصه‌های منابع طبیعی و ملی تشکیل می‌دهد. این عرصه‌ها شامل جنگل‌ها، مراتع و بیابان‌ها هستند که هرکدام نقش مهمی در حفظ تعادل زیست‌محیطی، تأمین معیشت جوامع محلی و مقابله با تغییرات اقلیمی دارند. مراتع استان اصفهان به‌ویژه در شهرستان سمیرم، به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تأمین علوفه دام و زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. تخریب این مراتع نه تنها خسارت اقتصادی به دامداران و کشاورزان وارد می‌کند، بلکه به کاهش تنوع زیستی و افزایش فرسایش خاک منجر می‌شود.

• پیامدهای آتش‌سوزی مراتع

آتش‌سوزی مراتع علاوه بر از بین بردن پوشش گیاهی، باعث آزاد شدن حجم زیادی از کربن ذخیره شده در گیاهان و خاک می‌شود که به تشدید پدیده گرمایش جهانی کمک می‌کند. همچنین، خاک مناطق سوخته به سرعت فرسایش یافته و توانایی خود در جذب و نگهداری آب را از دست می‌دهد که این امر می‌تواند به کاهش کیفیت منابع آبی زیرزمینی و افزایش خطر سیلاب‌های ناگهانی منجر شود. در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند استان اصفهان، این پیامدها به شدت بر زندگی مردم و کشاورزی منطقه تأثیرگذار است.

• اظهار نظر کارشناسان محیط زیست

کارشناسان محیط زیست استان اصفهان ضمن ابراز نگرانی از افزایش وقوع آتش‌سوزی‌های مراتع، بر ضرورت اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه و مدیریت جامع منابع طبیعی تأکید می‌کنند. دکتر نسرین احمدی، کارشناس منابع طبیعی، در این باره می‌گوید: «آتش‌سوزی مراتع یکی از مهم‌ترین تهدیدات زیست‌محیطی در استان‌های خشک و نیمه‌خشک است که باید با آموزش‌های مستمر به جوامع محلی و تجهیز امکانات مقابله با حریق، از وقوع آن پیشگیری کرد. همچنین، توجه به حفاظت از عرصه‌های مرتعی و بازسازی آن‌ها پس از حریق، از اهمیت بالایی برخوردار است.»

وی ادامه می‌دهد: «بی‌احتیاطی انسانی عامل اصلی بسیاری از این حوادث است و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه می‌تواند نقش کلیدی در کاهش آتش‌سوزی‌ها داشته باشد. همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین مانند پهپادهای شناسایی و سیستم‌های هشدار سریع می‌تواند به مدیریت بهتر بحران کمک کند.»

• نقش جوامع محلی و آموزش‌های کاربردی

یکی از نکات کلیدی که مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان بر آن تأکید کرده، آموزش‌های کاربردی به دامداران، عشایر، گردشگران و ساکنان مناطق مجاور مراتع است. این آموزش‌ها باید شامل نکات ایمنی در هنگام استفاده از آتش، نحوه اطلاع‌رسانی سریع در صورت بروز حریق و روش‌های ابتدایی مهار آتش باشد. همکاری فعال جوامع محلی با نهادهای مسئول می‌تواند به کاهش خسارات و سرعت مهار آتش کمک کند.

• ضرورت تجهیز امکانات و سامانه‌های امدادی

با توجه به وسعت و پراکندگی مراتع استان اصفهان، تجهیز امکانات امدادی و آتش‌نشانی در مناطق مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است. مدیرکل مدیریت بحران استان با اشاره به شماره‌های تماس سامانه امداد جنگل و مرتع (۱۳۹ و ۱۵۰۴)، از مردم خواسته است در صورت مشاهده هرگونه حریق، سریعاً اطلاع دهند تا نیروهای امدادی بتوانند به موقع وارد عمل شوند. همچنین، ایجاد ایستگاه‌های آتش‌نشانی در نقاط حساس و استفاده از تجهیزات پیشرفته می‌تواند به کنترل بهتر حریق‌ها کمک کند.

• راهکارهای بلندمدت برای حفاظت از مراتع

برای کاهش وقوع آتش‌سوزی‌های مراتع و حفظ منابع طبیعی استان اصفهان، باید برنامه‌های بلندمدتی تدوین و اجرا شود که شامل موارد زیر است:

• بازسازی و احیای مراتع آسیب‌دیده
• مدیریت پایدار منابع طبیعی
• افزایش آگاهی عمومی
• استفاده از فناوری‌های نوین

اگر شما نیز در مناطق مرتعی زندگی می‌کنید یا به طبیعت علاقه‌مند هستید، به یاد داشته باشید که کوچک‌ترین بی‌احتیاطی می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد کند. با رعایت نکات ایمنی و اطلاع‌رسانی به موقع، در حفاظت از طبیعت سهیم باشید. شماره‌های تماس سامانه امداد جنگل و مرتع (۱۳۹ و ۱۵۰۴) همیشه آماده دریافت گزارش‌های شما هستند.