فرصتی برای گردشگریِ صنایع دستی

اصفهان، نخستین و یکی از چهار شهر ایرانی عضو شبکه شهرهای خلاق دنیاست که مسئولان و کارشناسان تاکید دارند این امر، فرصتی گرانبها برای رونق گردشگری مبتنی بر صنایع دستی همراه با خلاقیت و نوآوری است.

اصفهان در سال ۱۳۹۴ به‌عنوان نخستین شهر ایرانی به عضویت شبکه شهرهای خلاق یونسکو (سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد) در زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی درآمد.

شبکه شهرهای خلاق یونسکو در سال ۲۰۰۴ میلادی و با هدف تقویت همکاری میان شهرهایی که خلاقیت را به عنوان عامل راهبردی توسعه پایدار در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی به رسمیت شناختند، آغاز به کار کرد.

شهر خلاق، سرشار از فعالیت‌های نوآورانه است و محیط شهری می‌تواند زمینه نمایان شدن استعدادها و خلاقیت‌های شهروندان را فراهم کند.

شهرهای عضو این شبکه متعهد می‌شوند تا تجربه‌های خود را در راستای ارتقای خلاقیت و صنایع فرهنگی، تقویت مشارکت در زندگی فرهنگی و ادغام فرهنگ در برنامه‌های توسعه شهری با دیگر شهرهای عضو این شبکه به اشتراک بگذارند.

از دیگر اهداف شبکه شهرهای خلاق می‌توان به تقویت ابتکار عمل شهرهای عضو برای ایجاد خلاقیت به‌عنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه شهری به‌ویژه از طریق مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی و جامعه مدنی، تقویت ایجاد، تولید، توزیع و انتشار فعالیت‌ها، کالاها و خدمات فرهنگی، ایجاد مراکز خلاقیت و نوآوری و گسترش فرصت‌ها برای سازندگان و متخصصان در بخش فرهنگ و بهبود دسترسی و مشارکت در زندگی فرهنگی و همچنین بهره‌مندی از کالاها و خدمات فرهنگی به ویژه برای گروه‌ها و افراد به حاشیه رانده شده یا آسیب پذیر، اشاره کرد.

شبکه شهرهای خلاق یونسکو هفت زمینه خلاق را زیر پوشش خود قرار می‌دهد که شامل صنایع دستی و هنرهای مردمی، طراحی، فیلم، خوراک شناسی،‌ ادبیات،‌ هنرهای رسانه‌ای و موسیقی است.

در زمان حاضر حدود ۲۴۶ شهر از بیش از ۸۰ کشور عضو این شبکه هستند و دیگر شهرهای ایرانی عضو این شبکه، رشت (زمینه خوراک شناسی)، سنندج (زمینه موسیقی) و بندرعباس (زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی) است.

اهمیت این موضوع و جایگاه شهرهای خلاق در رقابت جهانی به حدی است که رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با تبریک پیوستن سنندج و بندرعباس به شبکه شهرهای خلاق توسط یونسکو، آن را مجالی برای معرفی شهرهای ایران به دنیا ارزیابی کرد.

سیدعباس موسوی در پیامی که چند روز پیش در حساب خود در توییتر منتشر کرد، نوشت: “شهرهای سنندج (در موسیقی) و بندر عباس (در صنایع دستی و هنرهای مردمی) پس از رشت (در غذا) و اصفهان (در صنایع دستی) به شبکه شهرهای خلاق جهان توسط یونسکو پیوستند. مجالی تازه برای شهرهای ایران تا از تجربه‌های جهانی استفاده کرده و داشته‌های خود را بیشتر و بهتر به جهانیان معرفی کنند”.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران با بیان اینکه با عضویت شهرها در شبکه شهرهای خلاق، شاهد ارتقای رفت‌وآمدها و رونق گردشگری و استفاده از تجربه‌های جهانی و انتقال تجربه خود به دیگر کشورها خواهیم بود، گفت: در دورانی هستیم که اهمیت شهرها بیشتر و بیشتر می‌شود و شهرداران گاه از روسای جمهور برخی کشورها معروفتر هستند.

حجت‌الله ایوبی توضیح داد: در دورانی که جهان غرب با مفهوم شهر آشنا نبود و تمدن بر اساس قلعه‌ها بود ما در اینجا شهرهای بزرگ و سازمان یافته داشتیم و امیدواریم در نظام اسلامی ایرانی صدای شهرها و زندگی شهری ما و تجربه موفق آنها از طریق یونسکو به دنیا برسد و ما نیز از تجربه موفق کشورهای دیگر استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه طرح‌هایی که از طرف شهرهای دنیا برای قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق ارائه می‌شود باید پذیرفتنی، اجرا شدنی و در همان حال، متفاوت و خلاقانه ایده‌پردازی شده باشد، تصریح کرد: شهرهایی که در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر جای می‌گیرند، مقاصد بین المللی گردشگری خواهند بود و می‌توانند از مزایای این طرح استفاده کنند.

• رونق گردشگری تخصصی صنایع دستی در سایه شبکه شهرهای خلاق

آذر سال ۹۴ بود که مهدی جمالی‌نژاد شهردار وقت اصفهان از پیوستن این کلانشهر به جمع شهرهای خلاق جهان خبر داد و گفت: اصفهان در مدیریت شهری به‌دنبال تغییر نگاه به شهر از رویکردی کالبدی به نگاهی خلاق است.

 وی تاکید کرد که مدیریت شهری با پیگیری ثبت اصفهان در شبکه جهانی شهرهای خلاق و همچنین ایجاد مرکز خلاقیت و نوآوری در شهرداری اصفهان، نخستین گام‌های مؤثر را در این عرصه برداشت.

اصفهان به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی و صنایع دستی، ساختاری مناسب، سابقه اقتصادی مطلوب، زیرساخت‌های حمل ونقل، ارتباطات فرهنگی و تجاری با دنیا و مطرح شدن به عنوان “پایتخت و فرهنگ و تمدن ایران اسلامی” ظرفیت بسیاری برای تبدیل شدن به شهر خلاق را داشت که این مجال برای آن در شبکه شهرهای خلاق دنیا در عرصه صنایع دستی فراهم شد.

در واقع، شهرهای خلاق مکانی جذاب برای کار کردن و زندگی شهروندان و گردشگران با توانایی‌های فراوان در شکوفایی بخش‌های مختلف اقتصادی نوظهور مانند مراکز نوآوری و تحقیقاتی هستند.

به گفته رییس اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان، به بهانه عضویت این شهر در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، ابتدا مرکز خلاقیت و نواوری در حوزه شهرداری اصفهان به وجود آمد تا علاوه بر تشکیل دبیرخانه شهر خلاق، ارتباط اصفهان با شهرهای خلاق را توسعه دهد و مکانی برای پژوهش کاربردی در مورد ظرفیت‌های صنایع خلاق در توسعه پایدار شهری باشد.

علیرضا رفیعی در گفت و گو با ایرنا افزود: این ساختار در زمان حاضر با عنوان مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: شهرداری اصفهان در طول این چهار سال فعالیت‌های گوناگونی را برای افزایش رونق صنایع خلاق و استفاده کاربردی از خلاقیت در تدوین طرح‌های توسعه محلی انجام داده است که از این میان می‌توان به فعالیت‌های گوناگون رویدادی، پژوهشی، حمایتی، ترویجی و همچنین پژوهش درباره زیرساخت‌های لازم برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های صنایع خلاق و فرهنگی شهر اصفهان اشاره کرد. وی با بیان اینکه هنوز بسیاری از مردم و گردشگران با هنر اصفهان به‌صورت مشخص آشنا نیستند، تصریح کرد: برای رفع این مشکل باید برای استفاده از فرصت عضویت در شبکه شهرهای خلاق و ظرفیت‌های آن برای شناساندن هرچه بهتر و بیشتر صنایع دستی و هنر اصفهان برنامه‌ریزی کرد.