علاج آلودی اصفهان از صربستان می‌رسد

یلدا توکلی: با توجه به این که ۵۴ درصد از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند و شهرنشینی با سرعت زیادی در حال افزایش است، قرار شده تا درختان مایع میهمان شهرها شوند، درختانی که هدف اصلی استفاده از آنها کاهش آلودگی است و اصفهان به عنوان اولین شهر در ایران میزبان این درختان خواهد بود.

• «درخت مایع» راه حل بیوتکنولوژیکی کاملاً جدید

در حقیقت این موضوع به شدت بر تراکم سکونتگاه‌ها، کیفیت زندگی، افزایش تعداد وسایل نقلیه در خیابان‌ها، آلودگی هوا و افزایش گازهای گلخانه‌ای مضر تأثیر می‌گذارد و درختان و مناطق سبز که تصفیه طبیعی هوا در مناطق شهری محسوب می‌شوند, باکمبود فضای آزاد کاشت مواجه هستند. از همین رو به منظور مقابله با آلودگی هوا و افزایش فضای درخت‌کاری, یک درخت مایع اخیراً در مقابل یکی از شهرداری‌های بلگراد، پایتخت صربستان قرار گرفته است که راه‌حل بیوتکنولوژیکی کاملاً جدید برای تصفیه هوا و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن در مناطق شهری محسوب می‌شود. این “درخت مایع” با نام لیوکوئید ۳ در موسسه تحقیقات چند رشته‌ای دانشگاه بلگراد طراحی شده است. درخت مایع یک راه حل بیوتکنولوژیکی کاملاً جدید برای تصفیه هوا و تولید اکسیژن است. فتوبیوراکتور در حوزه زیست فناوری استفاده می‌شود و روشی برای تولید ریزجلبک‌ها است که قابلیت فتوسنتز دارند. در این درخت‌ها در یک آکواریوم ۶۰۰ لیتری حاوی آب، جلبک‌هایی قرار دارند که از طریق فتوسنتز اکسیژن خالص تولید می‌کنند. ریزجلبک‌ها در هر دستگاه درخت مایع جایگزین دو درخت ۱۰ ساله یا ۲۰۰ متر مربع چمن می‌شوند.

• مراحل اجرایی نصب سه دستگاه درخت مایع

یکی از محققان این پروژه می‌گوید که آن‌ها از جلبک‌های تک سلولی آب شیرین استفاده می‌کنند که در حوضچه‌ها و دریاچه‌های صربستان وجود دارند و می‌توانند در آب‌های لوله‌کشی رشد کنند و در برابر دماهای بالا و پایین مقاوم هستند. همچنین این سیستم نیازی به تعمیر و نگهداری خاصی ندارد. لازم به ذکر است که این طرح به‌عنوان یکی از ۱۱ راه‌حل‌های نوآورانه و هوشمند در پروژه‌های توسعه شهری سازمان ملل شناخته شده است. استفاده از درختان مایع برای نخستین بار در پایتخت صربستان و برای کاهش آلودگی اجرایی شد و اکنون نیز مراحل اجرایی نصب سه دستگاه درخت مایع در سطح شهر اصفهان در حال انجام است.

• این درخت مایع به شکل مکعب طراحی شده است

این درخت مایع که به شکل مکعب طراحی شده است، بخشی همچون نیمکت دارد که رهگذران می‌توانند برای استراحت‌های کوتاه از آن استفاده کنند؛ این درخت جدید همچنین مجهز به یک پنل خورشیدی است که به وسیله آن نیمکت در طول شب روشنایی دارد. ریزجلبک‌های موجود در هر دستگاه درخت مایع، جایگزین دو درخت ۱۰ ساله یا ۲۰۰ متر مربع چمن می‌شود و با توجه اینکه نیاز به تعمیر و نگهداری خاصی ندارد، می‌تواند بهره‌وری مناسبی داشته باشد. تنها هدف از ساخت درخت مایع که در مؤسسه تحقیقات چندرشته‌ای دانشگاه بلگراد طراحی شده است، تولید اکسیژن و تصفیه هوا است. با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی و تراکم سکونتگاه‌ها، همچنین افزایش روزافزون تردد وسایل نقلیه در معابر شهری و آلودگی هوا و گازهای گلخانه‌ای مضر، لزوم توسعه فضاهای سبز شهری ضروری است و با توجه به شرایط اقلیمی و کمبود منابع آبی، استفاده از فناوری‌های نوین در این راستا کارساز خواهد بود. یکی از راه‌حل‌های جدید برای تصفیه هوا و تولید اکسیژن، استفاده از راکتورهای زیستی نوری است که در حوزه زیست فناوری استفاده می‌شود و روشی برای تولید ریزجلبک‌ها محسوب می‌شود که قابلیت فتوسنتز دارد. در واقع در راستای استفاده از فتوبیوراکتورها (راکتورهای زیستی نوری)، طرح جدیدی با عنوان LIQUID 3 که به نام «درخت مایع» شناخته می‌شود، ارائه شد و طبق آن، در یک آکواریوم ۶۰۰ لیتری حاوی آب، جلبک‌هایی قرار دارد که از طریق فتوسنتز، اکسیژن خالص تولید می‌کند.

• مراحل اجرایی نصب سه دستگاه درخت مایع در اصفهان

امیر رضایی رئیس اداره فنی و اجرایی سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان است. وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر مراحل اجرایی نصب سه دستگاه درخت مایع در سطح شهر اصفهان در حال انجام است، می‌گوید: درخت مایع، راه‌حلی مبتکرانه برای کاهش آلودگی هوا است. وی افزود: هدف از ایجاد این ساختار جدید با عنوان درخت مایع، جایگزینی درختکاری‌ها و پارک‌های شهری نیست، بلکه استفاده از این سیستم در محل‌هایی است که به‌رغم بار ترافیکی و آلودگی بالا، امکان کاشت درخت یا توسعه فضای سبز در آن وجود ندارد.

• انتظار تغییرات مثبت همچون افزایش اکسیژن

علی نیکبخت، کارشناس فضای سبز شهری و دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان است. وی نیز گفت: او با بیان اینکه درخت مایع فناوری جدید و نوینی است که نمی‌تواند جایگزین درختان در شهرها شود، افزود: این گونه گیاهی می‌تواند با مقدار کمی آب، همچون درخت عمل فتوسنتز را انجام دهد و اکسیژن به هوا بیفزاید. موضوع درخت مایع نخستین بار در پایتخت صربستان اجرا شده است. این نوع درخت با توجه به وجود جلبک‌ها و انجام عمل فتوسنتز، اکسیژن را جایگزین کربن می‌کند. این کارشناس حوزه فضای سبز با بیان اینکه به نظر می‌رسد واژه «درخت مایع» برای این گونه گیاهی جدید مناسب نیست، خاطرنشان می‌کند: ممکن است در ذهن شهروندان تداعی شود که این گونه گیاهی قرار است جایگزین درختان اصلی شهر شود. یکی از این مزایا، آورده علمی است که بار علمی شهر را افزایش می‌دهد و به بهترین نحو می‌تواند نمایان کند که درخت چه اقدام ارزشمندی برای شهر انجام می‌دهد و وظیفه یک درخت چیست که می‌تواند نمادین باشد. به‌رغم این موضوع، نباید انتظار داشت با اجرای آن آلودگی هوای شهر به کمترین حد برسد؛ در صورتی که تعدادی درخت مایع در یک فضای بسته نصب شود، می‌توان انتظار تغییرات مثبت همچون افزایش اکسیژن را داشت.